Roztwór Ringera
Roztwór Ringera (Płyn Ringera) – rodzaj płynu infuzyjnego, jeden z krystaloidów, izotoniczny w stosunku do krwi człowieka.
Nazwa pochodzi od jego twórcy – Sydneya Ringera, brytyjskiego lekarza praktyka i farmakologa[1].
Skład i właściwości fizykochemiczne[2][3][4][5][edytuj | edytuj kod]
1000 ml roztworu Ringera zawiera:
- 8,6 g chlorku sodu,
- 0,3 g chlorku potasu,
- 0,48 g sześciowodnego lub 0,333 g dwuwodnego lub 0,243 g bezwodnego chlorku wapnia
- Woda do iniekcji – do 1000,0 ml
Odpowiada to następującym stężeniom jonów:
- 147,2 mmol/l jonów sodu (Na+)
- 4,0 mmol/l jonów potasu (K+)
- 2,2 mmol/l jonów wapnia (Ca2+)
- 155,7 mmol/l jonów chlorkowych (Cl−).
Właściwości fizykochemiczne:
- pH = 5,0–7,5
- osmolarność = 309 mOsmol/l
Mechanizm działania i właściwości farmakokinetyczne[edytuj | edytuj kod]
- Nawodnienie – dostarczenie wody wraz z podstawowymi elektrolitami (poza magnezem) w stężeniach w przybliżeniu fizjologicznych (wyjątek stanowią jony chlorkowe znacznie przekraczające stężenie we krwi – dlatego, mimo iż jest to roztwór izotoniczny, nie jest izojoniczny[6]).
- Zwiększenie objętości płynu w przestrzeni wewnątrznaczyniowej (tzw. łożysku naczyniowym). Ten efekt objętościowy jest jednak krótkotrwały, gdyż roztwór Ringera, tak jak pozostałe krystaloidy, łatwo dyfunduje przez błony naczyń włosowatych – około 2/3 podanej objętości opuszcza szybko łożysko naczyniowe przechodząc do przestrzeni zewnątrznaczyniowej. Zatem zaledwie 1/3 podanej objętości krystaloidów pozostaje w układzie naczyniowym[7].
Wskazania do stosowania[5][edytuj | edytuj kod]
- Odwodnienie izotoniczne bez względu na przyczynę (wymioty, biegunka, przetoki itp.) lub odwodnienie hipotoniczne,
- Uzupełnienie płynów i elektrolitów w zasadowicy hipochloremicznej,
- Hipochloremia,
- Hipowolemia jako skutek:
- oparzenia (patrz też reguła Parkland),
- ubytku wody/elektrolitów w trakcie zabiegu chirurgicznego,
- utraty krwi (wstrząs krwotoczny) – w celu wstępnego wypełnienia łożyska naczyniowego;
- Jako rozcieńczalnik lub rozpuszczalnik dla leków i koncentratów elektrolitów nie wykazujących niezgodności.
Preferowany w chorobie oparzeniowej (zwłaszcza w pierwszych dobach) jest roztwór Ringera z dodatkiem mleczanu[8], ze względu na jego buforujące właściwości w kwasicy (niemleczanowej)[9], która jest istotnym elementem patofizjologii tego stanu chorobowego[10].
Przeciwwskazania[5][edytuj | edytuj kod]
- Bezwzględne:
- Stany przewodnienia.
- Względne:
- odwodnienie hipertoniczne
- stany wymagające ograniczeń w przyjmowaniu sodu/wody (np. ciężka niewydolność nerek, obrzęk płuc, zastoinowa niewydolność serca, uogólnione obrzęki, nadciśnienie tętnicze)
- hipernatremia
- hiperchloremia
- hiperkaliemia; niewydolność nerek związana ze zmniejszonym wydalaniem potasu
- hiperkalcemia
- jednoczesne stosowanie z glikozydami naparstnicy lub lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas.
Interakcje[5][edytuj | edytuj kod]
Leki zawierające szczawiany, fosforany, węglany lub wodorowęglany mogą się wytrącać po zmieszaniu z roztworem Ringera. Należy zawsze przed rozpuszczeniem leku sprawdzić jego zgodność z rozpuszczalnikiem.
Podczas transfuzji krwi nie należy przetaczać roztworu Ringera tym samym zestawem do przetoczeń ze względu na ryzyko wykrzepiania (wiązanie wapnia z cytrynianami, które są dodawane do koncentratu krwinek czerwonych).
U pacjentów leczonych jednocześnie kortykosteroidami należy zachować szczególną ostrożność.
Interakcje związane z wapniem[11][edytuj | edytuj kod]
- Przeciwwskazane jest łączenie z glikozydami naparstnicy (szczególnie przy współwystępującej hipokaliemii) – ryzyko ciężkiej arytmii.
- Szczególna ostrożność jest wymagana podczas jednoczesnego stosowania diuretyków tiadyzowych – ryzyko hiperkalcemii.
Interakcje związane z potasem[12][edytuj | edytuj kod]
Ze względu na sumowanie się efektu hiperkaliemicznego (co może powodować hiperkaliemię zagrażającą życiu), szczególnie u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek:
- Przeciwwskazane jest łączenie z lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas (triamteren, amiloryd, kanrenian potasu, spironolakton, eplerenon)
- Nie zaleca się łączenia z:
Działania niepożądane i powikłania[5][edytuj | edytuj kod]
- Związane z objętością podanego roztworu:
- hiperwolemia (przeciążenie układu krążenia z obrzękiem płuc włącznie – zwłaszcza u pacjentów predysponowanych),
- kwasica z rozcieńczenia[13].
- Związane z ilością podanych elektrolitów – np. hiperchloremia, kwasica hiperchloremiczna[14];
- Związane ze sposobem podania lub ze składnikami roztworu:
- wzrost temperatury ciała,
- zakażenie w miejscu podania,
- zakrzepica lub zapalenie żył w miejscu wkłucia,
- wynaczynienie.
Dawkowanie[5][edytuj | edytuj kod]
Indywidualnie. Maksymalna dawka dobowa: 40 ml/kg m.c. Szybkość wlewu nie powinna przekraczać 5 ml/kg m.c./godz. (1,7 kropli/kg m.c./min). Podstawowe zapotrzebowanie na jony wynosi około:
- Na+: 1,5 – 3,0 mmol/kg m.c./24h
- K+: 0,8 – 1,0 mmol/kg m.c./24h.
Różnice w składzie i modyfikacje roztworu Ringera[2][15][16][edytuj | edytuj kod]
Nie należy utożsamiać nazwy „roztwór Ringera” ze ściśle określoną recepturą, ponieważ preparaty różnych producentów mogą różnić się nieco składem ilościowym[2][17]. Poza tymi różnicami istnieją jeszcze modyfikacje jakościowe.
Przykłady modyfikacji roztworu Ringera[edytuj | edytuj kod]
- roztwór Ringera z dodatkiem mleczanu (potocznie mleczan Ringera) – izotoniczny[3][18][19]
- roztwór Ringera z dodatkiem mleczanu i 5% glukozy – hipertoniczny[19][20]
- modyfikacja wyżej wymienionego, zawierająca również wodorofosforan potasu i chlorek magnezu – preparat Jonosteril Basic z glukozą[21][22]
- modyfikacja roztworu Ringera z dodatkiem mleczanu, zawierająca również chlorek magnezu – preparat Sterofundin – izotoniczny[18][20][23]
- roztwór Ringera z dodatkiem octanu sodu, np. preparaty Ionosteril, Eufusol – izotoniczne[18][24]
- roztwór Ringera z dodatkiem wodorowęglanu sodu[17]
- płyn Ringera hipertoniczny (Solutio Ringeri hypertonica PR)[16]:
Rp. Natrii chlorati 9,0 Kalii chlorati 2,0 Calcii chlorati 2,0 Natrii bicarbonici 2,0 Aquae pro injectione ad 1000 ml. M.f.sol. wyjaławiać 121 °C/20 min. 1 atm. nadc. |
Preparaty w Polsce[edytuj | edytuj kod]
W Polsce od 2017 r. zarejestrowane są preparaty o następujących nazwach handlowych[2]:
- płyny Ringera:
Injectio Solutionis Ringeri baxter (Lz.), Płyn Ringera Fresenius (Lz.), Ringer (Rp.), Roztwór Ringera (Lz.), Solutio Ringeri Fresenius (Lz.)
- płyny Ringera z mleczanami:
Płyn Ringera z mleczanami Fresenius (Lz.), Ringer Lactate (Rp.), Solutio Ringeri Lactate Fresenius (Lz.)
Przeznaczone są do stosowania w lecznictwie zamkniętym (Lz.) lub dostępne na receptę (Rp.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ringer’s solution [online], www.whonamedit.com [dostęp 2019-02-10].
- ↑ a b c d Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 30 marca 2017 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej [online], Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 30 marca 2017 [dostęp 2019-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-12].
- ↑ a b Wapń (chlorek wapnia) + potas (chlorek potasu) + sód (chlorek sodu), [w:] Indeks Leków MP, lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2019-02-10].
- ↑ Stanisław Janicki (red.), Adolf Fiebig (red.), Małgorzata Sznitowska (red.): Farmacja stosowana. Podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 507. ISBN 83-200-3551-1.
- ↑ a b c d e f Płyn Ringera Fresenius. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika [online], www.fresenius-kabi.com [dostęp 2019-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-12].
- ↑ Stanisław Janicki (red.), Adolf Fiebig (red.), Małgorzata Sznitowska (red.): Farmacja stosowana. Podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 494. ISBN 83-200-3551-1.
- ↑ Hundle ↓, s. 14.
- ↑ Jan Fibak (red.): Chirurgia Podręcznik dla studentów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 736–737. ISBN 83-2002708-X.
- ↑ Hundle ↓, s. 18.
- ↑ Jan Fibak (red.): Chirurgia Podręcznik dla studentów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 730. ISBN 83-2002708-X.
- ↑ Kwas askorbinowy + wapń (węglan wapnia) + wapń (glukonolaktobionian wapnia), [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna.
- ↑ Magnez (asparaginian magnezu) + potas (asparaginian potasu), [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna.
- ↑ Hundle ↓, s. 16.
- ↑ Hundle ↓, s. 17.
- ↑ Search results for: ringer [online], DailyMed [dostęp 2019-02-10] (ang.).
- ↑ a b Wacław Barwiński, „Podręczny receptariusz” on-line, 1983.
- ↑ a b „Ringer mit/ohne Bicarbonat” na szwajcarskiej stronie www.kompendium.ch [online] [dostęp 2008-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2007-07-09].
- ↑ a b c Hundle ↓, s. 15.
- ↑ a b „Ringer-Lactat mit/ohne Glucose” na szwajcarskiej stronie www.kompendium.ch. [dostęp 2008-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-09)].
- ↑ a b Waldemar Machała, „Resuscytacja małą objętością” – prezentacja on-line [online], s. 6 [zarchiwizowane z adresu 2007-07-09].
- ↑ Sód (chlorek sodu), [w:] Indeks Leków MP, lista preparatów, Medycyna Praktyczna.
- ↑ Strona internetowa firmy Fresenius Kabi Polska. s. Jonosteril Basic z glukozą. (pol.).
- ↑ Strona internetowa sieci aptek ‘Nasza Apteka’. s. Sterofundin. (pol.).
- ↑ Waldemar Machała, „Resuscytacja małą objętością” – prezentacja on-line [online], s. 6, 8 [zarchiwizowane z adresu 2007-07-09].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Toni Hundle, Płynoterapia okołooperacyjna, Paulina Kołat (oprac.) [zarchiwizowane z adresu 2009-07-31].
