Słonecznik (powiat ostródzki)
53°50′18″N 19°52′53″E/53,838333 19,881389| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2015) |
860 |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
14-300[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NOS |
| SIMC |
0482772 |
Położenie na mapie gminy Morąg  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego  | |
| 53°50′18″N 19°52′53″E/53,838333 19,881389[1]
| |
Słonecznik – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg. W Słoneczniku mieszka około 860 mieszkańców.
Do 1954 roku siedziba gminy Słonecznik. Do 1975 roku wieś należała do powiatu morąskiego. Od 1975 w gminie Morąg (poczta Słonecznik). W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W latach 1945–1946 miejscowość nosiła nazwę Sorkobór[3].
Wieś o tradycjach protestanckich. Obecnie większość mieszkańców wsi stanowią wierni Kościoła rzymskokatolickiego. Na terenie wiejskim działalność duszpasterską prowadzi także Kościół Ewangelicko-Metodystyczny[4]. We wsi znajduje się były urząd pocztowy oraz szkoła podstawowa. Przez wieś przebiega szlak turystyczno-rowerowy. Trasa szlaku: Miłomłyn Leśny Zaułek – Tarda – Słonecznik – Pieszkowo – Szeląg – Miłomłyn Długość (km): 32.
Na zachód od wsi znajduje się Święta Góra (dawniej Pfingst Berg), wysokość 111 m[5]. Natomiast między wsią a jeziorem Bartężek znajdują się łąki – dawniejsze jezioro Skałsze (niem. Skalchwiesen, Skall See)[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś zamieszkana przez ludność pruską wymieniana była w dokumentach już w roku 1315, pod nazwą Surkapurn, co oznaczało miejscowość położoną „koło omszałych kopców na pastwisku”[6]. W roku 1342 Aleksander von Korne – komtur dzierzgoński – założył wieś czynszową pod nazwą Sunnynburn, na 60 włókach, na prawie chełmińskim[6]. Później miejscowość nosiła niemiecka nazwę Sonnenborn. Nie wiadomo co się stało z wcześniejszymi, pruskimi mieszkańcami, bowiem nowym osadnikom przyznano w dokumencie lokacyjny 12 lat wolnizny. Sołtys otrzymał sześć włók wolnych oraz 4 włóki dla kościoła. W dokumencie lokacyjnym zaplanowano także założenie karczmy. W granicach wsi było wówczas także jezioro nazywane Stalsin, podlegające daninie na równi z innymi włókami.
W 1694 r. powstał tu kościół ewangelicki i jednoklasowa szkoła. Odprawiano nabożeństwa także w języku polskim (kilku pastorów było polskiego pochodzenia). Do parafii należały wsie: Bartężek, Bożęcin, Prośno, Ruś, Wenecja.
W XVIII w. istniał tu folwark z 19 włókami ziemi w dzierżawie dziedzicznej.
W roku 1782 we wsi było 48 tak zwanych „dymów” (odnosić można do gospodarstw domowych). W roku 1817 w Słoneczniki zanotowano 58 „dymów” i 374 mieszkańców. Z kolei w roku 1858 były 84 dymy i 784 osoby (liczone łącznie z folwarkiem). W 1939 r. we wsi było 200 gospodarstw domowych z 751 mieszkańcami. 411 osób utrzymywało się z rolnictwa i leśnictwa, 175 z pracy w przemyśle i rzemiośle a 47 z pracy w handlu i komunikacji. W ówczesnej gminie było 41 gospodarstw rolnych o powierzchni w granicach 0,5-5 ha, 16 o powierzchni 5-10 ha, 18 o powierzchni w granicach 10-20 ha, 12 o areale 20-100 ha i jedno o powierzchni ponad 100 ha.
Przed 1945 rokiem, tutejsza szkoła była trzyklasowa i uczyło w niej 3 nauczycieli.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół poewangelicki z 1694, obecnie Kościół rzymskokatolicki,
- Dzwonnica z XIX w.,
- Zabytkowa chata mazurska.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- Kościół rzymskokatolicki – Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Słoneczniku
- Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP – Parafia Ewangelicko-Metodystyczna w Słoneczniku[4]
Obiekty sakralne[edytuj | edytuj kod]
- Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego,
- Kaplica Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego.
- Cmentarz
- Przedwojenny Pomnik żołnierzy poległych w I wojnie światowej, obecnie kapliczka maryjna. [7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124681
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1178 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973.
- ↑ a b Słonecznik k. Morąga. metodysci.pl. [dostęp 2021-09-17].
- ↑ a b Gustaw Leyding „Nazwy Fizjograficzne”, W: „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973.
- ↑ a b „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973, str.: 79.
- ↑ Historia - Sołectwo Słonecznik [online], www.slonecznik.morag.pl [dostęp 2021-01-08].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Morąg – z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1973
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
