Morąg (gmina)

Morąg
	gmina miejsko-wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
TERC	2815083
Burmistrz	Tadeusz Zbigniew Sobierajski
Powierzchnia	310,55 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 24 687
• gęstość	79,3 os./km²
Nr kierunkowy	89
Tablice rejestracyjne	NOS
	Adres urzędu:ul. 11 Listopada 9; 14-300 Morąg
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	27
Liczba miejscowości	61
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Morąg
	Położenie na mapie Polski Morąg
	53°55′N 19°56′E/53,916269 19,927847
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Morąg (1946–1954 miasto Morąg + gmina Królewo) – gmina miejsko-wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim.

Siedziba gminy to Morąg.

Według Narodowego Spisu Powszechnego 31 marca 2011 gminę zamieszkiwało 25 245 mieszkańców, z czego 14 586 w mieście i 10 659 – na obszarach wiejskich gminy^[2]. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] gminę zamieszkiwało 24 199 osób.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmina Morąg z siedzibą w mieście Morągu powstała 30 października 1945 w powiecie morąskim na obszarze okręgu mazurskiego, na terenie tzw. Ziem Odzyskanych^[4]. 28 czerwca 1946 gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. olsztyńskiego^[5]. 14 lutego 1946 gminę zamieszkiwało 4078 mieszkańców^[6].

Gminę zniesiono 4 maja 1946, przenosząc siedzibę do Królewa i tworząc w ten sposób gminę Królewo^[7]

Gminę Morąg przywrócono 1 stycznia 1973 w powiecie morąskim w woj. olsztyńskim^[8] po reaktywowaniu gmin^[9]. W latach 1975–1998 gmina położona była w „małym” województwie olsztyńskim.

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[10] gmina Morąg ma obszar 310,55 km², w tym:

użytki rolne: 53%
użytki leśne: 25%

Gmina stanowi 17,6% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	24 998	100	12 695	50,8	12 303	49,2
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	80,5		40,9		39,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Morąg w 2014 roku^[1].

Podział na sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Gmina Morąg podzielona jest na sołectwa:

Antoniewo – Antoniewo, Szymanowo
Rolnowo – Rolnowo, Kamionka, Anin, Dobrocinek
Nowy Dwór – Nowy Dwór, Obuchowo
Chojnik – Chojnik
Kalnik – Kalnik, Kępa Kalnicka, Prętki, Dworek
Królewo – Królewo
Strużyna – Strużyna, Stabuniki
Złotna – Złotna, Borzymowo, Zbożne
Markowo – Markowo
Jurki – Jurki, Jurecki Młyn, Plebania Wólka
Niebrzydowo Wielkie – Niebrzydowo Wielkie, Niebrzydowo Małe
Gulbity – Gulbity, Woryty Morąskie, Worytki
Łączno – Łączno
Maliniak – Maliniak
Bogaczewo – Bogaczewo, Zwierzyniec
Słonecznik – Słonecznik, Bartężek, Prośno, Szczuplinki, Morzewko
Bożęcin – Bożęcin
Bramka – Bramka, Piłąg, Silin, Zawroty
Ruś – Białka, Ruś
Żabi Róg – Żabi Róg
Gubity – Gubity
Kretowiny – Kretowiny
Tątławki – Tątławki, Rogowo
Wilnowo – Wilnowo, Lusajny Małe, Kadzianka
Jędrychówko – Jędrychówko, Kudypy, Wola Kudypska
Kruszewnia – Dury, Kruszewnia
Raj – Lubin, Raj
Wenecja – Wenecja

Ponadto jeszcze w roku 1973 w dokumentach administracyjnych wzmiankowano niezamieszkaną leśniczówkę (osadę) Jegliak^[11].

Nazwy niemieckie miejscowości (do 1945 roku)[edytuj | edytuj kod]

Nazwa polska	Nazwa niemiecka (do 1945)	Nazwa polska	Nazwa niemiecka (do 1945)	Nazwa polska	Nazwa niemiecka (do 1945)
Anin	Annenhof	Kępa Kalnicka	Wilhelmsthal	Rogowo	Eckfeld
Antoniewo	Antonienhof	Kretowiny	Kranthau	Rolnowo	Rollnau
Bartężek	Bärting	Królewo	Königsdorf	Ruś	Reußen
Białka	Gehlfeld	Kruszewnia	Krausenhof	Silin	Sillehnen
Bogaczewo	Güldenboden	Kudypy	Kuhdiebs	Słonecznik	Sonnenborn
Borzymowo	Abrahamsheide	Łączno	Wiese	Stabuniki	Stobnitt
Bożęcin	Groß Gottswalde	Lubin	Louisenthal	Strużyna	Silberbach
Bramka	Himmelforth	Lusajny Małe	Klein Luzeinen	Szczuplinki	Hechtwinkel
Chojnik	Hagenau	Maliniak	Schertingswalde	Szymanowo	Simonetti
Dobrocinek	Neu Bestendorf	Markowo	Reichertswalde	Tątławki	Tomlack
Dury	Döhringshof	Morzewko	Mahrau	Wenecja	Venedien
Dworek	Inrücken	Niebrzydowo Małe	Klein Hermenau	Wilnowo	Willnau
Gubity	Gubitten	Niebrzydowo Wielkie	Groß Hermenau	Wola Kudypska	Wolla
Gulbity	Golbitten	Nowy Dwór	Neuhof	Worytki	Klein Woritten
Jędrychówko	Heinrichshof	Obuchowo	Obuchshöfchen	Woryty Morąskie	Woritten
Jurecki Młyn	Georgenthalermühle	Piłąg	Pfeilings	Żabi Róg	Horn
Jurki	Georgenthal	Plebania Wólka	Pfarrsfeldchen	Zawroty	Schwenkendorf
Kadzianka	Vogelgesang	Prętki	Friedrichsfelde	Zbożne	Gottesgabe
Kalnik	Kahlau	Prośno	Pörschken	Złotna	Goldbach
Kamionka	Steinsdorf	Raj	Paradies	Zwierzyniec	Thiergarten

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Godkowo, Łukta, Małdyty, Miłakowo, Miłomłyn, Pasłęk, Świątki

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Morąg w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. – NSP 2011; Powiat olsztyński. GUS. [dostęp 2016-01-10]. (pol.).
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ Pismo starosty morąskiego z 30X 1945 (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 170, k. 56)
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Spis sumaryczny w 1946
↑ Pismo wojewody Robla z 4 maja 1946 roku (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 199, k. 28)
↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 r., Nr 13, Poz. 176)
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973

[populacja2016-1] Gmina Morąg w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa2-2] Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. – NSP 2011; Powiat olsztyński. GUS. [dostęp 2016-01-10]. (pol.).

[3] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[4] Pismo starosty morąskiego z 30X 1945 (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 170, k. 56)

[5] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[6] Spis sumaryczny w 1946

[7] Pismo wojewody Robla z 4 maja 1946 roku (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 199, k. 28)

[8] Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 r., Nr 13, Poz. 176)

[9] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[autonazwa1-10] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[11] „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wsie	Bartężek Bogaczewo Bożęcin Bramka Chojnik Dobrocinek Gubity Gulbity Jędrychówko Jurki Kalnik Kamionka Kretowiny Królewo Kruszewnia Łączno Maliniak Markowo Niebrzydowo Wielkie Nowy Dwór Prośno Raj Rolnowo Ruś Słonecznik Strużyna Tątławki Wenecja Wilnowo Złotna Żabi Róg
Osady	Antoniewo Białka Dury Jurecki Młyn Kępa Kalnicka Kudypy Lubin Obuchowo Plebania Wólka Prętki Silin Szymanowo Wola Kudypska Zawroty Zbożne
Osada leśna	Piłąg
Integralne części wsi	Anin Borzymowo Dworek Kadzianka Lusajny Małe Morzewko Niebrzydowo Małe Rogowo Stabuniki Szczuplinki Worytki Woryty Morąskie Zwierzyniec

Miasta	Miłakowo Miłomłyn Morąg Ostróda
Gminy miejskie	Ostróda
Gminy miejsko-wiejskie	Miłakowo Miłomłyn Morąg
Gminy wiejskie	Dąbrówno Grunwald Łukta Małdyty Ostróda

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Miłakowo (do 1945) Morąg Zalewo (do 1945)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Boguchwały (1946–54) Boreczno (1947–54) Bramka (Niebostrzeż, Bogaczewo) (1946–47 i 1948–54) Janiki Wielkie (Hanuszewo) (1946–47) Królewo (1946–54) Małdyty (Niebytów) (1945–54 i od 1973) Miłakowo (Lubieniów) (1945–54 i od 1973) Morąg (1945–46 i od 1973) Myślice (Miślewo) (1945–54) Słonecznik (Wesołowo) (1945–54) Stary Dzierzgoń (1945–54 i od 1973) Zalewo (1945–54 i od 1973)
Gromady (1954–72)	Barty (1954–57) Bogaczewo (1954–57) Boguchwały (1954–72) Boreczno (1954–72) Bramka (1954–57) Brzydowo (1954–57) Dobrocin (1954–57) Dobrzyki (1954–57) Janiki Wielkie (1954–59) Jerzwałd (1954–61) Jurki (1954–68) Królewo (1954–72) Książnik (1954–57) Liksajny (1954–59) Lubochowo (1954–59) Małdyty (1954–72) Miłakowo (1954–72) Morąg (1954–72) Mostkowo (← 1958–61 (→)) Myślice (1954–72) Przezmark (1954–59) Słonecznik (1954–72) Stare Miasto (1954–59) Stary Dzierzgoń (1954–72) Strużyna (1954–59) Szymonowo (1954–70) Warkałki (1954–57) Wielki Dwór (1954–68) Włodowo (1954–59) Wodziany (1970–72) Zalewo (1954–72) Żabi Róg (1954–72)