R-36: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Konstrukcja: drobne merytoryczne |
|||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
R-36 o długości 31,7 metra i średnicy 3 metrów, zostały umieszczone w podziemnych silosach o głębokości 41,5 metra. Zewnątrzna ściana silosu miała średnicę 8,3 metra, średnica jego wewnętrznej ściany wynosiła 4,64 metra. W przeciwieństwie do silosów Szeksna-N pocisków [[R-16|R-16U]], wewnętrzny silos nie mógł być obracany, toteż układ naprowadzania obracał pocisk na wyznaczony azumut po opuszczeniu przez rakiegtę silosu. Tankowanie pocisków odbywało sie po ich umieszczeniu w silosach, zas wewnętrzne hermetyczne komory w zbiornikach paliwa utrzymywały stabilne właściwości jego składników. W takim stanie pocisk mógł być utrzymywany w gotowości do odpalenia przez pięć lat, następnie jednak przedłużono ten okres do 7,5 roku<ref name=RSNF36/>. |
R-36 o długości 31,7 metra i średnicy 3 metrów, zostały umieszczone w podziemnych silosach o głębokości 41,5 metra. Zewnątrzna ściana silosu miała średnicę 8,3 metra, średnica jego wewnętrznej ściany wynosiła 4,64 metra. W przeciwieństwie do silosów Szeksna-N pocisków [[R-16|R-16U]], wewnętrzny silos nie mógł być obracany, toteż układ naprowadzania obracał pocisk na wyznaczony azumut po opuszczeniu przez rakiegtę silosu. Tankowanie pocisków odbywało sie po ich umieszczeniu w silosach, zas wewnętrzne hermetyczne komory w zbiornikach paliwa utrzymywały stabilne właściwości jego składników. W takim stanie pocisk mógł być utrzymywany w gotowości do odpalenia przez pięć lat, następnie jednak przedłużono ten okres do 7,5 roku<ref name=RSNF36/>. |
||
Dla pocisku 8K67 opracowano dwa typy głowic, z których cięższa dysponowała mocą 10 [[Równoważnik trotylowy|megaton]]. Ta znana pod oznaczeniem 8F675 głowica, była |
Dla pocisku 8K67 opracowano dwa typy głowic, z których cięższa dysponowała mocą 10 [[Równoważnik trotylowy|megaton]]. Ta znana pod oznaczeniem 8F675 głowica, była najpotężniejeszą głowicą wprowadzoną dotąd do służby przez Związek Radziecki<ref name=RSNF36/>. Kombinacja mocy głowicy z dużą — jak na owe czasy — celnością, stworzyła system zdolny do zagrożenia silosom amerykańskich pocisków ICBM. Głowica lekka, zapewniała eksplozję o mocy 5 megaton. Według źródeł zachodnich, głowice obu pocisków zapewniały eksplozję z mocą - odpowiednio - 18-25 Mt i 12-18 Mt<ref name=fas>R-36, fas.org</ref>. |
||
Orbitalna wersja pocisku (8k69) wyposażona została orbitującą głowicę która z kolei wyposażona była we własny układ naprowadzania oraz w silnik zapewniający stabilizację na orbicie i podczas wchodzenia w atmosferę<ref name=RSNF36/>. Testy w locie pocisku R-36 były przeprowadzane na poligonie rakietowym [[Bajkonur]]. Pierwsze testy pocisku 8K67 rozpoczęły się 28 września 1963 roku i trwały do maja 1966 roku. Model orbitalny (8K69) był testowanyh od grudnia 1965 roku do maja 1966<ref name=RSNF36/>. |
|||
Duży throw weight pocisku (do 5,8 tony) umożliwił w późniejszym okresie jego wyposażenie w 3 głowice [[Multiple Reentry Vehicle|MRV]], nie będące jeszcze głowicami niezależnie wycelowywanymi ([[Multiple Independently Targetable Reentry Vehicle|MIRV]])<ref name=RSNF36/>. Realizacja tego projektu została rozpoczęta w listopadzie 1967 roku w OKB-586, którego nazwa została do tego czasu zmieniona na Biuro Konstrukcyjne Jużnoje. Testy w locie pocisku z trzema głowicami MRV oznaczonego jako 8K67P rozpoczęły się w sierpniu 1968 roku<ref name=RSNF36/>. |
Duży throw weight pocisku (do 5,8 tony) umożliwił w późniejszym okresie jego wyposażenie w 3 głowice [[Multiple Reentry Vehicle|MRV]], nie będące jeszcze głowicami niezależnie wycelowywanymi ([[Multiple Independently Targetable Reentry Vehicle|MIRV]])<ref name=RSNF36/>. Realizacja tego projektu została rozpoczęta w listopadzie 1967 roku w OKB-586, którego nazwa została do tego czasu zmieniona na Biuro Konstrukcyjne Jużnoje. Testy w locie pocisku z trzema głowicami MRV oznaczonego jako 8K67P rozpoczęły się w sierpniu 1968 roku<ref name=RSNF36/>. |
||
Wersja z 06:10, 20 sty 2017
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
projekt: KB Jużnoje |
| Inne nazwy |
8K67, SS-9 Mod 1/Mod 2, Scarp |
| System |
{{{system}}} |
| Typ | |
| Przeznaczenie |
strategiczne |
| Wyrzutnia |
silos (gorący start) |
| Status |
wycofany ze służby |
| Lata służby |
dyżur bojowy: |
| Długość |
31.7 metra |
| Średnica |
3 metry |
| Masa startowa |
183,9 tony |
| Napęd |
dwustopniowy |
| Paliwo | |
| Zasięg |
8K67: 10 200 km |
| Udźwig |
3 950—5 825 kg |
| Naprowadzanie |
autonomiczne bezwładnościowe |
| Celność |
CEP: 5 000 metrów |
| Głowica |
8K67: pojedyncza lekka lub ciężka (10 Mt) |
R-36 – radzieckie ciężkie dwustopniowe pociski balistyczne międzykontynentalnego zasięgu, przeznaczone do ataku na amerykańskie pola startowe pocisków ICBM. Konstrukcja pocisków zakładała możliwość pokonywania obrony antybalistycznej, toteż pociski 8K67 wyposażone były w głowice z ładunkiem termojądrowym o wielkiej mocy oraz penetration aids. W odmianie 8K69, pociski wyposażone były głowice dostarczaną na niską orbitę Ziemi (LEO), skąd mogły razić cele z niechronionego azymutu. W odmianie 8K67P, pociski przenosiły po trzy głowice MRV.
Stacjonujące w podziemnych silosach pociski o długości 31,7 metra i całkowitej masie startowej 183,9 tony, napędzane były paliwem ciekłym, zaś ich dwa stopnię napędowe umożliwiały im atak na cele oddalone o 10 200 kilometrów, w odmianie zaś z głowica orbitalną, zasięg skutecznego ataku wynosił 40 000 kilometrów.
Pierwsze pociski R-36 pełniły dyżur bojowy od 5 listopada 1966 roku, mimo że oficjalnie zostały wprowadzone do służby 21 lipca 1868 roku. Pociski wszystkich trzech odmian zostały wycofane ze służby w latach 1978 — 1983 i zastąpione przez nowsze pociski typu R-36M.
Rozwój
Ciężka (8K67) i orbitalna (8K69) odmiana pocisku R-36 powstały na podstawie dekretu rządowego "O Utworzeniu Międzykontynentalnych i Globalnych Pocisków Oraz Ciężkich Rakiet Nośnych", wydanego 16 kwietnia 1962 roku[1]. Konstrukcja pocisków została powierzona biuru OKB-586. Pierwsze testy w locie nowej konstrukcji 8K67 zostały zaplanowane na trzeci kwartał 1964 roku, zaś testy 8K69 trzeci kwartał następnego. Przy konstrukcji nowych pocisków wykorzystano doświadczenia z konstruowania i produkcji pocisku R-16[1].
Konstrukcja
Znany na zachodzie jako SS-9 Scarp R-36, został skonstruowany jako dwustopniowy pocisk na paliwo ciekłe, w którym jeden stopień spoczywa na drugim. Ogólna konstrukcja pierwszego stopnia pocisku była podobna do zastosowanej w pierwszym stopniu R-16. Zastosowano jednak pewne ulepszenia - jednym z nich była wspólna przegroda między paliwem, a utleniaczem, co zredukowało pustą przestrzeń wewnątrz rakiety[1]. Zbiorniki paliwa utrzymywane były pod ciśnieniem dzięki gazom spalinowym podstawowych składników paliwa. System napedowy pierwszego stopnia składał się z trzech silników o podwójnej komorze spalania oraz silnika sterującego z czterema podwieszonymi komorami. System zaś drugiego stopnia tworzyły jeden silnik podtrzymujący o konstrukcji zbliżonej do silników pierwszego stopnia oraz czterokomorowy silnik sterujący na paliwo ciekłe. Wszystkie silniki rakiety pracowały w obiegu otwartym. Silniki zasilane były paliwem w postaci 1,1-dimetylohydrazyny, dla której rolę utleniacza pełnił tetratlenek diazotu, zapewniając ciąg pierwszego stopnia na poziomie morza 2 364 kN, w próżni zaś 2 643 kN[1]. Impuls właściwy silników pierwszego stopnia - odpowiednio: –/2 954 m/sec (pierwszy stopień) oraz –/3 112,5 m/sec (drugi stopień)[1]. Po separacji sekcji w trakcie lotu, głowica pocisku była wyhamowywana za pomocą silników na paliwo stałe[1]. W pocisku o łącznej masie startowej 183,9 tony, całkowita masa paliwa wynosiła 166,2 tony. Układ silników rakietowych zapewniał pociskom throw-weight od 3 950 do 5 825 kilogramówf name=RSNF36/>.
Poczatkowo pocisk miał być wyposażony w układ naprowadzania bezwładnościowego z korekcja radiową. W trakcie testów w locie, stwierdzono jednak że całkowicie autonomiczny system zapewnia wystarczający poziom celności, równy CEP 5 000 metrów, w związku z czym zrezygnowano z komendowego resetowania układu bezwładnościowego[1].
R-36 o długości 31,7 metra i średnicy 3 metrów, zostały umieszczone w podziemnych silosach o głębokości 41,5 metra. Zewnątrzna ściana silosu miała średnicę 8,3 metra, średnica jego wewnętrznej ściany wynosiła 4,64 metra. W przeciwieństwie do silosów Szeksna-N pocisków R-16U, wewnętrzny silos nie mógł być obracany, toteż układ naprowadzania obracał pocisk na wyznaczony azumut po opuszczeniu przez rakiegtę silosu. Tankowanie pocisków odbywało sie po ich umieszczeniu w silosach, zas wewnętrzne hermetyczne komory w zbiornikach paliwa utrzymywały stabilne właściwości jego składników. W takim stanie pocisk mógł być utrzymywany w gotowości do odpalenia przez pięć lat, następnie jednak przedłużono ten okres do 7,5 roku[1].
Dla pocisku 8K67 opracowano dwa typy głowic, z których cięższa dysponowała mocą 10 megaton. Ta znana pod oznaczeniem 8F675 głowica, była najpotężniejeszą głowicą wprowadzoną dotąd do służby przez Związek Radziecki[1]. Kombinacja mocy głowicy z dużą — jak na owe czasy — celnością, stworzyła system zdolny do zagrożenia silosom amerykańskich pocisków ICBM. Głowica lekka, zapewniała eksplozję o mocy 5 megaton. Według źródeł zachodnich, głowice obu pocisków zapewniały eksplozję z mocą - odpowiednio - 18-25 Mt i 12-18 Mt[2].
Orbitalna wersja pocisku (8k69) wyposażona została orbitującą głowicę która z kolei wyposażona była we własny układ naprowadzania oraz w silnik zapewniający stabilizację na orbicie i podczas wchodzenia w atmosferę[1]. Testy w locie pocisku R-36 były przeprowadzane na poligonie rakietowym Bajkonur. Pierwsze testy pocisku 8K67 rozpoczęły się 28 września 1963 roku i trwały do maja 1966 roku. Model orbitalny (8K69) był testowanyh od grudnia 1965 roku do maja 1966[1].
Duży throw weight pocisku (do 5,8 tony) umożliwił w późniejszym okresie jego wyposażenie w 3 głowice MRV, nie będące jeszcze głowicami niezależnie wycelowywanymi (MIRV)[1]. Realizacja tego projektu została rozpoczęta w listopadzie 1967 roku w OKB-586, którego nazwa została do tego czasu zmieniona na Biuro Konstrukcyjne Jużnoje. Testy w locie pocisku z trzema głowicami MRV oznaczonego jako 8K67P rozpoczęły się w sierpniu 1968 roku[1].
Służba operacyjna
Pierwszy pułk rakietowy wyposażony w pociski R-36 (8K67) został postawiony w stan gotowości bojowej 5 listopada 1966 roku, jednak oficjalnie przyjęto ten pocisk do służby później 21 lipca 1967 roku[1]. Pocisk orbitalny 8K69 został przyjęty oficjalnie 19 listopada 1968 roku, zaś dyżur bojowy rozpoczął 25 sierpnia 1969 roku[1]. W latach 1965 do 1973 w wyrzutniach zostało umieszczonych 268 pocisków R-36. Jednak od roku 1975 rozpoczął się proces zastępywania tych rakiet pociskami R-36M. Wszystkie pociski 8K67 zostały wycofane w 1978 roku. Pociski orbitalne 8K69 zostały wycofane ze służby w 1983 roku, w związku z postanowieniami traktatu SALT II, który zakazał tego rodzaju broni[1].
Bibliografia
- Paweł Podwig, Oleg Bukharin, Timur Kadyshew, Eugeni Miasnikow, Igor Sutyagin i inni: Russian Strategic Nuclear Forces. The MIT Press i Moscow Institute of Physics and Technology, 2004. ISBN 0-262-16202-4.
- R-36. russianspaceweb. [dostęp 2017-01-19]. (ang.).
- R-36 / SS-9 Scarp. fas.org. [dostęp 2017-01-19]. (ang.).