Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza – polska nagroda literacka przyznawana od 2002 roku. Została ufundowana w celu upamiętnienia postaci i dzieła Józefa Mackiewicza, pisarza i działacza politycznego. Przyznawana jest polskim autorom za książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję.

Fundatorami Nagrody są przedsiębiorcy Jan Michał Małek i Dorota Boether (wcześniej Zbigniew Zarywski). Nagroda przyznawana jest corocznie, a ogłoszenie wyników i uroczystość wręczenia laurów odbywa się 11 listopada. Nagrodę przyznaje kapituła, której przewodniczącym był do śmierci w maju 2014 Marek Nowakowski. Od listopada 2014 roku do maja 2017 funkcję przewodniczącego Kapituły Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza pełnił Tomasz Burek. Po jego śmierci przewodniczącym został Maciej Urbanowski.

Obecnie w skład kapituły wchodzą: Jacek Bartyzel (od jesieni 2007), Dorota Boetcher (od roku 2016), Krzysztof Dybciak (od roku 2016), Wacław Holewiński (od roku 2016), Jan Michał Małek, Stanisław Michalkiewicz (sekretarz), Jacek Trznadel, Maciej Urbanowski (od sierpnia 2006, przewodniczący od maja 2017), Rafał A. Ziemkiewicz.

W pracach kapituły brali udział również: Ryszard Legutko (do lata 2005), Kazimierz Orłoś (do czerwca 2006), Andrzej Nowak (do maja 2007), Marek Nowakowski (do maja 2014), Włodzimierz Odojewski (do lipca 2016), Elżbieta Morawiec (2005-2014), Halina Mackiewicz, Tomasz Burek (do 2017), Lech Jęczmyk, Zbigniew Zarywski (do 2015).

Kapituła rozpatruje każdorazowo, jako kandydatury Nagrody, utwory literackie (powieści, eseje, poezję) i publicystyczne (w tym polityczne) oraz rozprawy historyczne, filozoficzne i krytycznoliterackie, napisane w języku polskim przez autorów żyjących, wydane w formie książkowej w poprzednim roku i zgłoszone przez wydawców do konkursu.

Latem ogłaszane są nominacje do Nagrody, zwykle obejmujące około 10 książek. Spośród ich autorów wyłaniany jest następnie laureat Nagrody, który otrzymuje 10 tys. dolarów i złoty medal z portretem patrona Nagrody oraz jego literackim credo: „Jedynie prawda jest ciekawa”, oraz wyróżnienia, którym Kapituła przyznaje po 1 tys. dolarów. Ponadto zarówno laureat, jak i wyróżnieni, otrzymują statuetki z brązu z popiersiem patrona Nagrody.

W listopadzie 2019 członkowie rodziny Józefa Mackiewicza opublikowali deklarację w sprawie Nagrody, w której stwierdzili m.in. „Z głębokim niepokojem obserwujemy atmosferę wokół Nagrody: szowinistyczne wystąpienia niektórych członków jury, sposób, w jaki Nagroda jest reklamowana w mediach społecznościowych i osoby, które ją promują. (...) Łączenie twórczości Józefa Mackiewicza z przejawami antysemityzmu, szowinizmu, homofobii i ludzkiej podłości, jest niedopuszczalne." Zaprotestowali przeciwko zasiadaniu w jej jury przez Stanisława Michalkiewicza. Pismo podpisali m.in. Kazimierz Orłoś i Maciej Orłoś.

Laureaci Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza

• 2002: Ewa i Władysław Siemaszkowie – Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Wyd. „von Borowiecky”, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3
• 2003: Marek Jan Chodakiewicz (oprac. i wstęp) – Ejszyszki. Kulisy zajść w Ejszyszkach, epilog stosunków polsko-żydowskich na Kresach, 1944-45, Biblioteka Fronda, Warszawa 2000, ISBN 83-911063-3-0
• 2004: Wojciech Albiński – Kalahari, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, Warszawa 2003, ISBN 83-7163-291-6
• 2005: Eustachy Rylski – Człowiek w cieniu, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 83-7391-478-1
• 2006: Janusz Krasiński – Przed Agonią, Wydawnictwo Arcana, Warszawa 2005, ISBN 83-89243-13-X
• 2007: Tadeusz Isakowicz-Zaleski – Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007, ISBN 978-83-240-0803-2
• 2008: Jarosław Marek Rymkiewicz – Wieszanie, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007, ISBN 83-60457-17-4
• 2009: Bronisław Wildstein – Dolina nicości, Wydawnictwo M, Kraków 2008, ISBN 978-83-60725-66-5
• 2010: Paweł Zyzak – Lech Wałęsa – idea i historia, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2009, ISBN 978-83-60940-72-3
• 2011: Wojciech Wencel – Zbiór poezji „De profundis”, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2010, ISBN 978-83-60940-89-1
• 2012: Tomasz Merta – Nieodzowność konserwatyzmu, Teologia Polityczna, Warszawa 2011, ISBN 978-83-926118-7-5
• 2013: Wacław Holewiński – Opowiem ci o wolności, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2012, ISBN 978-83-7785-018-3
• 2014: Ryszard Legutko – Sokrates, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2013, ISBN 978-83-7785-022-0
• 2015: Andrzej Nowak – Dzieje Polski. Skąd nasz ród, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2014, ISBN 978-83-7553-160-2
• 2016: Joanna Siedlecka – Biografie odtajnione. Z archiwów literackich bezpieki, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2015,ISBN 978-83-7785-773-1
• 2017: Jacek Kowalski – Sarmacja. Obalanie mitów, Wydawnictwo Fronda, Warszawa 2016, ISBN 978-83-935-8477-2
• 2018: Wiesław Helak – Nad Zbruczem, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2017, ISBN 978-83-65350-28-2
• 2019: Marek Cichocki – Północ i Południe. Teksty o polskiej kulturze i historii, Wydawnictwo Teologia Polityczna, Warszawa 2018, ISBN 978-83-62884-81-0

Linki zewnętrzne

• Strona Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (Archiwum Wayback Machine)
• Strona Nagrody Literackiej im. Józefa Makciewicza (aktualna)