Iwie (miasto): Różnice pomiędzy wersjami

Iwie
	; Kościół w Iwiu przed 1914
Herb	Flaga
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Wysokość	140 m n.p.m.
Populacja (2010); • liczba ludności	; 8100
Nr kierunkowy	+375 1595
Kod pocztowy	231337
	Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:town}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:36, 17 kwi 2017

Iwie (błr. Іўе, Iuje; ros. Ивье, Iwje) – miasto na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, 8,1 tys. mieszkańców (2010), 158 km od Grodna. Miejscowość znana jest jako największe na Białorusi skupisko Tatarów.

Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie oszmiańskim województwa wileńskiego^[2].

Historia

Miejscowość założona w XV w. przy dworze książąt litewskich w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1566 Iwie były miasteczkiem w powiecie oszmiańskim, istniała tu szkoła ariańska, której rektorem w latach 1585–1593 był Jan Namysłowski. Odbywały się też tu synody braci polskich^[3].

W 1598 w miasteczku Iwie osiedlili się pierwsi Tatarzy. W 1631 ufundowany został klasztor bernardyński przy istniejącym od XV w. kościele św. św. Piotra i Pawła^[4]. Po III rozbiorze Polski w 1795 miejscowość znalazła się w granicach Imperium Rosyjskiego. W połowie XIX w. miejscowe dobra znalazły się we władaniu hrabiów Zamoyskich, z fundacji Elfrydy z Tyzenhauzów Zamoyskiej zbudowano tu w 1884 drewniany meczet^[5].

W okresie II Rzeczypospolitej w latach 1921–1939 miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Iwie. Po agresji ZSRR na Polskę włączone do Białoruskiej SRR. W 1940 otrzymało status osiedla typu miejskiego i centrum rejonu. Od 2000 miasto.

W 1932 w Iwiu urodził się Stanisław Fita – polski historyk literatury, profesor.

Zabytki

Zabytki miasta^[6]:

kościół pw. św. Piotra i Pawła z lat 1514-po 1544 w stylu późnogotyckim z fundacji Stanisława Kiszki, jego syna Piotra Kiszki i wnuka Stanisława. W 1560 zamieniony przez Annę z Radziwiłłów Kiszczynę na zbór kalwiński. Od 1612 roku ponownie katolicki. W 1631 roku Stanisław Kiszka odebrał kościół kalwinom i przekazał Bernardynom. W 1656 roku poważnie zniszczony w wyniku najazdu moskiewskiego. W 1727 roku ponownie konserwowany. W latach 1776-1780 przekształcono fasadę oraz chór muzyczny z fundacji Heleny Ogińskiej wg projektu Karola Schildhausa. Ambona późnobarokowa z 1777 roku (została zniekształcona podczas ostatniego remontu ponieważ usunięto zespolony z nią konfesjonał). Także z lat 1777-1780 pochodzą ołtarze. Organy z 1908 roku. Kościół wyremontowano w 2009 roku.
Klasztor Bernardynów z 1636 roku, pierwotnie trzy skrzydłowy z wirydarzem, wyremontowany około 1776 roku kosztem kasztelanowej wileńskiej Heleny Ogińskiej. Częściowo rozebrany przez Rosjan w XIX wieku. Obecnie istnieje tylko skrzydło zachodnie.
meczet drewniany z 1884 (przysiółek Murawszczyzna)
mizar
cerkiew św. Gabriela Zabłudowskiego
ruiny synagogi

↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.).
↑ Вялiкi гicтарычны атлас Беларусi Т.2, Mińsk 2013, s. 89.
↑ Synody Arjan Polskich, Stanisław Szczotka s. 35.
↑ G. Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Burchard Edition, Warszawa 1997, ISBN 83-904446-9-0, s. 89.
↑ Iwie. Meczet drewniany.. kresy.pl. [dostęp 2010-05-18].
↑ Barbara Słania, Michał Łyszczarz: Tatarzy zachodniej Białorusi. arabia.pl, 2005-08-04. [dostęp 2010-05-18].

Linki zewnętrzne

Strona władz rejonu (ros. • ang.)
Zdjęcia z okolic (m.in. meczet i kościół w Iwiu)
Iwje, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 324 .

[1] Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.).

[2] Вялiкi гicтарычны атлас Беларусi Т.2, Mińsk 2013, s. 89.

[3] Synody Arjan Polskich, Stanisław Szczotka s. 35.

[4] G. Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Burchard Edition, Warszawa 1997, ISBN 83-904446-9-0, s. 89.

[5] Iwie. Meczet drewniany.. kresy.pl. [dostęp 2010-05-18].

[6] Barbara Słania, Michał Łyszczarz: Tatarzy zachodniej Białorusi. arabia.pl, 2005-08-04. [dostęp 2010-05-18].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 40: / Linia 40: @@
 == Zabytki ==
 Zabytki miasta<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.arabia.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=280295&Itemid=2 |tytuł=Tatarzy zachodniej Białorusi |nazwisko=Słania |imię=Barbara |nazwisko2=Łyszczarz |imię2=Michał |data=2005-08-04 |opublikowany=arabia.pl |data dostępu=2010-05-18}}</ref>:
-* kościół pw. św. Piotra i Pawła z lat 1514-po 1544 w stylu późnogotyckim z fundacji Stanisława Kiszki, jego syna Piotra Kiszki i wnuka Stanisława. W 1560 zamieniony na zbór kaliński. Od 1612 roku ponownie katolicki. Od 1631 roku należał do Bernardynów. 1656 roku zniszczony w wyniku najazdu moskiewskiego. W 1727 roku ponownie konserwowany. W latach 1776-1780 przekształcono fasadę z fundacji Heleny Ogińskiej wg projektu Karola Schildhausa oraz chór muzyczny. Ambona późnobarokowa z 1777 roku została zniekształcona podczas ostatniego remontu ponieważ usunięto zespolony z nią konfesjonał. Z tego samego okresu pochodzą ołtarze. Organy z 1908 roku. Kościół wyremontowano w 2009 roku.
+* kościół pw. św. Piotra i Pawła z lat 1514-po 1544 w stylu późnogotyckim z fundacji Stanisława Kiszki, jego syna Piotra Kiszki i wnuka Stanisława. W 1560 zamieniony przez Annę z Radziwiłłów Kiszczynę na zbór kalwiński. Od 1612 roku ponownie katolicki. W 1631 roku Stanisław Kiszka odebrał kościół kalwinom i przekazał Bernardynom. W 1656 roku poważnie zniszczony w wyniku najazdu moskiewskiego. W 1727 roku ponownie konserwowany. W latach 1776-1780 przekształcono fasadę oraz chór muzyczny z fundacji Heleny Ogińskiej wg projektu Karola Schildhausa. Ambona późnobarokowa z 1777 roku (została zniekształcona podczas ostatniego remontu ponieważ usunięto zespolony z nią konfesjonał). Także z lat 1777-1780 pochodzą ołtarze. Organy z 1908 roku. Kościół wyremontowano w 2009 roku.
 * Klasztor Bernardynów z 1636 roku, pierwotnie trzy skrzydłowy z wirydarzem, wyremontowany około 1776 roku kosztem kasztelanowej wileńskiej Heleny Ogińskiej. Częściowo rozebrany przez Rosjan w XIX wieku. Obecnie istnieje tylko skrzydło zachodnie.
 * meczet drewniany z 1884 (przysiółek Murawszczyzna)

Przynależność wojewódzka	województwo wileńskie (I Rzeczpospolita) gubernia wileńska (1795–1917) okręg wileński pod ZCZW (1919–20) i TZTPiE (1920) Litwa Środkowa (1920–22) Ziemia Wileńska (1922–26) woj. wileńskie (1926–39)
Miasta (1919–39)	Iwie (do 1920 →) Oszmiana Smorgonie
Gminy wiejskie (1919–39)	Bakszty (do 1920 →) Bienica (do 1927 →) Derewno (do 1920 →) Dziewieniszki Graużyszki Holszany Iwie (do 1920 →) Juraciszki (do 1920 →) Krewo Kucewicze Lipniszki (do 1920 →) Ługomowicze (do 1920 →) Naliboki (do 1920 →) Polany Połoczany (do 1920 →) Siedliszcze (do 1920 →) Smorgonie Sobotniki (do 1920 →) Soły Traby (do 1920 →) Wiszniew (do 1920 →) Wołożyn (do 1920 →) Zabrzezie (do 1920 →)

Przynależność wojewódzka	okręg wileński pod TZTPiE (1920) okręg nowogródzki (1920-21) woj. nowogródzkie (1921-39)
Miasta (← 1920-39)	Iwie (do 1926 →) Iwieniec (← od 1926 do 1926) Wołożyn (do 1926 i od 1929)
Gminy wiejskie (← 1920-39)	Bakszty Derewno (do 1926 →) Iwie (do 1926 →) Iwieniec (← od 1926) Juraciszki Lipniszki (do 1926 →) Ługomowicze Naliboki (do 1930 →) Pierszaje (← do 1926) Połoczany (do 1927 →) Siedliszcze (do 1926 →) Sobotniki (do 1926 →) Traby Wiszniew Wołma (← od 1926) Wołożyn Zabrzezie