Ziemia Wileńska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ziemia Wileńska
ziemia
1922–1926
Państwo

 Polska

Data powstania

13 kwietnia 1922

Data likwidacji

20 stycznia 1926

Siedziba wojewody i sejmiku

Wilno

Powierzchnia

27 849 km²

Populacja (1925)
• liczba ludności


973 404

• gęstość

35 os./km²

Podział administracyjny
Liczba powiatów miejskich

1

Liczba powiatów ziemskich

7

Liczba gmin miejskich

13

Liczba gmin wiejskich

105

Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski

Ziemia Wileńska – jednostka administracyjna II Rzeczypospolitej istniejąca w latach 1922–1926 ze stolicą w Wilnie.

Terytorium o nazwie Ziemia Wileńska (obszar dotychczasowej Litwy Środkowej oraz części byłego polsko-litewskiego pasa neutralnego[1]) składające się z miasta Wilna oraz powiatów wileńskiego, oszmiańskiego, święciańskiego, trockiego i brasławskiego[2] zostało wcielone do Polski 13 kwietnia 1922 roku na mocy ustawy z 6 kwietnia 1922 roku. Równocześnie do Ziemi Wileńskiej przyłączono powiaty dziśnieński, duniłowiczowski i wilejski z sąsiedniego województwa nowogródzkiego[3].

Pomiędzy 1923 a 1924 rokiem powiaty wileński i trocki zostały połączone w powiat wileńsko-trocki[4]. 1 stycznia 1926 roku powiat duniłowicki przekształcono w powiat postawski[5].

Ziemia Wileńska była ostatnim obszarem II RP który otrzymał status województwa. Doszło do tego dopiero 20 stycznia 1926 roku, kiedy zgodnie z ustawą z 22 grudnia 1925 roku przekształcono ją w województwo wileńskie[6].

     Tereny inkorporowane do Polski jako Ziemia Wileńska po likwidacji Litwy Środkowej

     Tereny woj. nowogródzkiego włączone do Ziemi Wileńskiej


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII, Część I - Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
  2. Istnieje rozbieżność w określaniu przynależności ponadpowiatowej północno-zachodnich gmin powiatu brasławskiego (gminy Brasław, Dryświaty, Dukszty, Opsa, Plusy, Rymszany, Słobódka, Smołwy i Widze) na przełomie lat 1921-22. Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 (Art. 1) wymienia powiat brasławski jako jeden z 5 powiatów (obok wileńskiego, oszmiańskiego, święciańskiego i trockiego) Ziemi Wileńskiej, nad którą objęto władzę państwową w 1922 roku (czyli obszary wchodzące w skład Litwy Środkowej. Natomiast Skorowidz miejscowości RP wydany przez GUS w 1923 roku wylicza powiat brasławski jako jeden z 4 powiatów (obok duniłowickiego, dziśnieńskiego i wilejskiego), które w 1922 roku wydzielono z woj. nowogródzkiego i wcielono do Ziemi Wileńskiej, podając równocześnie szczegółową statystykę dla omawianych gmin wg stanu z 30 września 1921 roku. Także inne źródła (m.in. mapy) podają informacje o przyłączeniu na przełomie lat 1921-22 do Litwy Środkowej powiatów brasławskiego i lidzkiego (np. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku, 2005; Atlas Historyczny Polski, PKWK, 1967). Rozbieżność ta wynika z różnych interpretacji przeprowadzonych na terenie powiatu brasławskiego (a także lidzkiego) wyborów do Sejmu Wileńskiego na mocy uchwały Sejmu RP z 16 listopada 1921, które zakończyły walkę polityczną na tych terenach. Adam Mielcarek twierdzi że powiaty brasławski i lidzki faktycznie do Litwy Środkowej nie należały (Adam Janusz Mielcarek, Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej, 2008).
  3. Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 – Ustawa o objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską
  4. Dokładna data połączenia nieznana. M.P. z 16.11.1923 r. wymienia jeszcze powiaty wileński i trocki osobno, natomiast w M.P. z 30.06.1924 r. występuje już powiat wileńsko-trocki
  5. Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472
  6. Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29 - Ustawa z dnia 22 grudnia 1925 r. w sprawie utworzenia województwa wileńskiego

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]