Siemowit III: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Życiorys: poprawa linków |
dodanie infoboxu |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Dopracować|źródła=2014-02}} |
{{Dopracować|źródła=2014-02}} |
||
{{Władca infobox |
|||
|władca = Siemowit III |
|||
|imiona = |
|||
|tytulatura = |
|||
|grafika = Seal of Siemowit III, Duke of Masovia 1371.PNG |
|||
|opis grafiki = pieczęć Siemowita III |
|||
|herb = |
|||
|opis herbu = |
|||
|faksymile = |
|||
|opis faksymile = |
|||
|dewiza = |
|||
|1. tytuł = [[Władcy Mazowsza | książę warszawski]]<br /> <small> razem z [[Kazimierz I warszawski | Kazimierzem I Warszawskim]] </small> |
|||
|1. od = [[1341]] |
|||
|1. do = [[1349]] |
|||
|1. koronacja = |
|||
|1. poprzednik = [[Trojden I]] |
|||
|1. następca = [[Kazimierz I warszawski]] |
|||
|2. tytuł = [[Władcy Mazowsza | książę czerski]] <br /> <small> do [[1349]] razem z [[ Kazimierz I warszawski | Kazimierzem I Warszawskim]] </small> |
|||
|2. od = [[1341]] |
|||
|2. do = [[1370]] |
|||
|2. koronacja = |
|||
|2. poprzednik = [[Trojden I]] |
|||
|2. następca = on sam |
|||
|3. tytuł = [[Władcy Mazowsza | książę rawski]] <br /> <small> do [[1349]] razem z [[Kazimierz I warszawski | Kazimierzem I Warszawskim]] </small> |
|||
|3. od = [[1345]] |
|||
|3. do = [[1370]] |
|||
|3. koronacja = |
|||
|3. poprzednik = [[Siemowit II]] |
|||
|3. następca = on sam |
|||
|4. tytuł = [[Władcy Mazowsza | książę warszawski]] |
|||
|4. od = [[1355]] |
|||
|4. do = [[1370]] |
|||
|4. koronacja = |
|||
|4. poprzednik = [[Kazimierz I warszawski]] |
|||
|4. następca = on sam |
|||
|5. tytuł = [[Władcy Mazowsza | książę płocki]] |
|||
|5. od = [[1370]] |
|||
|5. do = |
|||
|5. koronacja = |
|||
|5. poprzednik = [[Kazimierz III Wielki]] |
|||
|5. następca = on sam |
|||
|6. tytuł = [[Władcy Mazowsza | książę mazowiecki]] |
|||
|6. od = [[1370]] |
|||
|6. do = [[1381]] |
|||
|6. koronacja = |
|||
|6. poprzednik = on sam |
|||
|6. następca = [[Siemowit IV]] i [[Janusz I Starszy]] |
|||
|dynastia = [[Piastowie mazowieccy]] |
|||
|data urodzenia = ok. [[1320]] |
|||
|miejsce urodzenia = |
|||
|data śmierci = [[16 czerwca]] [[1381]] |
|||
|miejsce śmierci = |
|||
|przyczyna śmierci = |
|||
|miejsce spoczynku = |
|||
|ojciec = [[Trojden I]] |
|||
|matka = [[Maria Halicka]] |
|||
|rodzeństwo = [[Kazimierz I warszawski]] |
|||
|1. związek = żona |
|||
|1. związek z = Eufemia <br /> [[Anna ziębicka | Anna]] |
|||
|1. związek od = |
|||
|1. związek do = |
|||
|1. dzieci = [[Siemowit IV]] <br /> [[Janusz I Starszy]] <br /> Anna <br /> Eufemia <br /> Małgorzata <br /> [[Stanisław Siemowit mazowiecki | Stanisław Siemowit]] <br /> N.N syn <br /> [[Henryk mazowiecki | Henryk]] |
|||
|odznaczenia = |
|||
|commons = |
|||
|wikiźródła = |
|||
|wikicytaty = |
|||
}} |
|||
[[Plik:Mazowsze1313.png|thumb|200px|podział Mazowsza<br />([[1313]]-[[1345]])]] |
[[Plik:Mazowsze1313.png|thumb|200px|podział Mazowsza<br />([[1313]]-[[1345]])]] |
||
[[Plik:AGAD Siemowit III ksiaze mazowiecki i pan czerski potwierdza ze otrzymal lenno od krola Polski Kazimierza Wielkiego.png|thumb|Siemowit III książę mazowiecki i pan czerski potwierdza że otrzymał lenno od króla Polski Kazimierza Wielkiego, [[Archiwum Główne Akt Dawnych]]]] |
[[Plik:AGAD Siemowit III ksiaze mazowiecki i pan czerski potwierdza ze otrzymal lenno od krola Polski Kazimierza Wielkiego.png|thumb|Siemowit III książę mazowiecki i pan czerski potwierdza że otrzymał lenno od króla Polski Kazimierza Wielkiego, [[Archiwum Główne Akt Dawnych]]]] |
||
'''Siemowit III (Ziemowit) mazowiecki''' (ur. ok. [[1320]], zm. [[16 czerwca]] [[1381]] r.), od [[1341]] r. współrządził razem z bratem [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem I]] w [[Warszawa|Warszawie]] i [[Czersk (województwo mazowieckie)|Czersku]], od [[1345]] w ziemi [[Rawa Mazowiecka|rawskiej]], od ok. [[1349]] r. w wyniku podziału książę na Czersku, [[Liw]]ie i Rawie, od [[1351]] r. w [[Gostynin]]ie, od [[1351]] r. lennik króla Polski [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], od [[1352]] r. [[zastawny książę]] [[płock]]i, od [[1355]] r. w Warszawie i [[Sochaczew]]ie, od [[1370]] r. władca suwerenny, także na [[Płock]]u, od [[1370]] w [[Zakroczym]]iu i [[Wizna|Wiźnie]], od [[1373]]/[[1374|4]] wydzielił synom dzielnice w Warszawie i Rawie. |
'''Siemowit III (Ziemowit) mazowiecki''' (ur. ok. [[1320]], zm. [[16 czerwca]] [[1381]] r.), od [[1341]] r. współrządził razem z bratem [[Kazimierz I warszawski|Kazimierzem I]] w [[Warszawa|Warszawie]] i [[Czersk (województwo mazowieckie)|Czersku]], od [[1345]] w ziemi [[Rawa Mazowiecka|rawskiej]], od ok. [[1349]] r. w wyniku podziału książę na Czersku, [[Liw]]ie i Rawie, od [[1351]] r. w [[Gostynin]]ie, od [[1351]] r. lennik króla Polski [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]], od [[1352]] r. [[zastawny książę]] [[płock]]i, od [[1355]] r. w Warszawie i [[Sochaczew]]ie, od [[1370]] r. władca suwerenny, także na [[Płock]]u, od [[1370]] w [[Zakroczym]]iu i [[Wizna|Wiźnie]], od [[1373]]/[[1374|4]] wydzielił synom dzielnice w Warszawie i Rawie. |
||
==Życiorys== |
==Życiorys== |
||
Wersja z 10:47, 1 kwi 2017
 |
Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
 pieczęć Siemowita III | |
| książę warszawski razem z Kazimierzem I Warszawskim | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| książę czerski do 1349 razem z Kazimierzem I Warszawskim | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| książę rawski do 1349 razem z Kazimierzem I Warszawskim | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| książę warszawski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| książę płocki | |
| Okres |
od 1370 |
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| książę mazowiecki | |
| Okres | |
| Poprzednik |
on sam |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 1320 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Żona |
Eufemia |
| Dzieci |
Siemowit IV |
(1313-1345)
Siemowit III (Ziemowit) mazowiecki (ur. ok. 1320, zm. 16 czerwca 1381 r.), od 1341 r. współrządził razem z bratem Kazimierzem I w Warszawie i Czersku, od 1345 w ziemi rawskiej, od ok. 1349 r. w wyniku podziału książę na Czersku, Liwie i Rawie, od 1351 r. w Gostyninie, od 1351 r. lennik króla Polski Kazimierza Wielkiego, od 1352 r. zastawny książę płocki, od 1355 r. w Warszawie i Sochaczewie, od 1370 r. władca suwerenny, także na Płocku, od 1370 w Zakroczymiu i Wiźnie, od 1373/4 wydzielił synom dzielnice w Warszawie i Rawie.
Życiorys
Siemowit III był drugim pod względem starszeństwa synem księcia mazowieckiego Trojdena I i córki władcy Halicza Jerzego I - Marii.
W źródłach Siemowit po raz pierwszy pojawia się dopiero przy okazji objęcia spadku po zmarłym w 1341 r. ojcu, kiedy to razem z młodszym bratem Kazimierzem odziedziczył Księstwo czerskie. Cztery lata później władztwo młodych Trojdenowiców zostało dodatkowo powiększone o Rawę Mazowiecką dzięki bezpotomnej śmierci stryja Siemowita II.
Około 1349 r. Siemowit III i Kazimierz zdecydowali się na podział ojcowizny, dzięki czemu starszy Siemowit został księciem w Czersku, Rawie i Liwie, natomiast młodszy Kazimierz zadowolił się środkową częścią Mazowsza z niewielką ówcześnie Warszawą.
Pierwsze lata samodzielnych rządów Siemowita upłynęły pod znakiem równoważenia wpływów sąsiednich potęg - Krzyżaków, Polski Kazimierza Wielkiego i Czech Luksemburgów. Część historyków przypuszcza, że ok. 1346 r. Trojdenowice złożyli hołd lenny cesarzowi Karolowi IV. Inni zaś uważają, że zależności tej zostali poddani dopiero w 1351 r. tzn. po przejęciu spadku po Bolesławie III, który wcześniej już był czeskim lennikiem.
W 1351 r. władztwa braci zostały powiększone dodatkowo dzięki układowi z Kazimierzem Wielkim z 18 września o Gostynin (Siemowit) i Sochaczew (Kazimierz I warszawski) odziedziczone po bezdzietnym kuzynie - Bolesławie III (w tym też momencie Kazimierz I warszawski, a być może i Siemowit III złożyli władcy Polski hołd lenny anulując wcześniejsze układy z Czechami).
Po 1351 r. obserwujemy powolne przechodzenie książąt mazowieckich pod zwierzchnictwo Polski. Jedną z ważniejszych kart przetargowych stała się przyłączona do Polski po śmierci Bolesława III - ziemia płocka, którą w bliżej nieznanym momencie pomiędzy 1351 a 1355 r. Kazimierz Wielki zastawił za 2000 grzywien Trojdenowicom.
W 1355 r. niespodziewanie zmarł książę warszawski Kazimierz. Realna stała się wtedy groźba inkorporacji jego władztwa do korony polskiej. Kazimierz Wielki chcąc jednak ściślej podporządkować sobie całość Mazowsza - nie zdecydował się na przyłączenie księstwa do Polski, ale w zamian za hołd lenny oddał całość spadku Siemowitowi III. Dodatkowo władca Mazowsza zobowiązał się nie wchodzić w sojusze z wrogami Polski, umorzyć dług i zwrócić ziemię płocką Polsce (gdyby jednak Kazimierz Wielki zmarł bezpotomnie, księstwo płockie i to bez obowiązku lennego miało wrócić w ręce Siemowita). Trwałym nabytkiem Siemowita było również otrzymane od króla, a wydzielone z Małopolski tzw. Zapilcze - między rzekami Pilicą i Radomką.
O tego momentu współpraca pomiędzy Siemowitem a Kazimierzem Wielkim układała się wręcz wzorowo. W 1363 r. książę mazowiecki wziął udział w uroczystościach zaślubin (w Krakowie) wnuczki Kazimierza - Elżbiety i cesarza rzymskiego Karola IV. We wrześniu 1364 r. uczestniczył również w słynnym zjeździe monarchów w Krakowie i uczcie u Wierzynka. Kolejnym przejawem ścisłej i dobrze układającej się współpracy było wydanie w 1369 r. córki Siemowita Małgorzaty za wnuka Kazimierza Wielkiego, noszącego to samo imię - Kaźka Słupskiego. Rangę ślubu zwiększa fakt, że w tym czasie Kaźko był usynowiony przez króla Polski i był jednym z dwóch obok Ludwika Andegaweńskiego kandydatów do spadku po polskim monarsze.
W listopadzie 1370 r. zmarł Kazimierz Wielki. Zgodnie z układami z lat 1351, 1355 i 1359 Siemowit III stawał się na powrót w pełni niezależnym władcą. Do Mazowsza przyłączono wówczas należące dotąd do Kazimierza Wielkiego: Płock, Wiznę, Wyszogród i Zakroczym, co pozwoliło na powrót zjednoczyć Mazowsze w granicach dzielnicy Siemowita I.
Po 1370 r. obserwujemy zanik aktywniejszej polityki Siemowita III. Mogło być to spowodowane zarówno wiekiem księcia, jak i faktem zrealizowania założonych celów politycznych - zjednoczenia i usamodzielnienia Mazowsza.
W polityce wewnętrznej wielkim dokonaniem Siemowita było spisanie i wydanie w 1377 r. mazowieckiego prawa zwyczajowego. Nie bez znaczenia były również: reforma sądownictwa, administracji i skarbu książęcego poprzez wprowadzanie groszowego systemu monetarnego. Książę wprowadził także szeroko na Mazowsze lokacje miejscowości na prawie chełmińskim. Ważnym aspektem polityki Siemowita była również rozbudowa i umocnienia zamków na Mazowszu (księciu przypisuje się inicjatywę budowy zamków w Gostyninie i Rawie).
Pełnię władzy nad zjednoczonym Mazowszem Siemowit III zachował do przełomu 1373 i 1374 r., kiedy to zdecydował się wydzielić dzielnice warszawską i rawską swoim synom Siemowitowi IV i Januszowi. Księciu Januszowi przypadły też tereny, które później stworzyły ziemię łomżyńską.
Siemowit III był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką była Eufemia, córka księcia opawskiego Mikołaja II. Z małżeństwa tego książę doczekał się wspomnianych wcześniej dwóch synów - Siemowita i Janusza, oraz trzech córek - Anny - późniejszej dominikanki w Raciborzu (zm. 1403 r.), Eufemii - późniejszej żony Władysława Opolczyka (zm. 1418/24) oraz Małgorzaty - żony Kaźka Słupskiego (zm. 1396 r.). Drugą żoną mazowieckiego Piasta była Anna córka księcia ziębickiego Bolka II lub jego syna Mikołaja Małego. Z małżeństwa tego pochodziło trzech synów. Dwóch najstarszych, z których jeden nosił najprawdopodobniej podwójne imię Stanisław Siemowit zmarło w dzieciństwie. Najmłodszy Henryk został biskupem płockim.
Siemowit III mazowiecki - uważany przez historyków za jednego najwybitniejszych władców Mazowsza - zmarł 16 czerwca 1381 r. i został pochowany w katedrze w Płocku.
Ciekawostka
Jego powszechnie znana chorobliwa zazdrość wobec żony stała się inspiracją dla "Opowieści zimowej" Williama Szekspira.