Stanisław Korczak

Stanisław Korczak
„Edwin”
	; Stanisław Korczak, 5 X 1933
	aspirant Policji Państwowej
Data i miejsce urodzenia	11 kwietnia 1896 ; Potok Wielki, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 ; Twer
	Przebieg służby
Formacja	Armia Imperium Rosyjskiego; Polska Organizacja Wojskowa; Legiony Polskie; Policja Państwowa
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Korczak ps. „Edwin” (ur. 11 kwietnia 1896 w Potoku Wielkim, zm. 5 kwietnia 1940 w Kalininie) – podporucznik piechoty Wojska Polskiego, aspirant Policji Państwowej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Pochodził z wielodzietnej rodziny włościańskiej o patriotycznych tradycjach. Syn Jana i Rozalii^[1] (z domu Dyl). Miał braci Józefa, Antoniego, Stefana i Juliana. Kształcił się w szkole średniej w Lublinie.

W 1914 przerwał naukę w Szkole Lubelskiej i wstąpił na ochotnika do wojska rosyjskiego z przydziałem do 85 Wyborskiego Pułku Piechoty, który został skierowany na front warszawski do walki z wojskami niemieckimi.

Wkrótce po nawiązaniu kontaktów z Polską Organizacją Wojskową (POW) w 1915 zbiegł z wojska. Po przeszkoleniu został przydzielony do lubelskiego Oddziału Lotnego Wojska Polskiego będącego dywersyjnym oddziałem I Brygady Legionów. W Oddziale Centralnym działał jego starszy brat Józef Korczak. Stanisław Korczak, który przybrał pseudonim „Edwin”, brał czynny udział w akcjach lubelskiego oddziału.

Po rozwiązaniu lubelskiego Oddziału Lotnego Wojska Polskiego Stanisław Korczak skierowany został do obwodu Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) Siedlce i mianowany komendantem podobwodu Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) obejmującego Międzyrzec, Łosice, Mordy oraz Konstantynin.

Po ustąpieniu wojsk rosyjskich wstąpił do I Brygady Legionów, gdzie przydzielony został do 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich majora Władysława Prażmowskiego „Beliny”. W pułku „Beliny” brał udział w walkach na Wołyniu między innymi pod Maniewiczami i Stochodem, gdzie został ranny. Po przewiezieniu do szpitala wojskowego w Pradze został internowany. Wkrótce Stanisław Korczak uciekł z internowania i zgłosił się do Komendy Legionów w Wiedniu, skąd został skierowany do okręgu POW w Kozienicach.

W 1916 r. objął obwód Puławy, który zorganizował i w którym prowadził szkolenia. W tym samym roku ożenił się z Janiną Guz, nauczycielką z Lublina. Przeniesiony do Ostrowa Lubelskiego jako komendant miejscowego POW przebywał tam do 1918 r. W Ostrowie Lubelskim razem z żoną pracowali jako nauczyciele.

Pod koniec wojny, po demobilizacji, wstąpił do Milicji Ludowej w Lublinie, a po jej likwidacji w 1919 przeszedł do Policji Państwowej. Brał czynny udział w wojnie polsko-ukraińskiej w 1919 oraz wojnie polsko-bolszewickiej w 1920. Za czynny udział został odznaczony medalem Polska Swemu Obrońcy 1918–1921.

Przez cały okres międzywojenny był związany z policją lubelską, m.in. był zastępcą komendanta komisariatu i posterunku Policji Państwowej na Dziesiątej w Lublinie. Po przeszkoleniu w 1921 r. otrzymał stopień przodownika^[2] Policji Państwowej. W 1939 ukończył szkołę oficerów PP w Warszawie, został mianowany na stopień aspiranta i przeniesiony do Komendy Powiatowej PP w Lublinie. W latach 1929–1933 pełnił również funkcję oskarżyciela publicznego w Sądzie Grodzkim w Lublinie.

Odbył służbę w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2 w Biedrusku. W 1935 został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 i 1918. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[3]. Został wcielony w rezerwie do 7 Pułku Piechoty Legionów w Chełmie.

W wolnych chwilach poświęcał się rodzinie i sportowi (strzelectwo i kolarstwo). Jako członek Policyjnego Klubu Sportowego otrzymał wiele odznaczeń i nagród w obu dyscyplinach m.in. Odznakę Strzelecką I klasy.

Stanisław Korczak został zmobilizowany z chwilą rozpoczęcia wojny. Uczestniczył w walkach z Sowietami. Ujęty pod Tarnopolem przez wojska sowieckie, przewieziony został do obozu w Ostaszkowie. W kwietniu 1940 wraz z innymi jeńcami wywieziony do Kalinina i zamordowany strzałem w tył głowy^[4]. Pochowany w zbiorowych mogiłach w Miednoje.

Osierocił czwórkę dzieci. Córki Zofia, Maria i Janina były łączniczkami AK, syn Władysław w Szarych Szeregach i AK. W jego domu na Dziesiątej w Lublinie był skład broni AK.

4 października 2007 roku Stanisław Korczak został pośmiertnie awansowany na stopień podkomisarza Policji Państwowej^[5]^[6]^[7].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Niepodległości z Mieczami – 10 grudnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[8]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Srebrny Medal Za Długoletnią Służbę
Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 – pośmiertnie
Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” – pośmiertnie
Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r. - 1 stycznia 1986 (pośmiertnie)^[9]
Krzyż Legionowy
Państwowa Odznaka Sportowa^[10]

Zobacz też

Przypisy

↑ Odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami (Monitor Polski z 1937 nr 178 poz. 294)
↑ Odpowiednik sierżanta w Wojsku Polskim.
↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 64.
↑ Stanisław Korczak na liście jeńców NKWD z 5 kwietnia 1940 figuruje pod numerem 012/4, poz. 7, s. 68 akta nr 2338
↑ Funkcjonariusze Policji – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007 roku, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie polskieradio.pl [dostęp 2012-03-19]
↑ Bożena Łojek: Pośmiertne awansowanie żołnierzy i funkcjonariuszy Rzeczypospolitej Polskiej zamordowanych w 1940 r. w ZSRR w wyniku zbrodni katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 204–230. ISBN 978-83-917780-5-0.
↑ LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA KOLEJNE STOPNIE. katedrapolowa.pl. s. 251. [dostęp 2012-12-13]. (pol.).
↑ M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381.
↑ Zarządzenie Nr 1/86 Ministra Spraw Wojskowych z 1 stycznia 1986 r. w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r.” Dziennik Ustaw RP Nr 2 z 10 kwietnia 1986 r., s. 30.
↑ Na podstawie fotografii

Bibliografia

Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. T. I. Warszawa: 2005, s. 399. ISBN 83-89474-06-9.
Elżbieta Rusak red.: Ocaleni z Niepamięci: losy polskich jeńców wojennych obozów NKWD w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Gdańsku. Gdańsk: Marpress, 2001. ISBN 83-87291-70-6.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
Dorota Szymczyk: Nowy świt Dzieje Józefa Korczaka, poety i legionisty. Lublin: Norbertinum, 2019. ISBN 978-83-7222-684-6.

[1] Odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami (Monitor Polski z 1937 nr 178 poz. 294)

[2] Odpowiednik sierżanta w Wojsku Polskim.

[CITEREFRybkaStepan200364-3] Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 64.

[4] Stanisław Korczak na liście jeńców NKWD z 5 kwietnia 1940 figuruje pod numerem 012/4, poz. 7, s. 68 akta nr 2338

[5] Funkcjonariusze Policji – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007 roku, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie polskieradio.pl [dostęp 2012-03-19]

[awanse-6] Bożena Łojek: Pośmiertne awansowanie żołnierzy i funkcjonariuszy Rzeczypospolitej Polskiej zamordowanych w 1940 r. w ZSRR w wyniku zbrodni katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 204–230. ISBN 978-83-917780-5-0.

[7] LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA KOLEJNE STOPNIE. katedrapolowa.pl. s. 251. [dostęp 2012-12-13]. (pol.).

[8] M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381.

[9] Zarządzenie Nr 1/86 Ministra Spraw Wojskowych z 1 stycznia 1986 r. w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r.” Dziennik Ustaw RP Nr 2 z 10 kwietnia 1986 r., s. 30.

[10] Na podstawie fotografii

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]