Przejdź do zawartości

Szalejów Dolny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szalejów Dolny
wieś
Ilustracja
Pałac w Szalejowie Dolnym
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Kłodzko

Wysokość

310–330[2] m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

677[3]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-314[4]

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0853033

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kłodzko, po lewej znajduje się punkt z opisem „Szalejów Dolny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Szalejów Dolny”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Szalejów Dolny”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szalejów Dolny”
Ziemia50°25′37″N 16°34′57″E/50,426944 16,582500[1]

Szalejów Dolny (niem. Niederschwedeldorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko, w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Szalejów Dolny to duża wieś o długości około 4,2 km, leżąca w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej, nad dolnym biegiem Bystrzycy Dusznickiej, na wysokości około 310–330 m n.p.m.[2]

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o wsi i istniejącym tu kościele pochodzi z 1269 r.[5]. W 1350 r. arcybiskup Arnoszt z Pardubic kupił miejscowość, a następnie przekazał ją kanonikom regularnym św. Augustyna z Kłodzka[5]. W 1597 r. wieś przejęli jezuici, pod rządami których Szalejów Dolny rozwinął się i za sprawą wzniesionej tu kaplicy św. Anny stał się lokalnym ośrodkiem pielgrzymkowym[5]. W 1683 r. znaczna część wsi została zniszczona w wielkim pożarze, po którym odbudowano zniszczone domy oraz wzniesiono browar, słynący w okolicy ze znakomitego piwa[5].

W 1840 r. w miejscowości istniały: pałac, kościół, kilka kaplic, szkoła, browar, olejarnia, młyn wodny i tartak, a w późniejszym okresie także cukrownia[5]. Było tam też kilka gospód, z których korzystali pielgrzymi, a potem także letnicy[5].

W latach 1937–1945 na polach pomiędzy kłodzkimi Kościelnikami a Szalejowem Dolnym, należącymi do posiadłości baronów von Münchhausenów, funkcjonowało wojskowe lotnisko polowe Feldflugplatz Komturhof, skąd startowały samoloty rozpoznania lotniczego Luftwaffe. Szczególne znaczenie lotnisko zdobyło wtedy, gdy front osiągnął granicę Śląska w drugiej połowie stycznia 1945. W czasie oblężenia Wrocławia samoloty przywoziły ciężko rannych do szpitala w Kłodzku. Komendantura lotniska była zakwaterowana w pałacu Münchhausenów, żołnierze w większości gospodarstw i domów w Szalejowie. Oddział liczył 300 żołnierzy. Na skraju wsi zlokalizowano hangary i warsztaty[6].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[7]:

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 134287
  2. a b Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 430–438. ISBN 83-85773-06-1.
  3. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1243 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 447, 448. ISBN 978-83-89188-95-3.
  6. Henryk Grzybowski. Lotnisko polowe w Szalejowie Dolnym / Książówce. „Ziemia Kłodzka”. 2013 (nr 233), s. 15–17, grudzień 2013. Kom. Obyw. ZK, SPCzS, OKiS. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka, KO Ziemi Kłodzkiej, SPCzS, OKiS. ISSN 1234-9208. OCLC 499751393. 
  7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 68. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  8. a b Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk – przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 152–153.
  9. Proboszcza Johannesa Laurentiusa
  10. Mur przykościelny. [dostęp 2024-06-30].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]