Podzamek
wieś | |
Pałac w Podzamku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
400-460[2] m n.p.m. |
Liczba ludności (III 2011) |
237[3] |
Strefa numeracyjna |
74 |
Kod pocztowy |
57-312[4] |
Tablice rejestracyjne |
DKL |
SIMC |
0852967 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |
50°26′00,032″N 16°44′40,678″E/50,433342 16,744633[1] |
Podzamek (niem. Neudeck) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko, położona przy szosie Kłodzko – Złoty Stok poniżej Przełęczy Kłodzkiej.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Podzamek to niewielka wieś o długości około 2 km leżąca w Górach Bardzkich, na południowych zboczach Grzbietu Wschodniego, na zachód od Przełęczy Kłodzkiej, na wysokości około 400–460 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Podczas badań archeologicznych przeprowadzonych jeszcze przed II wojną światową odkryto tutaj przedmioty z okresu neolitu[5]. Niedaleko wsi znajdował się też gród obronny strzegący drogi przez Przełęcz Kłodzką[5].
Podzamek powstał w pierwszej połowie XIII wieku, w roku 1375 powstało tutaj wolne sędziostwo[5]. W 1388 roku miejscowość wraz z przyległymi terenami zakupili augustianie z Kłodzka[5]. W połowie XVI wieku we wsi zbudowano okazały dwór z kaplicą, który służył zakonnikom jako letnia rezydencja[5]. W roku 1554 wieś została kupiona przez kanclerza Hrabstwa kłodzkiego Heinricha von Regnera, który pozostał jej właścicielem przez dwadzieścia lat[5]. Podczas wojny trzydziestoletniej Podzamek został skonfiskowany na rzecz kamery śląskiej, ponieważ jego właściciel w czasie walk opowiedział się po stronie protestantów[5]. W połowie XVIII wieku we wsi istniały dwa folwarki: Hain i Bożywojów[5]. W roku 1807 kiedy wojska francuskie oblegały twierdzę kłodzką w sąsiedztwie Podzamka miała miejsce bitwa z wojskami pruskimi, które bezskutecznie próbowały przebić się w kierunku Przełęczy Kłodzkiej[5]. W 1896 roku dwór w Podzamku przebudowano na okazały pałac[5]. Na początku XX wieku w sąsiedztwie wsi powstało kilka kamieniołomów, ale po 1945 roku zaniechano ich eksploatacji[5].
W 1978 roku w miejscowości było 41 gospodarstw rolnych, w roku 1988 pozostało ich zaledwie 13[2].
Bożywojów (Kaltvorverk)
[edytuj | edytuj kod]Na wschód od wsi w pobliżu Przełęczy Kłodzkiej znajduje się dawny folwark Bożywojów (niem. Kaltvorverk[6])[7]. Zabudowania folwarku powstały na początku XIX w. W 1825 stanowiły własność hr. von Pfeila, a w 1840 Stockhausena, mieszkał w nim Ernst Baumgart[8][9]. W folwarku hodowano merynosy[10]. W latach 40. XX w., około 100 metrów na zachód od folwarku wybudowano dom mieszkalny[9].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest obiekt[11]:
- Zespół pałacowy z XVI wieku
- pałac z połowy XVI wieku, przebudowany w XVIII wieku i w 1896 roku,
- park.
Inne zabytki:
- barokowe mauzoleum hrabiego Oscara von Strachvitza i jego żony Jadwigi położone na skraju parku[5].
- w parku pałacowym rośnie trzystuletnia lipa drobnolistna o wysokości około 23 m i obwodzie pnia około 3,3 m, będąca pomnikiem przyrody[2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 106604
- ↑ a b c d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 185-188. ISBN 83-85773-04-5.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 960 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ a b c d e f g h i j k l Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 406. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Ryszard Gładkiewicz (red.), Słownik nazw miejscowości Ziemi Kłodzkiej, Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Glacensis, 2015, s. 124, ISBN 978-83-64358-87-6 .
- ↑ MAPSTER - Szczegóły [online], igrek.amzp.pl [dostęp 2023-11-20] .
- ↑ Dom nr 46 (Bożywojów), Podzamek - zdjęcia [online], polska-org.pl [dostęp 2023-11-17] .
- ↑ a b Pozycja na mapie - mapa szlaków turystycznych [online], mapa-turystyczna.pl [dostęp 2023-11-17] (pol.).
- ↑ Dom nr 46 (Bożywojów), Podzamek - polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2023-11-17] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 67. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 12: Góry Bardzkie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, ISBN 83-85773-04-5.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak , Iwona Chomiak , Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Neudeck 1.) wś, pow. kładzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 8 .