Tadeusz Piskor

Tadeusz Ludwik Piskor

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1889 Bór k. Ostrowca Św.
Data i miejsce śmierci	22 marca 1951 Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1914-1945
Siły zbrojne	Legiony Polskie Wojsko Polskie
Stanowiska	dowódca • 28. Dywizji Piechoty • Armii „Lublin” szef SG WP
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa • kampania wrześniowa
Odznaczenia

Podziękowanie gen. Tadeusza Piskora dla prof. Z. Krygowskiego za pomoc przy organizacji kursu szyfrów na Uniwersytecie Poznańskim, 1929

Symboliczny grób gen. Tadeusza Piskora na Starych Powązkach w Warszawie, kwiecień 2012

Tadeusz Ludwik Piskor (ur. 1 lutego 1889 w Borze k. Ostrowca Świętokrzyskiego, zm. 22 marca 1951 w Londynie) – generał dywizji Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego WP (1926–1931), dowódca Armii „Lublin” w kampanii wrześniowej 1939 roku.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Syn Władysława, inżyniera hutnika, i Julii z Zagórskich. Absolwent Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie (1907). W 1908 rozpoczął studia na Wydziale Nauk Ścisłych Instytutu Politechnicznego w Liège w Belgii. W 1910 przeniósł się do Lwowa, kontynuując studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej.

Działalność niepodległościowa

W Belgii był współzałożycielem Związku Walki Czynnej (1909). We Lwowie był nadal związany z ruchem niepodległościowym (ZWC). 15 października 1912 wstąpił do Związku Strzeleckiego, w którym ukończył kurs oficerski (1912), uzyskując stopień podporucznika. Był jednym z oficerów ulubionych przez komendanta Józefa Piłsudskiego, z rąk którego otrzymał znak oficerski „Parasol”. 1 listopada 1913 został komendantem szkoły podoficerskiej.

Legiony Polskie

W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Początkowo służył w sztabie I Brygady, a następnie dowodził kompanią w VI Batalionie. Na froncie wykazał talent dowódczy, toteż szybko awansował (dowódca VI batalionu, II batalionu w 1 pp i II batalionu w 5 pp, a także przejściowo szef sztabu, a następnie I oficer sztabu I Brygady). W grudniu 1914 został ranny. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w obozie w Beniaminowie. W czasie pobytu w obozie zachowywał niezwykle godną i patriotyczną postawę, w wyniku czego był przez władze niemieckie szykanowany. Po wyjściu z obozu 29 września 1918 przez krótki okres był w Polskiej Organizacji Wojskowej.

Wojsko Polskie

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. 21 listopada 1918 mianowany szefem sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin. 3 stycznia 1919 został szefem sztabu Grupy Operacyjnej "Bug", 20 lutego – szefem sztabu 2 Dywizji Piechoty Legionów, Grupy Operacyjnej Kawalerii płk Władysława Beliny-Prażmowskiego i Grupy Operacyjnej gen.Edwarda Rydza-Śmigłego. Brał udział w działaniach bojowych na froncie; został ranny w styczniu 1919. W okresie od listopada 1919 do kwietnia 1920 był adiutantem generalnym Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza, Józefa Piłsudskiego.

W lipcu 1920 został szefem Oddziału III Naczelnego Dowództwa. Po zakończeniu działań wojennych nadal zajmował odpowiedzialne stanowiska sztabowe w Naczelnym Dowództwie WP i Ścisłej Radzie Wojennej, był m.in. II zastępcą szefa Sztabu Generalnego. W latach 1923–1924 ukończył kursy dla wyższych dowódców w Wyższej Szkole Wojennej i w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Uzupełniał studia również we Francji.

31 marca 1924 Prezydent RP, Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego awansował go na generała brygady ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 14. lokatą w korpusie generałów.

Na krótki okres (październik 1925–czerwiec 1926) przeszedł do służby liniowej na stanowisko dowódcy 28 Dywizji Piechoty w Warszawie.

19 czerwca 1926 Prezydent RP, Ignacy Mościcki mianował go szefem Sztabu Generalnego WP, przemianowanego w 1928 na Sztab Główny WP. 3 grudnia 1931 zwolniony ze stanowiska szefa SG WP i mianowany inspektorem armii. W wypadku konfliktu zbrojnego z ZSRR miał objąć dowództwo Armii „Baranowicze”.

1 stycznia 1928 Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1928 i 3. lokatą w korpusie generałów.

Kampania wrześniowa

4 września 1939 został mianowany dowódcą Armią „Lublin”. Z 13 na 14 września 1939 Naczelny Wódz podporządkował mu Armię „Kraków”. Najpierw podległe mu wojska osłaniały rubież rzeki Wisły. Później generał podjął decyzję przebijania się dowodzonymi siłami do Lwowa wzdłuż osi Tomaszów Lubelski–Bełżec. 19 września w rejonie Tomaszowa Lubelskiego Niemcom udało się całkowicie okrążyć armie dowodzone przez gen. Piskora. Wobec niepowodzenia podjętych w nocy z 19 na 20 września prób wyjścia z okrążenia i prawie całkowitego wyczerpania amunicji artyleryjskiej, zapadła decyzja o kapitulacji. Generał wydał rozkaz zaprzestania walk i zniszczenia sprzętu bojowego oraz przekazał do Lublina rozkaz zalecający wojskowym przejście do konspiracji.

Niewola

20 września 1939 został wzięty do niewoli. Przebywał w kilku oflagach: VII A Murnau (był starszym obozu), VIII B Silberberg, IV C Colditz, X C Lübeck i VI B Dössel (był komendantem tajnej organizacji wojskowej, wchodzącej w struktury AK).

Na emigracji

Po uwolnieniu 30 kwietnia 1945 wyjechał do Wielkiej Brytanii i osiadł w Londynie. Od 2 lipca 1945 pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Był mocno schorowany, ale mimo to działał w Komisji Historycznej Sztabu Głównego i przewodniczył Komisji ds. Żołnierzy 1939. Zmarł w Londynie, pochowany początkowo na cmentarzu St. Mary's w Kensal Green. 23 września 1990 urna z prochami spoczęła w Tomaszowie Lubelskim.

Żonaty z Marią Ines z Rudnickich (zmarłą w latach trzydziestych), miał córkę zmarłą w dzieciństwie. W 1940 ożenił z Lucyną z Kacperskich, miał syna Jerzego (1946).

Publikacje

• Wyprawa wileńska, Warszawa 1919
• Gra wojenna z dwoma zadaniami taktycznymi, Warszawa 1919
• System trójdzielny w organizacji wyższych jednostek wojskowych, Warszawa 1920
• Działania dywizji kawalerii na Ukrainie od 20 IV do 20 VII 1920, Warszawa 1926
• Myśl manewru znad Wieprza, "Niepodległość" 1951, t. 3
• Piłsudski i Lwów, "Wiadomości", 1951, nr 268

Awanse

• podporucznik – 1912
• porucznik – 1913
• kapitan – 1915
• major – 1918
• podpułkownik – 1919
• pułkownik – 22 maja 1920 zatwierdzony ze starszeństwem z 1 kwietnia 1920; 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
• generał brygady – 31 marca 1924 ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 14. lokatą w korpusie generałów
• generał dywizji – 1 stycznia 1928 ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1928 i 3. lokatą w korpusie generałów

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1921)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1937)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości (1931)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Znak oficerski „Parasol”
• Odznaka „Znak Pancerny”
• Krzyż Komandorski Orderu Leopolda z Mieczami (Belgia)
• Krzyż Wolności III klasy (Estonia)
• Order Krzyża z Orłem I klasy (Estonia, 1932)
• Komandor Legii Honorowej (Francja, 1928)
• Kawaler Legii Honorowej (1921 – zezwolenie Naczelnika Państwa)
• Komandor Orderu Białego Orła (Królestwo Jugosławii)
• Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa, 1928)
• Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii

Zobacz też

• Generałowie Wojska Polskiego
• Generałowie i admirałowie II Rzeczypospolitej
• Generałowie polscy w niewoli

Bibliografia

• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
• Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6.
• Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa 1990: Wydawnictwo Polonia, s. 215-221. ISBN 83-7021-096-1.
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 804-805. ISBN 83-211-1096-7.