Tadeusz Ruge

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tadeusz Julian Ruge
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 stycznia 1886
Żabno

Data i miejsce śmierci

19 września 1939
Drużkopol

prezydent komisaryczny Poznania
Okres

od grudzień 1937
do 1939

Poprzednik

Erwin Więckowski

Następca

Stanisław Celichowski

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Krzyż Żelazny (1813) II Klasy
Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica Tadeusza Rugego na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan. Autorem był Roman Kosmala
Ulica na Podolanach (Poznań)

Tadeusz Julian Ruge (ur. 12 stycznia 1886 w Żabnie, zm. 19 września 1939 w Drużkopolu) – major saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ostatni przedwojenny prezydent Poznania, powstaniec wielkopolski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 12 stycznia 1886 w Żabnie, w rodzinie Edwarda i Julii z Cichockich[1][2][3][4]. Uczęszczał do gimnazjum w Pile, ukończył gimnazjum Fryderyka Wilhelma w Poznaniu i tam zdał maturę (1907). W czasach gimnazjalnych był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana[5]. W 1912 roku ukończył studia na wydziale inżynierii lądowej i wodnej Politechniki Gdańskiej, a rok później uzyskał tytuł inżyniera budowlanego na Uniwersytecie w Charlottenburgu. Od 1 października 1913 do 1 sierpnia 1914 odbył obowiązkową służbę wojskową w armii niemieckiej, w charakterze jednorocznego ochotnika[6]. Służbę pełnił w Pułku Wojsk Kolejowych Nr 1 (niem. Eisenbahn-Regiment Nr. 1) w Berlinie[6]. Awansował na podporucznika w 1917[2].

12 stycznia 1919 wrócił do Poznania i otrzymał zadanie zabezpieczenia wojskowych odcinków kolejowych. 31 maja 1919 został przeniesiony z Komendy Liniowej do II batalionu saperów wielkopolskich na Wildzie celem „sformowania oddziału kolejowego”. 7 czerwca 1919 został mianowany dowódcą „oddzielnej kompanii kolejowej przy II batalionie saperów”, będącej kadrą dla formowanego batalionu kolejowego. 17 czerwca 1919 został mianowany dowódcą batalionu kolejowego w Poznaniu-Wildzie. Dowodził batalionem do lipca 1921. Brał udział w rewindykacji Pomorza[7].

Uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny polsko–bolszewickiej. 8 maja 1920 wkroczył wraz z batalionem do Kijowa i tam został ciężko ranny w katastrofie kolejowej[7]. Od 5 sierpnia 1920 został szefem kolejnictwa 5 Armii, od 10 września 1920 w 6 Armii. Odznaczony Orderem Virtuti Militari za brawurowe przeprowadzenie pociągu przez rzekę Słucz[7][8]. W 1921 służył w stopniu majora w VI batalionie kolejowym[3]. W rezerwie od lipca 1921 do 1 października 1922[9]. Następnie ponownie w służbie wojskowej m.in. jako z-ca dowódcy 3 pułku wojsk kolejowych[7][10].

W 1924, jako oficer nadetatowy 7 pułku saperów, pracował w Kierownictwie Rejonu Inżynierii i Saperów w Poznaniu[11]. Przeniesiony do rezerwy w maju 1926 na własną prośbę[7]. W 1934, jako major rezerwy z 7 lokatą na liście starszeństwa oficerów rezerwy inżynierii i saperów ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r., pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto z przydziałem do 7 batalionu saperów[12].

4 maja 1926 prezydent Cyryl Ratajski powołał go na stanowisko kierownika Wydziału Budownictwa Zarządu Miasta Poznań[7]. Od 15 czerwca 1927 był radcą miejskim z wyboru. Od 3 stycznia 1936 pełnił funkcję tymczasowego wiceprezydenta miasta Poznania[5]. Po rezygnacji Erwina Więckowskiego, 30 grudnia 1937 został komisarycznym prezydentem miasta Poznania z nominacji ministra spraw wewnętrznych[5].

Po rozpoczęciu II wojny światowej, 3 września 1939 został wezwany do Warszawy, a następnie do Lublina i Lwowa[7][13]. 19 września 1939 zginął zabity przez czerwonoarmistów[13] (wg B. Polaka przez nacjonalistów ukraińskich[7]).

Od 1922 był mężem Janiny Murkowskiej[5], z którą miał dwie córki – Danutę i Wiesławę[14].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

30 maja 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[18].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

18 stycznia 1994 roku Rada Miasta Poznania upamiętniła Tadeusza Rugego nadając jednej z ulic na Podolanach jego imię[19].

W 2003 z inicjatywy Jarosława Bączyka z Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych i Adama Suwarta z Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania rozpoczęto starania o upamiętnienie miejsca pochówku prezydenta Tadeusza Rugego. Ponieważ cmentarz w Żurawnykach na Ukrainie okazał się zdewastowany, a szczątki poległych uległy demineralizacji, uniemożliwiając ekshumację, zastępca prezydenta miasta Poznania Maciej Frankiewicz przywiózł do Poznania urnę z ziemią ze wspomnianego cmentarza. Na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan 19 września 2004 odsłonięto tablicę ku pamięci Tadeusza Ruge, pod którą umieszczono urnę.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ a b Polak (red.) 1991 ↓, s. 127.
  3. ↑ a b Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.21 r.. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921, s. 373, 852. [dostęp 2015-04-03].
  4. ↑ 1887 podaje Rada Miasta Poznania
  5. ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 263–264. [dostęp 2021-09-23].
  6. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 4.
  7. ↑ a b c d e f g h i Polak (red.) 1991 ↓, s. 128.
  8. ↑ Dekret Naczelnika Państwa L. 11310 V.M. Adj. Gen. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 6, s. 227)
  9. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 247.
  10. ↑ Rocznik oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 988, 997. [dostęp 2015-04-03].
  11. ↑ Rocznik oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 810, 824, 829. [dostęp 2015-04-03].
  12. ↑ Rocznik oficerski rezerw. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934, s. 163, 683. [dostęp 2015-04-03].
  13. ↑ a b Piotr Bojarski: Tadeusz Ruge - ostatni przedwojenny prezydent Poznania, zabity przez Rosjan. wyborcza.pl, 2016-09-16. [dostęp 2018-03-08].
  14. ↑ a b Szkielet z przestrzeloną czaszką [online], Kultura u Podstaw, 12 września 2019 [dostęp 2021-09-23] (pol.).
  15. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2021-12-31]..
  16. ↑ M.P. z 1928 r. nr 296, poz. 727 „za wybitne zasługi, położone w powstaniu wielkopolskim”.
  17. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  18. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2021-12-31]..
  19. ↑ Uchwała nr XCVIII/573/94 Rady Miejskiej Poznania z 18 stycznia 1994 roku w sprawie nazewnictwa ulic Poznania. Wcześniej wskazana ulica upamiętniała Cyryla Ratajskiego. Rada Miasta stwierdziła, że ze względów orientacyjnych i adresowych niewskazane jest istnienie dwu lub więcej nazw obiektów fizjograficznych o podobnej funkcji (ulica, plac) i niedostatecznym zróżnicowaniu brzmienia i pisowni ich członu wyodrębniającego, a tym bardziej, kiedy członem wyodrębniającym jest to samo nazwisko. W tym czasie nadano nazwę pl. Cyryla Ratajskiego, więc ulica Cyryla Ratajskiego musiała zostać przemianowana

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ruge Tadeusz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.3-305 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-19].
  • Rozkazy dzienne Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim z 1919 roku.
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
  • Piotr Bojarski, Prezydent będzie upamiętniony w tym roku, Gazeta Wyborcza, Poznań 3 marca 2004 roku.
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
Prezydenci i Burmistrzowie Poznania
Prezydenci Poznania (1780–1793)
Prezydenci Poznania (1793–1806)
Prezydenci Poznania (1806–1814)
Prezydenci Poznania (1815–1825)
  • Hasforth
  • Czarnowski
  • Brown
Nadburmistrzowie i Burmistrzowie Poznania (1825–1919)
Prezydenci Poznania (1919–1939)
Komisarz i Nadburmistrz Poznania (1939–1945)
Prezydenci Poznania (1945–1950)
Przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (1950–1973)
Prezydenci Poznania (od 1973)

Herb Poznania

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Ruge&oldid=72934003”