Przejdź do zawartości

Tarnawa Górna (województwo podkarpackie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tarnawa Górna
wieś
Ilustracja
Kościół św. Wojciecha
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Zagórz

Liczba ludności (2020)

859[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-516[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0362795[4]

Położenie na mapie gminy Zagórz
Mapa konturowa gminy Zagórz, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Górna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Górna”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Górna”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Tarnawa Górna”
Ziemia49°27′27″N 22°15′21″E/49,457500 22,255833[1]
Zabytkowa cerkiew Zaśnięcia NMP
Wieża przekaźnikowa na górze „Makówka”
Przekaźnik z bliska
Widok z dalszej perspektywy

Tarnawa Górna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zagórz[4][5]. Leży nad rzeką Kalniczką.

W latach 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Tarnawa Górna. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Zarys historyczny

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1412 roku jako własność Mikołaja z Tarnawy. Niemieckie osadnicze prawo lokalizacji uzyskała w 1446. Ziemia Tarnawska była bardzo bogata w pokłady soli, co stało się podstawą dużej fortuny Tarnawskich. Drugi właściciel wsi to Jan Tarnawski. Był on bratankiem Mikołaja. W XV wieku na skutek licznych sprzedaży, zastawów, działów itp. majątku szlacheckiego dokonał się rozwój osadnictwa na tym terenie. Przybysze przywędrowali tu głównie z południowych stoków Karpat, zwano ich Wołochami. W 1437 na terenie Tarnawy Górnej istniała karczma i młyn. W 1474, 1482, 1498, 1500, 1624 i 1672 roku na Tarnawę Górną i sąsiednie wsie najeżdżali Węgrzy i Tatarzy. Dokonali ogromnych zniszczeń. Tarnawa Górna nie dysponowała już tak dużym potencjałem ludzkim i materialnym. Dodatkowo choroby i zarazy jeszcze bardziej zmniejszyły liczbę ludności wsi. W 1483 roku, po śmierci Jana Tarnawskiego, właścicielem wsi został jego syn – Józef Tarnawski. W 1536 roku wieś liczyła 10 łanów, a w 1552 roku znajdowało się w niej 26 gospodarstw, 2 karczmy i młyn. 18 sierpnia 1558 roku kolejny właściciel wsi, Stanisław Tarnawski, wydał przywilej erekcyjny dla cerkwi w Tarnawie Górnej. W XVII wieku właścicielem wsi byli Stadniccy z Leska.

W 1772 roku Tarnawa Górna w wyniku I rozbioru Polski znalazła się w granicach Austrii. Na terenie wsi działała warzelnia soli, zlikwidowana przez Austriaków w 1801. Na przełomie XVIII i XIX wieku wydobywano i wypalano tu Wapień. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej Tarnawa Dolna i Tarnawa Górna byli Piotr i Magdalena Romerowie[6]. Pod koniec XIX wieku wieś nawiedziły liczne choroby (m.in.: cholera), zarazy i głód. Tarnawa Górna liczyła wtedy 73 domy. W 1909 roku powstała pierwsza szkoła, której miejsce zajęła w późniejszych latach szkoła w Tarnawie Dolnej. Ostatnim właścicielem Tarnawy był Władysław Podwapiński. Po II wojnie światowej doszło do parcelacji gruntów.

Parafia

[edytuj | edytuj kod]

Parafia pod wezwaniem św. Wojciecha w Tarnawie Górnej została wyodrębniona 1 lipca 1908 roku z Parafii Matki Boskiej Gromnicznej w Porażu. Początkowo miała status filii, a samodzielną parafią stała się w 1928 roku. Obecnie liczy 2099 wiernych i należy do dekanatu Rzepedź. Należy do niej kościół parafialny pod wezwaniem św. Wojciecha i kościół filialny w Olchowie pod wezwaniem NPM Matki Kościoła[7].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138907
  2. Raport o stanie gminy Zagórz za rok 2020 [online], Biuletyn Informacji Publicznej, 31 maja 2021, s. 7 [dostęp 2021-07-24] (pol.).
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1279 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 219.
  7. Opis parafii na stronie archidiecezji przemyskiej. przemyska.pl. [dostęp 2017-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-19)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]