Mokre (powiat sanocki)
49°27′15″N 22°10′01″E/49,454167 22,166944| wieś | |
.jpg) Cerkiew w Mokrem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
400[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-542[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC |
0362654[4] |
Położenie na mapie gminy Zagórz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
| 49°27′15″N 22°10′01″E/49,454167 22,166944[1]
| |
Mokre (j. łemkowski Мокре) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zagórz, na Pogórzu Bukowskim[4][5]. Leży nad rzeką Osławą.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0362660 | Kopalnia | część wsi |
| 0362677 | Morchownica | część wsi |
Przez wieś prowadzi linia kolejowa nr 107 Zagórz – Łupków z przystankiem Mokre Małopolskie oraz droga powiatowa nr 2229R Prusiek-Wysoczany.
W Mokrem znajduje się murowana cerkiew greckokatolicka wybudowana w 1992 i funkcjonuje parafia Przemienienia Pańskiego. Mieszkańcy wsi należą także do parafii rzymskokatolickiej w Porażu i parafii prawosławnej w Morochowie.
W latach 1954–1959 wieś należała do i była siedzibą władz gromady Mokre, po jej zniesieniu w gromadzie Szczawne. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego. W latach 1973-77 w gminie Komańcza[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś prawa wołoskiego Wola Morochowska położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[7]. Od 1772 wieś należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego w Galicji. Do 1914 powiat sądowy Sanok, gmina Bukowsko. W 1898 wieś liczyła 560 mieszkańców oraz 81 domów, poza społecznością łemkowską mieszkali tu również Żydzi i Polacy. Pod koniec XIX w. funkcjonowała tu kolej, poczta i telefon. Ludność zatrudniona była w powstałych na tym terenie kopalniach ropy naftowej. W roku 1900 wieś liczyła 592 mieszkańców, całkowita powierzchnia wsi wynosiła wówczas 561 ha[8].
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej był Wacław Lisowiecki i rodzeństwo[9]. Na przełomie XIX/XX wieku właścicielem tabularnym dóbr we wsi był Antoni Lisowiecki[10], który w 1905 posiadał we wsi obszar leśny 276,6 ha[11]. W 1911 właścicielami tabularnymi byli Mojżesz Rebhuhn i Srul Müller, posiadający 39 ha[12].
Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie sanockim województwa lwowskiego. 13 września 1944 wieś została zajęta przez wojska radzieckie[13]. W latach 1945-1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 21 Polaków[14].
Gajowym z leśniczówki „Grzybowska” w lasach koło miejscowości Mokre był Józef Jedynak.
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Od roku 1991, w drugi weekend sierpnia odbywa się festyn ludowy „Święto kultury nad Osławą”, impreza dotowana jest ze środków państwowych i prywatnych, trwającemu dwa dni festynowi towarzyszą kiermasze oraz występy zespołów regionalnych z Ukrainy, Słowacji oraz Polski.
- Od roku 1972 we wsi działa Ludowy Zespół Pieśni i Tańca „Osławiany”, istniejący przy lokalnym kole Związku Ukraińców w Polsce. W swoim repertuarze zespół ma pieśni i tańce głównie z terenów Łemkowszczyzny i Bojkowszczyzny, ale także z Zakarpacia, Huculszczyzny i innych regionów Ukrainy.
- Przez wieś przebiega rowerowy szlak śladami dobrego wojaka Szwejka.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Rezerwat przyrody Przełom Osławy pod Mokrem
- Szlak naftowy – transgraniczny szlak pól naftowych
- Mokre, Mokre-Kolonia, Mokrelipie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82768
- ↑ Raport o stanie gminy Zagórz za rok 2020 [online], Biuletyn Informacji Publicznej, 31 maja 2021, s. 7 [dostęp 2021-07-24] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11
- ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Tom XII. Galizien. 10 grudnia 1900. Wien 1907.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 135.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 128.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 12.
- ↑ ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 951, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mokre (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 627.
Siedziba gminy: Zagórz
| Miejscowości gminy |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostki pomocnicze gminy |
|
