Mokre (powiat sanocki)

Mokre
	wieś
	; Cerkiew w Mokrem
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Zagórz
Liczba ludności (2020)	400
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-542
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0362654
	Położenie na mapie gminy Zagórz Mokre
	Położenie na mapie Polski Mokre
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Mokre
	Położenie na mapie powiatu sanockiego Mokre
	49°27′15″N 22°10′01″E/49,454167 22,166944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mokre (j. łemkowski Мокре) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zagórz, na Pogórzu Bukowskim^[4]^[5]. Leży nad rzeką Osławą.

Integralne części wsi Mokre^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0362660	Kopalnia	część wsi
0362677	Morchownica	część wsi

Przez wieś prowadzi linia kolejowa nr 107 Zagórz – Łupków z przystankiem Mokre Małopolskie oraz droga powiatowa nr 2229R Prusiek-Wysoczany.

W Mokrem znajduje się murowana cerkiew greckokatolicka wybudowana w 1992 i funkcjonuje parafia Przemienienia Pańskiego. Mieszkańcy wsi należą także do parafii rzymskokatolickiej w Porażu i parafii prawosławnej w Morochowie.

W latach 1954–1959 wieś należała do i była siedzibą władz gromady Mokre, po jej zniesieniu w gromadzie Szczawne. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego. W latach 1973–77 w gminie Komańcza^[6].

Historia

Wieś prawa wołoskiego Wola Morochowska położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[7]. Od 1772 wieś należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego w Galicji. Do 1914 powiat sądowy Sanok, gmina Bukowsko. W 1898 wieś liczyła 560 mieszkańców oraz 81 domów, poza społecznością łemkowską mieszkali tu również Żydzi i Polacy. Pod koniec XIX w. funkcjonowała tu kolej, poczta i telefon. Ludność zatrudniona była w powstałych na tym terenie kopalniach ropy naftowej. W roku 1900 wieś liczyła 592 mieszkańców, całkowita powierzchnia wsi wynosiła wówczas 561 ha^[8].

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej był Wacław Lisowiecki i rodzeństwo^[9]. Na przełomie XIX/XX wieku właścicielem tabularnym dóbr we wsi był Antoni Lisowiecki^[10], który w 1905 posiadał we wsi obszar leśny 276,6 ha^[11]. W 1911 właścicielami tabularnymi byli Mojżesz Rebhuhn i Srul Müller, posiadający 39 ha^[12].

Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie sanockim województwa lwowskiego. 13 września 1944 wieś została zajęta przez wojska radzieckie^[13]. W latach 1945–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 21 Polaków^[14].

Gajowym z leśniczówki „Grzybowska” w lasach koło miejscowości Mokre był Józef Jedynak.

Atrakcje turystyczne

Od roku 1991, w drugi weekend sierpnia odbywa się festyn ludowy „Święto kultury nad Osławą”, impreza dotowana jest ze środków państwowych i prywatnych, trwającemu dwa dni festynowi towarzyszą kiermasze oraz występy zespołów regionalnych z Ukrainy, Słowacji oraz Polski.
Od roku 1972 we wsi działa Ludowy Zespół Pieśni i Tańca „Osławiany”, istniejący przy lokalnym kole Związku Ukraińców w Polsce. W swoim repertuarze zespół ma pieśni i tańce głównie z terenów Łemkowszczyzny i Bojkowszczyzny, ale także z Zakarpacia, Huculszczyzny i innych regionów Ukrainy.
Przez wieś przebiega rowerowy szlak śladami dobrego wojaka Szwejka.

Zobacz też

Rezerwat przyrody Przełom Osławy pod Mokrem
Szlak naftowy – transgraniczny szlak pól naftowych
Mokre, Mokre-Kolonia, Mokrelipie

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82768
↑ Raport o stanie gminy Zagórz za rok 2020 [online], Biuletyn Informacji Publicznej, 31 maja 2021, s. 7 [dostęp 2021-07-24] (pol.).
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11
↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Tom XII. Galizien. 10 grudnia 1900. Wien 1907.
↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 135.
↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 128.
↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 12.
↑ ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].
↑ SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 951, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

Linki zewnętrzne

Mokre (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 627 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82768

[bip-2] Raport o stanie gminy Zagórz za rok 2020 [online], Biuletyn Informacji Publicznej, 31 maja 2021, s. 7 [dostęp 2021-07-24] (pol.).

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Dz.U. 1977 nr 2 poz. 11

[7] Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.

[8] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Tom XII. Galizien. 10 grudnia 1900. Wien 1907.

[9] Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 135.

[10] Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 128.

[11] Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.

[12] Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 12.

[13] ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].

[siekierka222-14] SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 951, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]