Tomsk

Tomsk Toмcк
Herb Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	tomski
Mer	Iwan Klein
Populacja (2015) • liczba ludności	564 843
Nr kierunkowy	+7 (38 22)
Kod pocztowy	634000–634999
Tablice rejestracyjne	70
Położenie na mapie obwodu tomskiego Tomsk
Położenie na mapie Rosji Tomsk
56°30′N 84°58′E
Strona internetowa
Portal Rosja

Tomsk (ros. Томск) – miasto w Rosji, położone na Nizinie Zachodniosyberyjskiej nad rzeką Tom (dopływ Obu), 70 km od jej ujścia do Obu, liczące 564,8 tys. mieszkańców (2015). Miasto jest ważnym ośrodkiem naukowym, w którym istnieje 7 szkół wyższych, w tym najstarsza uczelnia Syberii, Narodowy Badawczy Tomski Uniwersytet Państwowy założony w 1878 roku, ośrodkiem przemysłu spożywczego, drzewnego, elektromaszynowego i chemicznego.

Historia

Tomsk, dworzec 1904

Miasto zostało założone w 1604 roku a w 1804 zostało stolicą guberni. Rozwinął się jako duży ośrodek handlowy, w związku z rozwojem wydobycia złota w guberniach tomskiej i jenisejskiej.

Od XVII w. miejsce zesłania. Pod koniec XIX wieku stracił na znaczeniu w związku z tym, że ominął go szlak Kolei Transsyberyjskiej.

W grudniu 1917 powołano tu Syberyjską Dumę Obwodową.

W latach 1918–1919 pod rządami Korpusu Czechosłowackiego, zdobyty przez bolszewików w grudniu 1919 roku. W 1944 stał się stolicą obwodu tomskiego. W 1966 miasto liczyło 311 tys. mieszk.

Na północ od Tomska usytuowano tzw. Tomsk-7 (obecnie Siewiersk), zamknięte miasto, w którym dokonywano m.in. wzbogacania paliwa atomowego.

Tomsk był jednym z miejsc, gdzie w czasie I wojny światowej i po niej, w obozach jenieckich przebywało wielu Polaków - jeńców, którzy dostali się do niewoli w mundurach niemieckich. Byli to Polacy z zaboru pruskiego, wcieleni do wojska wbrew swej woli.

Demografia

Skład narodowościowy i etniczny na przestrzeni lat na podstawie danych rosyjskich:

1897: Rosjanie: 45 106 (86,39%) Żydzi: 3 016 (5,78%) Tatarzy: 1 624 (3,11%) Polacy: 1 184 (2,27%) Niemcy: 417 (0,80%) Ukraińcy: 355 (0,68%)

2002: Rosjanie: 445 225 (91,26%) Tatarzy: 9 900 (2,03%) Ukraińcy: 6 681 (1,37%) Niemcy: 5 653 (1,16%) Azerowie: 2 899 (0,59%) Białorusini: 2 049 (0,42%) Ormianie: 1 530 (0,31%) Czuwasze: 1 231 (0,25%)

2010: Rosjanie: 474 810 (91,76%) Tatarzy: 8 896 (1,72%) Ukraińcy: 5 093 (0,98%) Niemcy: 3 816 (0,74%) Uzbecy: 3 264 (0,63%) Azerowie: 2 894 (0,56%) Ormianie: 2 124 (0,41%) Białorusini: 1 434 (0,28%)

Zabytki

Zachowało się wiele zabytków z XIX wieku: zdobione budynki mieszkalne, budynki użyteczności publicznej, cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego (XVIII-XIX wiek). W mieście znajduje się wiele, zabytków należących do różnych epok, w tym unikalne zabytki architektury drewnianej.

Transport

Dworzec Tomsk I

W mieście znajdują się dwie stacje kolejowe Tomsk I i Tomsk II, duży port rzeczny oraz lotnisko.

Sport

• Tom Tomsk – klub piłkarski

Polonica

Kościół Polski

Tomsk był jednym z miejsc zsyłek Polaków na Syberię. W Tomsku znajduje się kościół katolicki, zwany Kościołem Polskim, wzniesiony w 1833 przez polskich zesłańców jako pierwszy katolicki kościół zachodniej Syberii.

W Tomsku urodzili się Polacy:

• 1875 – Aleksander Maciesza, lekarz, antropolog, fotografik, prezydent Płocka
• 1878 – Adolf Maciesza, lekarz patolog, doktor nauk medycznych, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego
• 1888 – Zygmunt Balicki, polski inżynier, polityk
• 1888 – Kazimierz Zieleniewski, malarz
• 1889 – Borys Łapicki, prawnik, wykładowca uniwersytecki
• 1893 – Jan Stanisławski, filolog angielski, wykładowca uniwersytecki
• 1897 – Andrzej Witold Kownacki, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer Armii Krajowej
• 1910 – Kazimierz Strycharzewski, trener siatkarski, selekcjoner reprezentacji Polski siatkarek
• 1916 – Cezary Nowodworski, oficer Armii Krajowej, cichociemny
• 1920 – Władysław Skonecki, tenisista

Galeria

• 

  Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej

• 

  Biały meczet

• 

  Uniwersytet w Tomsku

• 

  Ratusz

• 

  Muzeum krajoznawcze

• 

  Dom rosyjsko-niemiecki

Miasta partnerskie

• Monroe
• Tbilisi
• Ulsan

Linki zewnętrzne

• Tomsk (ang.)