Trąbowce

Trąbowce
Proboscidea
Illiger, 1811
Słoniątko z warszawskiego ZOO
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
(bez rangi)	Paenungulata
Rząd	trąbowce

Trąbowce (Proboscidea) – rząd dużych ssaków łożyskowych, do którego zaliczane są żyjące współcześnie słonie.

Występowanie

Zamieszkują Afrykę i Azję.

Opis

Trąbowce to największe współczesne ssaki lądowe. Wyróżniają się kilkoma bardzo charakterystycznymi cechami, z których najbardziej rzucającą się w oczy jest obecność trąby. Jest ona bardzo skomplikowanym narządem, utworzonym na skutek zrośnięcia się górnej wargi i nosa. Trąbę tworzy kilkanaście tysięcy włókien mięśniowych, co nadaje jej niesłychaną elastyczność. Koniec trąby jest zakończony jednym lub dwoma (zależnie od gatunku) palczastymi wyrostkami i jest bardzo wrażliwy na dotyk. Narząd ten służy do zbierania i przenoszenia do pyska pokarmu i wody, jako broń, do komunikacji dotykowej z innymi osobnikami oraz do wielu innych czynności.

Pochodzenie i pokrewieństwo

Trąbowce pojawiły się w zapisie kopalnym we wczesnym eocenie, ale przypuszczalnie powstały wcześniej. Niekiedy do trąbowców zalicza się niewielką rodziną prymitywnych antrakobunidów (Anthracobunidae), z której najprawdopodobniej wywodzą się właściwie trąbowce.

Najnowsze badania genetyczne dowiodły, że trąbowce są spokrewnione blisko z brzegowcami (Sirenia) i góralkowcami (Hyracoidea). Nieoczekiwanie odkryto powiązania molekularne z innymi grupami rdzennie afrykańskich ssaków takimi jak ryjkonosy (Macroscelidea) i słupozębne czyli mrówniki (Tubulidentata). Łącznie z kilkoma innymi wymarłymi już dzisiaj rzędami ssaków łączy się nieraz w oddzielny klad Afrotheria.

Systematyka

Wyróżnia się kilka rodzin trąbowców, z których do czasów współczesnych dotrwały tylko słoniowate.

• Pierwotne trąbowce
  • Rodzina: Antrakobunidy (Anthracobunidae)
  • Rodzina: Moeritheriidae, Andrews, 1906
  • Rodzina: Baryteria (Barytherioidea), Andrews, 1906
  • Rodzina: Deinoteria (Deinotheriidae), Bonaparte, 1845

• Elephantiformes – słoniokształtne
  • Rodzina: mastodonty (Mammutidae), Hay, 1922 non Cabrera, 1929
  • Rodzina: Amebelodontidae, Barbour, 1927
  • Rodzina: gomfotery (Gomphotheriidae), Hay, 1922
  • Rodzina: słoniowate (Elephantidae), Gary, 1821

Linki zewnętrzne

• Schemat rozwoju trąbowców + rekonstrukcje wyglądu gatunków wymarłych