54°14′32″N 18°48′51″E/54,242222 18,814167Trutnowy
| wieś | |
 Dom podcieniowy z 1720 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Trutnowy |
| Liczba ludności (2006) |
1100[potrzebny przypis] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
83-020 |
| Tablice rejestracyjne |
GDA |
| SIMC |
0159746 |
Położenie na mapie gminy Cedry Wielkie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gdańskiego  | |
| 54°14′32″N 18°48′51″E/54,242222 18,814167
| |
Trutnowy (niem. Trutenau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Cedry Wielkie na obszarze Żuław Gdańskich.
Siedziba klubu piłkarskiego Grom Trutnowy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o istnieniu wsi pochodzi z 1308 roku, kiedy to Władysław Łokietek nadał ją synom kasztelana gdańskiego Unisława. Dwa lata później wieś została sprzedana Krzyżakom. W XVI i XVII wieku był to obszar osadnictwa olęderskiego. Wieś należąca do Żuław Steblewskich terytorium miasta Gdańska położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim[1].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
W roku 2008 wieś obchodziła jubileusz 700-lecia.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[2] na listę zabytków wpisane są:
- kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła z XIV w., nr rej.: 222 z 6.08.1962
- cmentarz grzebalny, nr rej.: 1023 z 30.12.1987
- plebania (nr 18) z 1728, nr rej.: 223 z 13.08.1962
- dom podcieniowy nr 4 (d. 3), murowano-szachulcowy z 1720, nr rej.: 9 z 10.11.1959.
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Gotycki ceglany kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła pochodzi z 1334. Zniszczoną w 1945 wieżę kościoła nakryto nowym płaskim dachem; rekonstrukcji wieży dokonano dopiero w latach 2017-2018 (odtworzoną w innym miejscu drewnianą wieżę zamontowano w całości za pomocą dźwigu), wtedy też powieszono czekający od dawna na to zdarzenie dzwon[3][4]. Wewnątrz późnomanierystyczny ołtarz z 1675. Ciekawostką jest znajdujący się na murze zewnętrznym kościoła na wysokości 1,5 m znak wskazujący poziom wód powodziowych w kwietniu 1829 roku, kiedy w wyniku przerwania wałów w rejonie Steblewa, Ptaszników oraz Giemlic w ciągu 4 godzin woda zalała wieś na wysokość 1,5 metra. Jeszcze tego samego dnia wieczorem fala powodziowa dotarła do centrum Gdańska.
Kościół jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej, należącej do dekanatu Żuławy Steblewskie w archidiecezji gdańskiej.
Plebania[edytuj | edytuj kod]
Nieopodal kościoła znajduje się barokowa plebania z 1728, z mansardowym dachem z lukarnami, krytym dachówką holenderką. W sieni znajduje się tablica erekcyjna z czarnego marmuru. Zachowały się drzwi wejściowe z barokowymi okuciami oraz duże okna z pierwotną stolarką.
Dom podcieniowy[edytuj | edytuj kod]
W południowej części wsi znajduje się dom podcieniowy z 1720. Wsparty jest on na ośmiu słupach, z dekoracyjnymi mieczami tworzącymi rodzaj arkad. Piętro i dwa szczyty mają konstrukcję szkieletową o szczególnym ozdobnym układzie belek. Zachował się pierwotny układ wnętrza z wielką sienią i piętrową galerią oraz liczne barokowe detale wyposażenia wnętrza. W wielkiej sieni znajduje się makieta XVIII-wiecznej wsi projektowanego skansenu miniatur żuławskiego budownictwa w skali 1:100. W domu ma siedzibę Stowarzyszenie "Żuławy Gdańskie", a od 2008 mieści się tu Muzeum Wsi Żuławskiej.
W centrum wsi, po zachodniej stronie stoi XIX-wieczny dom zagrodniczy w konstrukcji szkieletowej – typowy przykład budownictwa żuławskiego.
Kościół
Kościół – okno
Portal
Tablica wskazująca poziom wód powodziowych w kwietniu 1829
Plebania
Ściana domu podcieniowego
Dom podcieniowy – drzwi
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 128.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 33 [dostęp 2017-01-08].
- ↑ "Wspólny projekt na ratunek żuławskim zabytkom", Flash - Panorama Pomorza nr 1 (38)/2016, styczeń 2016
- ↑ Zabytki Żuław Wiślanych odzyskują swój dawny blask
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Cedry Wielkie
| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie |
