Wojciech Borzobohaty

Wojciech Borzobohaty
Jelita, Wojan
	podpułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia	19 lipca 1908 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	10 stycznia 1991 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1926–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	36 Dywizja Piechoty (rezerwowa)
Stanowiska	oficer operacyjny
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa,; działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
	Odznaczenia

Wojciech Stanisław Borzobohaty ps. Jelita, Stanisław, Wojan (ur. 19 lipca 1908 w Wilnie, zm. 10 stycznia 1991 w Warszawie) – podporucznik artylerii Wojska Polskiego, podpułkownik Polskich Sił Zbrojnych, pierwszy prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wojciech Stanisław Borzobohaty urodził się 19 lipca 1908 roku w Wilnie, w rodzinie Konstantego Franciszka herbu Jelita (1863–1927) i Marii Dominiki Szrejber (1873–1942). Miał dziewięcioro rodzeństwa m.in. brata Adama Borzobohatego oraz siostry Kazimierę Radziszewską i Marię Woźnicką.

W latach 1927–1930 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. 15 sierpnia 1930 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1930 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a Minister Spraw Wojskowych Józef Piłsudski przydzielił do 3 pułku artylerii ciężkiej w Wilnie. W latach 1937–1939 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu studiów został przydzielony do dowództwa 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu. W sierpniu 1939 roku otrzymał przydział mobilizacyjny do dowództwa 36 Dywizji Piechoty (Rezerwowej) na stanowisko oficera operacyjnego. 7 września 1939 roku został ranny. 12 września został przydzielony do Oddziału III Sztabu Armii „Lublin”. Na tym stanowisku pełnił służbę do kapitulacji armii w dniu 20 września, po zakończonej „pierwszej” bitwy pod Tomaszowem Lubelskim.

27 września 1939 roku przybył do Warszawy, gdzie zastała go kapitulacja stolicy. Od pierwszych dni okupacji w Służbie Zwycięstwu Polski, następnie w ZWZ–AK. Pełnił kolejno funkcje szefa Wydziału III Dowództwa SZP–ZWZ Okręgu Warszawa-Miasto, szefa Wydziału III Sztabu Komendy Obszaru Warszawskiego ZWZ-AK, a od jesieni 1943 roku, w stopniu majora, szefa sztabu-zastępcy komendanta Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. We wrześniu 1944 roku awansował na podpułkownika.

Od kwietnia 1945 roku był szefem sztabu delegata Sił Zbrojnych na Kraj, płk. dypl. Jana Rzepeckiego. Ponownie ranny i aresztowany w czerwcu 1945 roku.

12 grudnia 1945 roku Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. Prezydent RP Bolesław Bierut w akcie łaski zamienił mu karę śmierci na karę 10 lat pozbawienia wolności^[1]. Wolność odzyskał w 1953 roku, lecz dopiero 14 maja 1965 roku został zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy.

Pracował społecznie w Kole Historycznym i w Podkomisji Weryfikacyjnej Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację do Spraw Odznaczeń Żołnierzy byłego Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. Autor książki „Jodła” Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ-AK 1939–1945 (1984). Współtwórca Stowarzyszenia Żołnierzy AK. Wybrany w maju 1990 roku na prezesa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej powołanego na Zjeździe zjednoczeniowym działających od marca 1989 roku krakowskiego Związku Żołnierzy AK i warszawskiego Stowarzyszenia Żołnierzy AK.

Żonaty z Danutą Zofią Pulwarską, sierżantem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, odznaczoną Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[2], z którą miał syna Wojciecha.

Pochowany 17 stycznia 1991 roku na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 34-5-10)^[3]. W uroczystościach pogrzebowych wziął udział ówczesny wiceminister Obrony Narodowej, a późniejszy Prezydent RP, Bronisław Komorowski.

Prezydent RP Lech Wałęsa mianował go pośmiertnie generałem brygady i uhonorował Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 12388
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)
Krzyż Walecznych – dwukrotnie
Krzyż Armii Krajowej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ MariaM. Turlejska MariaM., Te pokolenia żałobami czarne...Skazani na śmierć i ich sędziowie, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 135 .
↑ Kawalerowie Orderu Virtuti Militari [online], www.stankiewicze.com [zarchiwizowane z adresu 2007-10-29] .
↑ Cmentarz Stare Powązki: WOJCIECH STANISŁAW BORZOBOHATY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-31] .
↑ Wojskowy Przegląd Historyczny, Nr 3-4 (137-138), Warszawa, 1991, s. 368

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Piotr Niwiński, Okręg Wileński AK w latach 1944-1948, Oficyna Wydawnicza Volumen, 1999, ss. 178, 298, 337
Wojciech Borzobohaty, "Jodła" Okręg radomsko-kielecki ZWZ-AK 1939-1945, PAX, Warszawa 1988
Józef Zator-Przytocki, Pamiętniki z okresu 1939-1956, Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego Oddział Wrocław, Wrocław-Gdańsk 1999, ss. 227–230

[1] MariaM. Turlejska MariaM., Te pokolenia żałobami czarne...Skazani na śmierć i ich sędziowie, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 135 .

[2] Kawalerowie Orderu Virtuti Militari [online], www.stankiewicze.com [zarchiwizowane z adresu 2007-10-29] .

[3] Cmentarz Stare Powązki: WOJCIECH STANISŁAW BORZOBOHATY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-31] .

[4] Wojskowy Przegląd Historyczny, Nr 3-4 (137-138), Warszawa, 1991, s. 368

[1]

[2]

[3]

[4]