Zając

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zając
Lepus[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – zając szarak (L. europaeus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

zajęczaki

Rodzina

zającowate

Rodzaj

zając

Typ nomenklatoryczny

Lepus timidus Linnaeus, 1758

Gatunki

40 gatunków (w tym 7 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Zając[17] (Lepus) – rodzaj ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje szeroko rozpowszechnione gatunki obejmujące swoim zasięgiem Eurazję, Afrykę i Amerykę Północną wraz z Grenlandią[18][19][20].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 290–680 mm, długość ogona 25–145 mm, długość ucha 60–170 mm, długość tylnej stopy 76–185 mm; masa ciała 1–6,8 kg[20].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Lepus: łac. lepus leporis „królik, zając”[21].
  • Chionobates: gr. χιων khiōn, χιονος khionos „śnieg”; βατης batēs „piechur”, od βατεω bateō „stąpać”, od βαινω bainō „chodzić”[22]. Gatunek typowy: Lepus variabilis Pallas, 1778 i Lepus borealis Pallas, 1778 (= Lepus timidus Linnaeus, 1758).
  • Eulagos: gr. ευ eu „dobry, ładny, typowy”; λαγoς lagos „zając”[23]. Gatunek typowy: Lepus mediterraneus Wagner, 1841 (= Lepus granatensis Rosenhauer, 1856).
  • Macrotolagus: gr. μακρωτης makrōtēs „długouchy”, od μακρος makros „długi”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”; λαγoς lagos „zając”[24]. Gatunek typowy: Lepus alleni Mearns, 1890.
  • Eulepus: gr. ευ eu „dobry, ładny”[25]; rodzaj Lepus Linnaeus, 1758 (zając). Gatunek typowy: Lepus timidus Linnaeus, 1758.
  • Mamlepus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[26].
  • Lagos: gr. λαγoς lagos „zając”[9]. Gatunek typowy: Lepus arcticus Ross, 1819.
  • Poecilolagus: gr. ποικιλος poikilos „barwny, wielokolorowy”[27]; λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus americanus Erxleben, 1777.
  • Boreolepus: gr. βορειος boreios „północny”, od βορεας boreas „północ”[29]; łac. lepus leporis „królik, zając”[30]. Gatunek typowy: Lepus groenlandicus Rhoads, 1896
  • Allolagus: gr. αλλος allos „inny”[31]; λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus mandshuricus Radde, 1861.
  • Tarimolagus: Kotlina Tarymska (chiń. 塔里木盆地; pinyin Tǎlǐmù Péndì; ujg. ‏تارىم ئويمانلىقى‎ Tarim Oymanliqi); λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus yarkandensis Günther, 1875.
  • Indolagus: łac. Indus „indyjski”, od India „Indie”; gr. λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus nigricollis F. Cuvier, 1823.
  • Proeulagus: gr. προ pro „przed, z przodu”[32]; rodzaj Eulagos J.E. Gray, 1867. Gatunek typowy: Lepus oiostolus Hodgson, 1840.
  • Sabanalagus: hiszp. sabana „sawanna”; gr. λαγoς lagos „zając”[16]. Gatunek typowy: Lepus microtis Heuglin, 1865.
  • Sinolagus: łac. Sinae „Chińczyk, chiński”, od gr. Σιναι Sinai „Chińczyk, chiński”; gr. λαγoς lagos „zając”[16]. Gatunek typowy: Lepus sinensis J.E. Gray, 1832.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[20][19][17]:

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu[33]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Lepus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 57. (łac.).
  3. J. Brookes: A catalogue of the Anatomical and Zoological Museum of Joshua Brookes. Cz. 16. London: Richard Taylor, 1828, s. 54. (ang.).
  4. J. J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt. Darmstadt: Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 170. (niem.).
  5. J.E. Gray. Notes on the skulls of hares (Leporidæ) and picas (Lagomyidæ) in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 20, s. 222, 1867. (ang.). 
  6. E. A. Mearns. The species of the Mexican border were shown to represent three sections of the genus Lepus, which might with advantage be recognized as subgenera. „Science”. New Series. 1, s. 698, 1895. (ang.). 
  7. A. N. Ch. Acloque: Faune de France. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 1900, s. 52. (fr.).
  8. A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 11. (hiszp.).
  9. a b Palmer 1904 ↓, s. 361.
  10. M. W. Lyon. Classification of the Hares and their allies. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 45 (1445), s. 324, 1094. (ang.). 
  11. G.E.H. Barrett-Hamilton: A history of British mammals. T. 2: Land mammals. Cz. 9: Lagomorpha. London: Gurney and Jackson, 1911, s. 160. (ang.).
  12. S. Ognev. Zur Systematic der russischen Hasen. „Zoologischer Anzeiger”. 84, s. 71, 1929. (niem.). 
  13. А.А. Гуреев. „Доклады Академии Наук СССР”. 57, s. 517, 1947. (ros.). 
  14. Gureev 1964 ↓, s. 139.
  15. Gureev 1964 ↓, s. 189.
  16. a b c d A.O. Аверьянов. Подродовая систематика зайцев рода Lepus (Lagomorpha, Leporidae). „Бюллетень Московского общества испытателей природы”. Отдел геологический. 103 (1), s. 3–8, 1998. (ros.). 
  17. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 56. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  18. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 286–292. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  19. a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lepus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-04].
  20. a b c S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 126–148. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  21. Palmer 1904 ↓, s. 373.
  22. Palmer 1904 ↓, s. 182.
  23. Palmer 1904 ↓, s. 275.
  24. Palmer 1904 ↓, s. 395.
  25. Jaeger 1944 ↓, s. 86.
  26. Palmer 1904 ↓, s. 25.
  27. Jaeger 1944 ↓, s. 180.
  28. a b c d Jaeger 1944 ↓, s. 119.
  29. Jaeger 1944 ↓, s. 33.
  30. Jaeger 1944 ↓, s. 122.
  31. Jaeger 1944 ↓, s. 11.
  32. Jaeger 1944 ↓, s. 184.
  33. J.S. Zijlstra: Lepus. Hesperomys project. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
  34. O.P. Hay. Descriptions of species of Pleistocene Vertebrata, types or specimens of most of which are preserved in the United States National Musum. „Proceedings of the United States National Museum”. 59, 628. (ang.). 
  35. 王薇, 张云翔, 李永项 & 弓虎军 / W. Wang, Y.-x. Zhang, Y.-x. Li & H.-j. Gong. 河北秦皇岛柳江盆地中更新世野兔一新种 / A new species of Lepus (Lagomorpha, Mammalia) from the Middle Pleistocene of the Liujiang Basin in Qinhuangdao of Hebei Province, China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 48 (1), s. 63, 2010. (chiń. • ang.). 
  36. Zhang 2010 ↓, s. 148.
  37. M. Kretzoi. Die altpleistozänen Wirbeltierfaunen des Villányer Gebirges. „Geologica Hungarica”. Series Palaeontologica. 27, s. 167, 1956. (niem.). 
  38. K.A. Weithofer. Über die tertiären Landsaugethiere Italiens. „Jahrbuch der Kaiserlich Königlichen Geologischen Reichsanstalt”. 39, s. 80, 1889. (niem.). 
  39. D.G. MacInnes. The Miocene and Pleistocene Lagomorpha of East Africa. „Fossil Mammals of Africa”. 6, s. 24, 1953. (ang.). 
  40. Zhang 2010 ↓, s. 157.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]