Zając
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| Lepus[1] | |||||
| Linnaeus, 1758[2] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – zając szarak (L. europaeus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj |
zając | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Lepus timidus Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Zając[17] (Lepus) – rodzaj ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje szeroko rozpowszechnione gatunki obejmujące swoim zasięgiem Eurazję, Afrykę i Amerykę Północną wraz z Grenlandią[18][19][20].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 290–680 mm, długość ogona 25–145 mm, długość ucha 60–170 mm, długość tylnej stopy 76–185 mm; masa ciała 1–6,8 kg[20].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Lepus: łac. lepus leporis „królik, zając”[21].
- Chionobates: gr. χιων khiōn, χιονος khionos „śnieg”; βατης batēs „piechur”, od βατεω bateō „stąpać”, od βαινω bainō „chodzić”[22]. Gatunek typowy: Lepus variabilis Pallas, 1778 i Lepus borealis Pallas, 1778 (= Lepus timidus Linnaeus, 1758).
- Eulagos: gr. ευ eu „dobry, ładny, typowy”; λαγoς lagos „zając”[23]. Gatunek typowy: Lepus mediterraneus Wagner, 1841 (= Lepus granatensis Rosenhauer, 1856).
- Macrotolagus: gr. μακρωτης makrōtēs „długouchy”, od μακρος makros „długi”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”; λαγoς lagos „zając”[24]. Gatunek typowy: Lepus alleni Mearns, 1890.
- Eulepus: gr. ευ eu „dobry, ładny”[25]; rodzaj Lepus Linnaeus, 1758 (zając). Gatunek typowy: Lepus timidus Linnaeus, 1758.
- Mamlepus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[26].
- Lagos: gr. λαγoς lagos „zając”[9]. Gatunek typowy: Lepus arcticus Ross, 1819.
- Poecilolagus: gr. ποικιλος poikilos „barwny, wielokolorowy”[27]; λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus americanus Erxleben, 1777.
- Boreolepus: gr. βορειος boreios „północny”, od βορεας boreas „północ”[29]; łac. lepus leporis „królik, zając”[30]. Gatunek typowy: Lepus groenlandicus Rhoads, 1896
- Allolagus: gr. αλλος allos „inny”[31]; λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus mandshuricus Radde, 1861.
- Tarimolagus: Kotlina Tarymska (chiń. 塔里木盆地; pinyin Tǎlǐmù Péndì; ujg. تارىم ئويمانلىقى Tarim Oymanliqi); λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus yarkandensis Günther, 1875.
- Indolagus: łac. Indus „indyjski”, od India „Indie”; gr. λαγoς lagos „zając”[28]. Gatunek typowy: Lepus nigricollis F. Cuvier, 1823.
- Proeulagus: gr. προ pro „przed, z przodu”[32]; rodzaj Eulagos J.E. Gray, 1867. Gatunek typowy: Lepus oiostolus Hodgson, 1840.
- Sabanalagus: hiszp. sabana „sawanna”; gr. λαγoς lagos „zając”[16]. Gatunek typowy: Lepus microtis Heuglin, 1865.
- Sinolagus: łac. Sinae „Chińczyk, chiński”, od gr. Σιναι Sinai „Chińczyk, chiński”; gr. λαγoς lagos „zając”[16]. Gatunek typowy: Lepus sinensis J.E. Gray, 1832.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[20][19][17]:
- Lepus nigricollis F. Cuvier, 1823 – zając czarnoszyi
- Lepus peguensis Blyth, 1855 – zając birmański
- Lepus hainanus Swinhoe, 1870 – zając hainański
- Lepus fagani O. Thomas, 1902 – zając etiopski
- Lepus saxatilis F. Cuvier, 1823 – zając zaroślowy
- Lepus victoriae O. Thomas, 1893 – zając sawannowy
- Lepus yarkandensis Günther, 1875 – zając nadrzeczny
- Lepus starcki Petter, 1963 – zając wyżynny
- Lepus capensis Linnaeus, 1758 – zając płowy
- Lepus habessinicus Hemprich & Ehrenberg, 1832 – zając abisyński
- Lepus tolai Pallas, 1778 – zając pustynny
- Lepus tibetanus Waterhouse, 1841 – zając pustynny
- Lepus comus J.A. Allen, 1927 – zając junnański
- Lepus oiostolus Hodgson, 1840 – zając wełnisty
- Lepus americanus Erxleben, 1777 – zając amerykański
- Lepus californicus J.E. Gray, 1837 – zając wielkouchy
- Lepus insularis W. Bryant, 1891 – zając czarny
- Lepus alleni Mearns, 1890 – zając antylopi
- Lepus altamirae Nelson, 1907
- Lepus callotis Wagler, 1830 – zając białoboki
- Lepus flavigularis Wagner, 1844 – zając wydmowy
- Lepus granatensis Rosenhauer, 1856 – zając iberyjski
- Lepus europaeus Pallas, 1778 – zając szarak
- Lepus castroviejoi Palacios, 1977 – zając kantabryjski
- Lepus corsicanus de Winton, 1898 – zając apeniński
- Lepus townsendii Bachman, 1839 – zając białoogonowy
- Lepus arcticus Ross, 1819 – zając polarny
- Lepus othus Merriam, 1900 – zając alaskański
- Lepus timidus Linnaeus, 1758 – zając bielak
- Lepus brachyurus Temminck, 1844 – zając kusy
- Lepus mandshuricus Radde, 1861 – zając mandżurski
- Lepus coreanus O. Thomas, 1892 – zając koreański
- Lepus sinensis J.E. Gray, 1832 – zając chiński
Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu[33]:
- Lepus benjamini Hay, 1921[34] (Stany Zjednoczone)
- Lepus qinhuangdaoensis Wang, Zhang Yunxiang, Li & Gong, 2010[35] (Chińska Republika Ludowa)
- Lepus teilhardi Zhang Zhaoqun, 2010[36] (Chińska Republika Ludowa)
- Lepus terraerubrae Kretzoi, 1956[37] (Węgry)
- Lepus valdarnensis Weithofer, 1889[38] (Włochy)
- Lepus veter MacInnes, 1953[39] (Kenia)
- Lepus ziboensis Zhang Zhaoqun, 2010[40] (Chińska Republika Ludowa)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lepus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 57. (łac.).
- ↑ J. Brookes: A catalogue of the Anatomical and Zoological Museum of Joshua Brookes. Cz. 16. London: Richard Taylor, 1828, s. 54. (ang.).
- ↑ J. J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt. Darmstadt: Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 170. (niem.).
- ↑ J.E. Gray. Notes on the skulls of hares (Leporidæ) and picas (Lagomyidæ) in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 20, s. 222, 1867. (ang.).
- ↑ E. A. Mearns. The species of the Mexican border were shown to represent three sections of the genus Lepus, which might with advantage be recognized as subgenera. „Science”. New Series. 1, s. 698, 1895. (ang.).
- ↑ A. N. Ch. Acloque: Faune de France. Paris: Librairie J.-B. Baillière et Fils, 1900, s. 52. (fr.).
- ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 11. (hiszp.).
- ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 361.
- ↑ M. W. Lyon. Classification of the Hares and their allies. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 45 (1445), s. 324, 1094. (ang.).
- ↑ G.E.H. Barrett-Hamilton: A history of British mammals. T. 2: Land mammals. Cz. 9: Lagomorpha. London: Gurney and Jackson, 1911, s. 160. (ang.).
- ↑ S. Ognev. Zur Systematic der russischen Hasen. „Zoologischer Anzeiger”. 84, s. 71, 1929. (niem.).
- ↑ А.А. Гуреев. „Доклады Академии Наук СССР”. 57, s. 517, 1947. (ros.).
- ↑ Gureev 1964 ↓, s. 139.
- ↑ Gureev 1964 ↓, s. 189.
- ↑ a b c d A.O. Аверьянов. Подродовая систематика зайцев рода Lepus (Lagomorpha, Leporidae). „Бюллетень Московского общества испытателей природы”. Отдел геологический. 103 (1), s. 3–8, 1998. (ros.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 56. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 286–292. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lepus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-04].
- ↑ a b c S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 126–148. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 373.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 182.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 275.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 395.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 86.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 180.
- ↑ a b c d Jaeger 1944 ↓, s. 119.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 33.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 122.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 11.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 184.
- ↑ J.S. Zijlstra: Lepus. Hesperomys project. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
- ↑ O.P. Hay. Descriptions of species of Pleistocene Vertebrata, types or specimens of most of which are preserved in the United States National Musum. „Proceedings of the United States National Museum”. 59, 628. (ang.).
- ↑ 王薇, 张云翔, 李永项 & 弓虎军 / W. Wang, Y.-x. Zhang, Y.-x. Li & H.-j. Gong. 河北秦皇岛柳江盆地中更新世野兔一新种 / A new species of Lepus (Lagomorpha, Mammalia) from the Middle Pleistocene of the Liujiang Basin in Qinhuangdao of Hebei Province, China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 48 (1), s. 63, 2010. (chiń. • ang.).
- ↑ Zhang 2010 ↓, s. 148.
- ↑ M. Kretzoi. Die altpleistozänen Wirbeltierfaunen des Villányer Gebirges. „Geologica Hungarica”. Series Palaeontologica. 27, s. 167, 1956. (niem.).
- ↑ K.A. Weithofer. Über die tertiären Landsaugethiere Italiens. „Jahrbuch der Kaiserlich Königlichen Geologischen Reichsanstalt”. 39, s. 80, 1889. (niem.).
- ↑ D.G. MacInnes. The Miocene and Pleistocene Lagomorpha of East Africa. „Fossil Mammals of Africa”. 6, s. 24, 1953. (ang.).
- ↑ Zhang 2010 ↓, s. 157.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.).
- А.А. Гуреев: Фауна СССР: Млекопитающие. T. 3. Cz. 10: Зайцеобразные (Lagomorpha). Москва; Ленинград: Издательство Академии Наук СССР, 1964, s. 1–276. (ros.).
- 张兆群 / Z.-q. Zhang. 中国更新世兔属化石两新种 / Two Pleistocene new species of Lepus (Leporidae, Lagomorpha) from China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 48 (2), s. 145–160, 2010. (chiń. • ang.).