Zdzisław Stroiński
| ||
 Zdjęcie zrobione po uwolnieniu z Pawiaka w 1943. | ||
| Data i miejsce urodzenia | 29 listopada 1921 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 16 sierpnia 1944 Warszawa | |
| Narodowość | polska | |
| Dziedzina sztuki | Poezja | |
Leon Zdzisław Stroiński, ps. Marek Chmura (ur. 29 listopada 1921 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Warszawie w rodzinie inteligenckiej; ojciec jego, Józef Stroiński, był radcą prawnym Ordynacji Zamoyskich. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Zamościu, gdzie uczęszczał do gimnazjum i liceum. Maturę zdał w Liceum im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. Został przyjęty w poczet studentów prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z powodu wybuchu II wojny światowej nie podjął studiów w Lublinie. W 1940 przedostał się do Warszawy[1].
W 1941 rozpoczął studia prawa i filologii polskiej na tajnym UW. Od 1942 należał do grupy polonistów skupionych wokół konspiracyjnego miesięcznika „Sztuka i Naród”. Był żołnierzem AK, ukończył tajną podchorążówkę. Aresztowany 25 maja 1943 podczas składania wieńca (wraz z Wacławem Bojarskim i Tadeuszem Gajcym) pod pomnikiem Mikołaja Kopernika (w 400. rocznicę śmierci uczonego)[2]. Został osadzony na Pawiaku. Niezidentyfikowany, został zwolniony 19 lipca 1943.
Zginął 16 sierpnia w powstaniu warszawskim wraz z Tadeuszem Gajcym na Starym Mieście, po wysadzeniu przez Niemców kamienicy przy ul. Przejazd. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B8-6-41)[3].
Poezja[edytuj | edytuj kod]
Twórczość rozwijał od 1942. Nawiązywał do poetyki Awangardy Krakowskiej, sięgał po realia wojny i okupacji, także doświadczeń z Pawiaka (cykl liryków prozą Okno[4] 1943). Tworzył wizyjno-metaforyczne obrazy, pełne akcentów prometeistycznych i mesjanistycznych. Napisał też więzienne opowiadanie „Pokolenie” o wymowie patriotycznej i humanistycznej.
Dokumentarium[edytuj | edytuj kod]
- Ślady – Leon Zdzisław Stroiński, film dokumentalny, reż. Hanna Zofia Etemadi, 2010
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zdzisław Stroiński, bn.gov.pl, 2015-08-14. [dostęp 2018-06-14].
- ↑ Hanna Kotkowska-Bareja: Pomnik Kopernika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 92.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Zdzisław Stroiński, Okno, wyd. 1943, Na s. tyt. pseud. aut. - Nazwa aut.: Zdzisław Stroiński. Maszyn. powiel. - Powielono egz. 125 numerowanych. - Verso kart niezadr. - Okł. druk. Wydaw. konspiracyjne., polona.pl [dostęp 2018-08-29].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdzisław Stroiński – zbiór prac poety
- Okno / Marek Chmura. - Warszawa, 1943.