Zdzisław Winiarski

Zdzisław Antoni Winiarski

Przemytnik, Muzykant

porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1916 Rudniki (powiat śniatyński)
Data śmierci	1 września 1979
Przebieg służby
Lata służby	1937–1944
Siły zbrojne	Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Formacja	Straż Graniczna II RP
Jednostki	komisariat SG w Śniatyniu, 3 Pułk Grenadierów Śląskich, 1 Brygada Strzelców (PSZ), oddział powstańczy NSZ Jana Jaroszka „Proboszcza”, Zgrupowanie „Chrobry II”, Batalion „Kiliński”, Batalion Rum
Stanowiska	zastępca dowódcy komisariatu, oficer kompanii, dowódca plutonu, zastępca dowódcy kompanii
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, powstanie warszawskie
Odznaczenia

Zdzisław Antoni Winiarski ps.: „Przemytnik”, „Muzykant” (ur. 4 maja 1916 w Rudnikach (powiat śniatyński), zm. 1 września 1979) – sierżant Straży Granicznej II RP, oficer Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, porucznik piechoty, cichociemny. Znajomość języków: niemiecki, francuski. Zwykły Znak Spadochronowy nr 3136, Bojowy Znak Spadochronowy nr 2026

Życiorys

Był synem Jana i Eleonory z domu Chrzanowskiej. Po ukończeniu 4-klasowej Szkoły Handlowej w Stanisławowie w 1935 wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty we Lwowie, po jej ukończeniu awansowany na stopień sierżanta podchorążego. Od maja1937 w Straży Granicznej II RP jako zastępca dowódcy komisariatu w Śniatyniu. W latach 1937 - 1939 działał w Związku Strzeleckim oraz Związku Szlachty Zagrodowej.

Po wybuchu wojny razem ze swoją placówką 19 września przekroczył granicę polsko-rumuńską. Był internowany w Rumunii. Uciekł, 4 grudnia dotarł do Francji, tam wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych. Po ukończeniu kursu aspirantów w Camp de Coëtquidan przydzielony do 5 Pułku Piechoty 1 Dywizji Grenadierów. Walczył z Niemcami na linii Kanału Marna–Ren, od 27 czerwca 1940 w niewoli niemieckiej, osadzony w Stalagu 1 A. We wrześniu 1941 uciekł, przez Francję nieokupowaną dotarł we wrześniu 1942 do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem brytyjskim, od października 1942 przydzielony do 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców. Od 3 czerwca 1943 na stażu w oddziałach brytyjskich, od 5 października przeniesiony do Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza.

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych: dywersyjno – strzeleckmi (STS 23A, Inverness-shire, STS 25 Inverlochy), łączności lotnik – ziemia: Rebbeca i S-Phone (STS 40, Howbury Hall), spadochronowym, walki konspiracyjnej, odprawowym (STS 43, Audley End), i in. Zaprzysiężony 23 września 1943 w Chicheley przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 19/ 20 maja 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 18” dowodzonej przez kpt. naw. Kazimierza Wünschego, na placówkę odbiorczą „Jaśmin” 302 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Bronowice i Opatkowice, 9 km od Puław. Razem z nim skoczyli: por. Rudolf Dziadosz ps. Zasaniec, kpt. dypl. Ludwik Fortuna ps. Siła, st. sierż. Aleksander Lewandowski ps. Wiechlina, kpt. dypl. Jan Serafin ps. Czerchawa oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj strz. Franciszek Klima ps. Oszczep.

Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych w Warszawie skierowany na kurs komendantów obwodów. 22 lipca 1944 przydzielony do Kedywu Okręgu Białystok AK, wobec niepowodzenia w nawiązaniu kontaktu z oddziałem partyzanckim, wrócił do Warszawy 30 lipca.

W Powstaniu Warszawskim początkowo walczył w oddziale NSZ Jana Jaroszka „Proboszcza” w rejonie pl. Kazimierza Wielkiego – ul. Żelazna. Następnie do ok. 1 września oficer 6 kompanii „Wawer”, dowodzonej przez cichociemnego por. Karola Pentza ps. Skała 2 (Zgrupowanie Batalionu „Kiliński”). Od 1 września dowódca plutonu i zastępca dowódcy 1 kompanii Batalionu „Rum”. Uczestniczył w walkach w rejonie ul. Królewskiej, pl. Grzybowskiego i ul. Grzybowskiej. Walczył na Woli oraz w Śródmieściu.i.

Po powstaniu od 5 października w niewoli, osadzony w Oflagu VII A Murnau, 29 kwietnia 1945 uwolniony przez oddziały amerykańskie. 25 czerwca 1945 zameldował się w Oddziale Specjalnym Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1945, przydzielony do Centrum Wyszkolenia Piechoty. Osiedlił się w Wielkiej Brytanii, a w latach 60. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.

Awanse

• sierżant podchorąży – 1936
• podporucznik – ze starszeństwem od 14 października 1943
• porucznik – 1 stycznia 1945

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami – za udział w bitwie z Niemcami na linii Kanału Marna-Ren.

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 114–115. ISBN 83-910535-4-7.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 434. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 233.