Zdzisław Stroiński

Zdzisław Stroiński
*Marek Chmura*
	; Zdjęcie zrobione po uwolnieniu; z Pawiaka w 1943
Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1921 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1944 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	Poezja
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Leon Zdzisław Stroiński, ps. Marek Chmura (ur. 29 listopada 1921 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Warszawie w rodzinie inteligenckiej; ojciec jego, Józef Stroiński, był radcą prawnym Ordynacji Zamoyskich. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Zamościu, gdzie uczęszczał do gimnazjum i liceum. Maturę zdał w Liceum im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. Został przyjęty w poczet studentów prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z powodu wybuchu II wojny światowej nie podjął studiów w Lublinie. W 1940 przedostał się do Warszawy^[1].

W 1941 rozpoczął studia prawa i filologii polskiej na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Od 1942 należał do grupy polonistów skupionych wokół konspiracyjnego miesięcznika „Sztuka i Naród”. Był żołnierzem AK, ukończył tajną podchorążówkę. Aresztowany 25 maja 1943 podczas składania wieńca (wraz z Wacławem Bojarskim i Tadeuszem Gajcym) pod pomnikiem Mikołaja Kopernika w Warszawie (w 400. rocznicę śmierci uczonego)^[2]. Został osadzony na Pawiaku. Niezidentyfikowany, został zwolniony 19 lipca 1943.

Zginął 16 sierpnia w powstaniu warszawskim wraz z Tadeuszem Gajcym na Starym Mieście, po wysadzeniu przez Niemców kamienicy przy ul. Przejazd. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B8-6-41)^[3].

W marcu 1945 Lesław Bartelski napisał zadedykowany Gajcemu i Stroińskiemu wiersz "Pamięci poległych"^[4]. W 2021 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[5].

Poezja[edytuj | edytuj kod]

Twórczość rozwijał od 1942. Nawiązywał do poetyki Awangardy Krakowskiej, sięgał po realia wojny i okupacji, także doświadczeń z Pawiaka (cykl liryków prozą Okno^[6] 1943). Tworzył wizyjno-metaforyczne obrazy, pełne akcentów prometeistycznych i mesjanistycznych. Napisał też więzienne opowiadanie „Pokolenie” o wymowie patriotycznej i humanistycznej.

Dokumentarium[edytuj | edytuj kod]

Ślady – Leon Zdzisław Stroiński, film dokumentalny, reż. Hanna Zofia Etemadi, 2010

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Literatura polska w okresie II wojny światowej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Zdzisław Stroiński, bn.gov.pl, 2015-08-14. [dostęp 2018-06-14].
↑ Hanna Kotkowska-Bareja: Pomnik Kopernika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 92.
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Lesław M. Bartelski, Pamięci poległych, w: Literacka Polska, nr 1-2/2003, s. 5-6, ISSN 1642-8781
↑ M.P. z 2021 r. poz. 871
↑ ZdzisławZ. Stroiński ZdzisławZ., Okno, wyd. 1943 [online], Na s. tyt. pseud. aut. - Nazwa aut.: Zdzisław Stroiński. Maszyn. powiel. - Powielono egz. 125 numerowanych. - Verso kart niezadr. - Okł. druk. Wydaw. konspiracyjne., polona.pl [dostęp 2018-08-29] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdzisław Stroiński – zbiór prac poety
Okno / Marek Chmura. - Warszawa, 1943.

[1] Zdzisław Stroiński, bn.gov.pl, 2015-08-14. [dostęp 2018-06-14].

[2] Hanna Kotkowska-Bareja: Pomnik Kopernika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 92.

[3] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[4] Lesław M. Bartelski, Pamięci poległych, w: Literacka Polska, nr 1-2/2003, s. 5-6, ISSN 1642-8781

[5] M.P. z 2021 r. poz. 871

[6] ZdzisławZ. Stroiński ZdzisławZ., Okno, wyd. 1943 [online], Na s. tyt. pseud. aut. - Nazwa aut.: Zdzisław Stroiński. Maszyn. powiel. - Powielono egz. 125 numerowanych. - Verso kart niezadr. - Okł. druk. Wydaw. konspiracyjne., polona.pl [dostęp 2018-08-29] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]