Łasica długoogonowa
| Neogale frenata | |||
| (Lichtenstein, 1831) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
łasica długoogonowa | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Łasica długoogonowa[2], łasica długoogoniasta[3] (Neogale frenata) – gatunek małego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. Najbardziej rozpowszechniony gatunek z tej rodziny na terenie Ameryki Północnej[1]. Największy przedstawiciel rodzaju Mustela na kontynencie północnoamerykańskim.
Występowanie i biotop
[edytuj | edytuj kod]Kanada (Kolumbia Brytyjska, Manitoba, Alberta i Saskatchewan), Stany Zjednoczone (z wyjątkiem południowo-wschodniej Kalifornii, Nevady i większej części Arizony), Meksyk, Gwatemala, Honduras, Salwador, Nikaragua, Kostaryka, Panama, północna i południowa część Kolumbii i Wenezueli, Ekwador, Peru, Boliwia i Brazylia[1][4][5]. Zamieszkują umiarkowane i tropikalne obszary obu Ameryk. Spotyka się je na polach uprawnych, w lasach, na obszarach podmiejskich, zazwyczaj w pobliżu wody[6]. Nie występują na pustyniach i w dużych, gęstych lasach[4].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]| Podstawowe dane[4][7] (samce większe i cięższe od samic) | |
|---|---|
| Długość ciała | samce 330-420 mm samice 280-350 mm |
| Długość ogona | samce 132-294 mm samice 112-245 mm |
| Masa ciała | samce 160-450 g samice 80-250 g |
| Ciąża | 337 dni (średnio 280 dni) |
| Dojrzałość płciowa | 3-12 miesięcy |
| Liczba młodych w miocie |
4-8 (średnio 6) |
| Długość życia | około 9 lat (w niewoli) |
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Mały ssak o długim, smukłym ciele. Głowa mała, wąska z długimi wąsami osadzona na długiej szyi[8]. Nogi krótkie o brązowych łapach. Futro o krótkich, miękkich, lśniących włosach. Linienie odbywa się na wiosnę i jesienią. Sierść koloru brązowego, na brzuchu żółta lub biała. U północnych populacji futro latem brązowem a zimą białe z wyjątkiem czarnej końcówki ogona[6], u południowych brązowe przez cały rok[4][9]. Długi, puszysty ogon (stanowi 50% długości ciała) koloru brązowego z czarną końcówką. Wzór zębowy: I 3/3, C 1/1, P 3/3, M 1/2 X 2 = 34[8].
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Łasica długoogonowa prowadzi głównie nocny i samotny tryb życia, choć często spotykana jest w dzień. Areał osobniczy samca obejmuje kilka areałów samic[10][4]. Przejawiają silny terytorializm i są agresywne wobec przedstawicieli własnego gatunku. Terytoria oznaczają wydzieliną z gruczołów odbytowych[7]. Są szybkie i zwinne. Dobrze pływają i wspinają się na drzewa. Posiada dobrze rozwinięty zmysł wzroku, słuchu i węchu[11]. Gniazdują w wydrążonych kłodach, w stodołach, szczelinach skalnych, a także wykorzystują nory swoich ofiar. Komunikują się między sobą za pomocą dźwięków i zapachów.
Okres godowy i lęgowy przypada na lipiec i sierpień. Samiec może kopulować z kilkoma samicami. Po ciąży przedłużonej trwającej 280 dni[12] na świat przychodzi 4-8 młodych o masie urodzeniowej 3,1 g[13]. Młode rodzą się bezradne, z zamkniętymi oczami i rzadkim, białym futrem. Po czternastu dniach futro gęstnieje i uwidaczniają się różnice w wielkości ciała między samcami i samicami[4]. Po 36 dniach młode otwierają oczy i zaczynają być odstawiane od piersi. Zaczynają przyjmować już stały pokarm przynoszony przez matkę. W wieku ośmiu tygodni potrafią same już zabić ofiarę[14]. Samce osiągają wtedy już większe rozmiary od swojej matki[15]. Wkrótce opuszczają gniazdo i prowadzą niezależne życie. Samice dojrzałość płciową uzyskują w 3-4 miesiącu życia natomiast samce około 12[6]. Wiele młodych nie dożywa 1 roku życia. W niewoli osiągają wiek do 9 lat[13][4].
Łasica długoogonowa jest zwierzęciem głównie mięsożernym. Głównym składnikiem pożywienia są gryzonie (szczury, nornice, wiewiórki, myszy i susły), króliki, ryjówki, gady i małe ptaki. Latem pokarm uzupełnia o owoce (w tym jagody). Ze względu na duże tempo przemiany metabolizmu, dziennie zapotrzebowanie na pokarm stanowi 40% masy jej ciała[6]. Samice polują głównie na małe gryzonie, natomiast samce potrafią upolować nawet królika[4]. Zdobycz zabijają poprzez ugryzienie u podstawy czaszki[16].
Podgatunki
[edytuj | edytuj kod]Dotychczas wyróżniono ponad czterdzieści podgatunków łasicy długoogonowej[17][18]:
- N. frenata affinis Gray, 1874
- N. frenata agilis Tschudi, 1844
- N. frenata alleni (Merriam, 1896)
- N. frenata altifrontalis Hall, 1936
- N. frenata arizonensis (Mearns, 1891)
- N. frenata arthuri Hall, 1927
- N. frenata aureoventris Gray, 1864
- N. frenata boliviensis Hall, 1938
- N. frenata costaricensis Goldman, 1912
- N. frenata effera Hall, 1936
- N. frenata frenata Lichtenstein, 1831
- N. frenata goldmani (Merriam, 1896)
- N. frenata gracilis (Brown, 1908)
- N. frenata helleri Hall, 1935
- N. frenata inyoensis Hall, 1936
- N. frenata latirostra Hall, 1936
- N. frenata leucoparia Merriam, 1896
- N. frenata longicauda Bonaparte, 1838
- N. frenata macrophonius (Elliot, 1905)
- N. frenata munda (Bangs, 1899)
- N. frenata neomexicanus (Barber & Cockerell, 1898)
- N. frenata nevadensis Hall, 1936
- N. frenata nicaraguae J.A. Allen, 1916
- N. frenata nigriauris Hall, 1936
- N. frenata notius (Bangs, 1899)
- N. frenata noveboracensis (Emmons, 1840)
- N. frenata occisor Bangs, 1899
- N. frenata olivacea Howell, 1913
- N. frenata oregonensis (Merriam, 1896)
- N. frenata oribasus (Bangs, 1899)
- N. frenata peninsulae Hall, 1932
- N. frenata perda (Rhoads, 1894)
- N. frenata perotae (Merriam, 1902)
- N. frenata primulina Jackson, 1913
- N. frenata pulchra Hall, 1936
- N. frenata saturata (Merriam, 1896)
- N. frenata spadix (Bangs, 1896)
- N. frenata texensis Hall, 1936
- N. frenata tropicalis (Merriam, 1896)
- N. frenata washingtoni (Merriam, 1896)
- N. frenata xanthogenys (J.E. Gray, 1843)
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Do wrogów łasicy długoogonowej zaliczają się kojoty preriowe, lisy, duże sowy i grzechotnikowate. Jednak ze względu na dużą agresywność nie jest ona łatwym przeciwnikiem. Głównie ofiarami tych zwierząt padają osobniki młode. Zdarzały się pogryzienia ludzi przez schwytane łasice[15]. Jest cennym tępicielem gryzoni i królików. Zdarzają się też ataki na stada drobiu. Skóra łasicy jest dostępna w handlu, lecz nie zyskała na popularności[4].
Zagrożenie i ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)[1]. Populacja tego gatunku jest dość stabilna. Zagrożeniem dla tego ssaka są monokultury i osuszanie terenów podmokłych oraz stosowanie pestycydów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d K. Helgen, F. Reid, Mustela frenata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-07-19] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 160. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 139. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b c d e f g h i Toni Lynn Newell: Mustela frenata. Animal Diversity Web. [dostęp 2009-09-19]. (ang.).
- ↑ Mustela frenata - Lichtenstein, 1831. NatureServe Explorer. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Long-tailed Weasel Mustela frenata. eNature.com. [dostęp 2009-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-17)]. (ang.).
- ↑ a b Mustela frenata. Smithsonian National Museum of Natural History, North American Mammals. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ a b Long-tailed Weasel. Natural Science Research Laboratory, The Mammal of Texas. [dostęp 2008-09-18]. (ang.).
- ↑ Long-tailed Weasel - Mustela frenata. Nature Works. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ Gustave J. Yaki: Long-tailed Weasel. Talk about Wildlife. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ Don Linzey, Christy Brecht: Mustela frenata Lichtenstein. Discover Life. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ Long-tailed Weasel (Mustela frenata). Wildlife North America. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ a b AnAge entry for Mustela frenata. AnAnge : The Animal Ageing & Longevity Database. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b LONG-TAILED WEASEL (Mustela frenata). Northern State University. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ G. Ahlborn: Long-tailed Weasel. Sibr Code. [dostęp 2009-09-18]. (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Mustela frenata. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 18 września 2009]
- ↑ Steven R. Scheffield, Howard H. Thomas. Mustela frenata. „Mammalian Species”. 570, s. 1-9, 24 października 1997. American Society of Mammologists.