Zamek w Kuryłówce
50°17′21″N 22°28′17″E/50,289167 22,471389 nr rej. A 836/1978[1]
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie gminy Kuryłówka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leżajskiego  | |
| 50°17′21″N 22°28′17″E/50,289167 22,471389
| |
Zamek w Kuryłówce – budowla, która obecnie w szczątkowej formie usytuowana jest na wzniesieniu w zakolu Złotej w Kuryłówce, w województwie podkarpackim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki budowy zamku sięgają czasów rzymskich[2]. W XIII wieku znajdował się tu gród obronny. Od 1424 roku[3] był to zamek rodziny Tarnowskich[4] otoczony fosą i wałami. W latach 1524-1655[5] funkcję siedziby starostów leżajskich dzielił z nowo powstałym dworem w Leżajsku. Od XVI wieku nosił nazwę Tarnawiec (Dziedziczka Zofia ze Sprowy Odrowąż (1540-1580), szlachcianka o piastowskich korzeniach po kądzieli nadała przysiółkowi Kuryłówki nazwę Tarnawiec na cześć nieżyjącego męża - Jana Krzysztofa Tarnowskiego)[6]. W XVIII wieku przebudowany przez Stanisława Potockiego na pałac, który był piękną wielkopańską rezydencją na którą składało się: pałac (wiadomo jak wyglądał w 1759 roku – dwupiętrowy budynek z ponad 40 bogato urządzonymi pomieszczeniami, połączony po bokach z 2 oficynami), kaplica dworska położona poza fosą (pochodzącą z wcześniejszego założenia obronnego) oraz cztery oficyny. Na środku dziedzińca pałacowego stała studnia[7]. Otoczony był murami obronnymi z bramą i ziemnym bastionem a uzbrojenie fortyfikacji składało się z 10 armat[8]. W 1788 roku obok zamku założono manufakturę sukienniczą, która jak i zamek istniały jeszcze w 1832 roku – potem z bliżej nieznanych powodów, zostały rozebrane. Z dawnego założenia zamkowego zostało niewiele, oprócz kościoła, są to oficyny – północna (przebudowana w 1912 roku na plebanię) i południowa (w której zachowały się jeszcze ślady polichromii) a także pozostałości fortyfikacji ziemnych[2].
Jak podają Józef Piotrowski[9] i Aldona Cholewianka-Kruszyńska, Zamek w Kuryłówce jest miejscem urodzin Jana Potockiego[10][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ [1], str. 97 , poz. 57
- ↑ a b PROGRAM Opieki nad zabytkami Gminy Kuryłówka ma lata 2010 – 2014 [online], 11 grudnia 2009 [dostęp 2020-07-29].
- ↑ Strona startowa - Miasto Leżajsk [online], www.miastolezajsk.pl [dostęp 2017-11-20] (pol.).
- ↑ http://g.ekspert.infor.pl/p/_dane/akty_pdf/U78/2010/9/196.pdf , str.32
- ↑ Historia zespołu Dworu Starościńskiego – Muzeum Ziemi Leżajskiej [online] [dostęp 2020-07-29] (pol.).
- ↑ W poszukiwaniu korzeni: Archeologiczne odkrywanie śladów przeszłości w Kuryłówce [online], aordycz.blogspot.com [dostęp 2017-11-20].
- ↑ Badania archeologiczne w Kuryłówce - Aktualności - Informator - Urząd Gminy Kuryłówka [online], www.kurylowka.pl [dostęp 2017-11-20] (pol.).
- ↑ Stanisław Kłos "Leżajsk i powiat leżajski".
- ↑ Zamek w Łańcucie Zwięzły opis dziejów i zbiorów (Lwów 1933 rok), str. 35 oraz poniższe objaśnienie dot. zamieszkiwania Potockich. 2020-06-24. [dostęp 2020-06-24].
- ↑ Objaśnienie: autorka nie rozróżnia Leżajska i Kuryłówki - to w Kuryłówce w poł. XVIII wieku powstał piękny pałac Potockich, zaś Leżajsk na tyle podupadł, że starostowie leżajscy przestali w nim zamieszkiwać
- ↑ Aldona Cholewianka-Kruszyńska, Łańcucki portrety Jana Potockiego [online] [dostęp 2020-07-29].