Krążek dopochwowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
kat., szablon |
→Mechanizm działania: przebudowa, ilustracja, przypisy, dodatkowe źródło |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
== Mechanizm działania == |
== Mechanizm działania == |
||
[[Plik:MenstrualCycle pl.svg|thumb|Wahania poziomów hormonów podczas cyklu menstruacyjnego, widoczny pik stężenia LH wywołujący owulację]] |
|||
W antykoncepcyjnych krążkach dopochwowych zawarte są dwa składniki aktywne. To syntetyczne |
W antykoncepcyjnych krążkach dopochwowych zawarte są dwa składniki aktywne. To syntetyczne odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych [[estrogeny|estrogenu]] i [[progesteron]]u – [[etynyloestradiol]] i [[etonogestrel]]. Hormony te są stopniowo uwalniane z krążka do organizmu, co powoduje skuteczną ochronę antykoncepcyjną przez cały [[Cykl miesiączkowy|cykl]]<ref name="Roumen pmid18728840">{{Cytuj pismo | nazwisko = Roumen | imię = F. J. | tytuł = Review of the combined contraceptive vaginal ring, NuvaRing | czasopismo = Ther Clin Risk Manag | wolumin = 4 | numer = 2 | strony = 441-451 | miesiąc = | rok = 2008 | doi = | pmid = 18728840 }}</ref>. |
||
Krążki dopochwowe działają antykoncepcyjnie na trzy sposoby. Po pierwsze zawarte w nich hormony hamują proces owulacji. Z [[jajnik]]ów nie zostaje uwolniona [[komórka jajowa]]. Po drugie powodują zagęszczenie śluzu w [[szyjka macicy|szyjce macicy]]. Gesty śluz unieruchamia plemniki uniemożliwiając im przedostanie się do [[jajowód|jajowodów]]. Po trzecie hormony zapobiegają pogrubieniu się [[endometrium]] (ścian szyjki macicy). Dlatego, nawet gdyby doszło do zapłodnienia, komórka jajowa nie zagnieździ się w [[macica|macicy]]<ref>[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2504064/ Review of the combined contraceptive vaginal ring, NuvaRing, National Center of the Biotechnology Information]</ref>. |
|||
Głównym mechanizmem działania krążka dopochowowego jest zablokowanie skokowego wzrostu stężenia [[lutropina|lutropiny]] (LH) wydzielanego przez [[przysadka mózgowa|przysadkę]], co ostatecznie zapobiega [[owulacja|owulacji]]. Dodatkowymi mechanizmami są zagęszczenie śluzu w [[szyjka macicy|szyjce macicy]], co może unieruchamiać plemniki uniemożliwiając im przedostanie się do [[jajowód|jajowodów]] oraz zahamowanie pogrubieniu się [[endometrium]]<ref name="Wieder pmid21151688">{{Cytuj pismo | nazwisko = Wieder | imię = D. R. | nazwisko2 = Pattimakiel | imię2 = L. | tytuł = Examining the efficacy, safety, and patient acceptability of the combined contraceptive vaginal ring (NuvaRing) | czasopismo = Int J Womens Health | wolumin = 2 | numer = | strony = 401-409 | miesiąc = | rok = 2010 | doi = 10.2147/IJWH.S6162 | pmid = 21151688 }}</ref><ref name="Roumen pmid18728840"/><ref name="pmid11334895">{{Cytuj pismo | nazwisko = Mulders | imię = T. M. | nazwisko2 = Dieben | imię2 = T. O. | tytuł = Use of the novel combined contraceptive vaginal ring NuvaRing for ovulation inhibition | czasopismo = Fertil Steril | wolumin = 75 | numer = 5 | strony = 865-870 | miesiąc = | rok = 2001 | doi = | pmid = 11334895 }}</ref>. |
|||
== Skuteczność == |
== Skuteczność == |
||
Wersja z 16:38, 24 paź 2017
Krążek dopochwowy, krążek antykoncepcyjny, pierścień dopochwowy, pierścień antykoncepcyjny – polimeryczny pierścień (krążek) dopochwowy wykazujący działanie antykoncepcyjne. Zwiera dwa składniki aktywne – syntetyczne hormony – etynyloestradiol i etonogestrel w niewielkiej dawce. Hormony te powoli uwalniają się z pierścienia do krwioobiegu, zapobiegając owulacji[1].
Mechanizm działania
W antykoncepcyjnych krążkach dopochwowych zawarte są dwa składniki aktywne. To syntetyczne odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych estrogenu i progesteronu – etynyloestradiol i etonogestrel. Hormony te są stopniowo uwalniane z krążka do organizmu, co powoduje skuteczną ochronę antykoncepcyjną przez cały cykl[2].
Głównym mechanizmem działania krążka dopochowowego jest zablokowanie skokowego wzrostu stężenia lutropiny (LH) wydzielanego przez przysadkę, co ostatecznie zapobiega owulacji. Dodatkowymi mechanizmami są zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, co może unieruchamiać plemniki uniemożliwiając im przedostanie się do jajowodów oraz zahamowanie pogrubieniu się endometrium[3][2][4].
Skuteczność
Prawidłowo stosowane dopochwowe krążki antykoncepcyjne niemal całkowicie eliminują ryzyko zajścia w ciążę. Skuteczność działania krążków antykoncepcyjnych przy pełnym stosowaniu wszystkich zaleceń wynosi 99,7%. W typowym użyciu skuteczność antykoncepcyjnych krążków dopochwowym ocenia się na ok. 91%.[5]
Sposób użycia
Krążek dopochwowy jest miękki i elastyczny. Dostępny jest w jednym rozmiarze, o średnicy 54 mm, który pasuje do większości kobiet. Przed aplikacją krążka należy umyć dokładnie ręce i przyjąć dogodną pozycję. Krążek umieszcza się miedzy kciukiem, a palcem wskazującym i lekko ściska. Następnie wsuwa się go do pochwy, tak aby jego obecność nie była wyczuwalna (aplikuje się go podobnie jak tampon).
Krążek wyjmuje się po upływie 21 dni. Po jego usunięciu powinno się zrobić 7-dniową przerwę, podczas której zazwyczaj występuje krwawienie z odstawienia. Po 7 dniach należy umieść kolejny krążek. Ważne jest, aby krążek usuwać i aplikować zawsze tego samego dnia miesiąca, o stałej godzinie. Jeśli spóźnienie z aplikacją będzie dłuższe niż 3 godziny, działanie antykoncepcyjne może nie być skuteczne.
Przeciwwskazania
Do głównych przeciwwskazań stosowania dopochwowych krążków antykoncepcyjnych zalicza się:
- Ciążę lub podejrzenie ciąży;
- Karmienie piersią;
- Nadciśnienie;
- Palenie papierosów;
- Bardzo wysokie stężenie cholesterolu lub trójglicerydów we krwi;
- Występowanie obecnie lub w przeszłości zakrzepów w naczyniach krwionośnych;
- Przebyty zawał serca lub stan przedzawałowy (dławica piersiowa, silne bóle w klatce piersiowej);
- Przebyty udar mózgu lub stan przed udarowy;
- Podwyższone ryzyko zakrzepicy;
- Zaburzenia krzepliwości krwi (na przykład niedobór białka C);
- Migreny z aurą (także występujące w przeszłości);
- Nowotwory wątroby;
- Ciężkie schorzenia wątroby;
- Raka piersi lub podejrzenie raka piersi;
- Raka narządów płciowych lub podejrzenie raka narządów płciowych;
- Krwawienia z dróg rodnych o nieznanej etiologii;
- Nadwrażliwość na etynyloestradiol lub etonogestrel bądź inny składnik krążka dopochwowego;
- Zapalenie trzustki związane z dużym stężeniem tłuszczów we krwi (także występujące w przeszłości);
- Cukrzycę z uszkodzeniem naczyń krwionośnych.
- Chorobę Leśniowskiego-Crohna;
- Epilepsję;
- Hiperhomocysteinemię[6];
Szczególną ostrożność stosując krążki dopochwowe należy zachować w przypadku:
- Przewlekłego zapalenia jelit;
- Toczenia rumieniowatego układowego;
- Zespołu hemolityczno-mocznicowego (zaburzenie krzepliwości krwi prowadzące do niewydolności nerek);
- Ostudy;
- Zaburzeń utrudniających stosowanie krążków dopochwowych np. częstych zaparć, wypadania szyjki macicy, bólu w czasie stosunku;
- Operacji lub unieruchomienia na długi okres czasu;
- Chorób, które wystąpiły po raz pierwszy lub nasiliły się w podczas ciąży lub w czasie stosowania hormonów płciowych[7].
Interakcje
Hormonalne krążki dopochwowe mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Do środków, które mogą osłabić działanie krążków zalicza się:
- Środki stosowane w leczeniu gruźlicy (w tym np. ryfampicynę);
- Środki stosowane w leczeniu padaczki (w tym np. barbiturany, felbamat, fenytoinę, karbamazepinę, okskarbazepinę, prymidon, topiramat);
- Środki stosowane w leczeniu osób zakażonych wirusem HIV (w tym np. rytonawir)
- Środki stosowane w leczeniu niektórych chorób zakaźnych (w tym np. gryzeofulwinę, a także antybiotyki, za wyjątkiem amoksycyliny i doksycykliny);
- Środki zawierające ziele dziurawca zwyczajnego[8].
Krążki dopochwowe mogą natomiast zaburzać działanie:
- Leku przeciwdrgawkowego – lamotryginy;
- Cyklosporyny (stosowanej m.in. po przeszczepach oraz w leczeniu ostrego atopowego zapalenia skóry i łuszczycy)[9].
Skutki uboczne
Krążek dopochwowy może być przyczyną wystąpienia działań niepożądanych. Do najczęstszych (występujących częściej niż u 1 kobiety na 100, ale rzadziej niż u 1 na 10) zalicza się:
- Bóle brzucha, mdłości;
- Bóle głowy;
- Migreny;
- Zakażenia pochwy przez drożdżaki;
- Tkliwość piersi;
- Spadek libido;
- Obniżenie nastroju;
- Bolesne miesiączki;
- Trądzik;
- Wypadnięcie pierścienia;
- Zwiększenie masy ciała[10].
Niezbyt często (częściej niż u 1 kobiety na 1000, ale rzadziej niż u 1 na 100) występują:
- Zaburzenia widzenia;
- Wzdęcia;
- Wymioty;
- Biegunki;
- Zaparcia;
- Zawroty głowy;
- Uczucie zmęczenia, złe samopoczucie;
- Pobudliwość;
- Nagłe zmiany nastroju;
- Obrzęki;
- Zakażenia pęcherza moczowego lub dróg moczowych;
- Ból podczas oddawania moczu;
- Parcie na mocz;
- Dyskomfort w czasie stosunku;
- Wzrost ciśnienia tętniczego;
- Zwiększenie apetytu;
- Bóle krzyża;
- Skurcze mięśni;
- Bóle kończyn;
- Zmniejszenie wrażliwości skóry;
- Bolesność lub powiększenie piersi;
- Dysplazja włóknisto-torbielowata piersi;
- Zapalenie szyjki macicy;
- Zmiany w krwawieniu miesiączkowym;
- Bakteryjne lub grzybicze zakażenia pochwy;
- Suchość pochwy;
- Wypadanie włosów;
- Uderzenia gorąca;
- Wypryski;
- Uszkodzenie krążka[11].
Ryzyko zakrzepowo-zatorowe
Stosowanie złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, w tym krążków dopochwowych, zwiększa ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej [1]. Choroba zakrzepowo-zatorowa prowadzi do powstania zakrzepów w żyłach kończyn dolnych, płuc (zator płucny) lub innych narządów. Zakrzepy mogą pojawić się także w tętnicach. Mogą one być bardzo niebezpieczne, szczególnie jeśli zakrzep pojawi się w tętnicy w sercu (co skutkuje zawałem mięśnia sercowego) lub w mózgu (co powoduje udar).
Ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej zwiększa się:
- W przypadku palenia papierosów;
- Z wiekiem;
- W przypadku otyłości;
- W przypadku podwyższonego ciśnienia tętniczego;
- W przypadku, kiedy bliski krewny przebył zawał serca lub udar mózgu w młodym wieku;
- W przypadku, kiedy bliski krewny w młodym wieku chorował na zakrzepicę;
- W przypadku wysokiego stężenia tłuszczów we krwi (cholesterolu lub trójglicerydów);
- W przypadku cukrzycy;
- W przypadku migren;
- W przypadku chorób serca (wad zastawkowych, zaburzeń rytmu serca);
- W okresie okołooperacyjnym lub w przypadku dłuższego unieruchomienia[12].
Kobiety z podwyższonym ryzykiem wystąpienia zakrzepicy nie powinny stosować antykoncepcyjnych krążków dopochwowych.
Choroby nowotworowe
Wśród kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne zaobserwowano nieznacznie częstsze zachorowania na nowotwór piersi[13]. Nie stwierdzono, czy jest to spowodowane przyjmowanymi produktami, czy częstszą wykrywalnością tej choroby ze względu na częstsze badania kontrolne wśród tej grupy kobiet. W rzadkich przypadkach u kobiet stosujących złożone produkty antykoncepcyjne obserwowano pojawienie się nowotworów wątroby. Zazwyczaj są one niezłośliwe[14]. Stosowanie złożonych produktów antykoncepcyjnych może zmniejszać ryzyko wystąpienia nowotworu endometrium (błony śluzowej trzonu macicy) i jajników. Wpływ hormonalnych krążków dopochwowych na nowotwory endometrium i jajników nie został do tej pory potwierdzony.
- ↑ Nuvaring Ring, Vaginal, WebMD
- ↑ a b F. J. Roumen. Review of the combined contraceptive vaginal ring, NuvaRing. „Ther Clin Risk Manag”. 4 (2), s. 441-451, 2008. PMID: 18728840.
- ↑ D. R. Wieder, L. Pattimakiel. Examining the efficacy, safety, and patient acceptability of the combined contraceptive vaginal ring (NuvaRing). „Int J Womens Health”. 2, s. 401-409, 2010. DOI: 10.2147/IJWH.S6162. PMID: 21151688.
- ↑ T. M. Mulders, T. O. Dieben. Use of the novel combined contraceptive vaginal ring NuvaRing for ovulation inhibition. „Fertil Steril”. 75 (5), s. 865-870, 2001. PMID: 11334895.
- ↑ Contraceptive failure in the United States, National Center of the Biotechnology InformationMorbidity and Mortality Weekly Report, Center of Disease Control and Prevention
- ↑ NuvaRing, Drugs.com
- ↑ NuvaRing, Drugs.com
- ↑ The Patient Information Leaflet, Medicines.org
- ↑ Cyclosporin A, PubChem
- ↑ The Patient Information Leaflet, Medicines.org
- ↑ The Patient Information Leaflet, Medicines.org
- ↑ Antykoncepcja hormonalna a zakrzepica żylna, Medycyna Praktyczna
- ↑ Przyjmowanie hormonów, Krajowy Rejestr Nowotworów
- ↑ Przyjmowanie hormonów, Krajowy Rejestr Nowotworów
