Nutri-Score: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Wdrożenie Nutri-Score: źródła/przypisy
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna
Istotna zmiana w zakresie zdefiniowania systemu N-S, podstaw prawnych jego funkcjonowania, celów jego wprowadzenia oraz potencjalnych kontrowersji w krajach UE.
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Nutri-score-A.svg|mały|Intuicyjny system oceny żywności Nutri-Score]]
[[Plik:Nutri-score-A.svg|mały|Intuicyjny system oceny żywności Nutri-Score]]
'''Nutri-Score, ''5-Colour Nutrition Label (5-CNL),''''' – pięciokolorowa etykieta żywieniowa<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Nutriscore - jak powstaje i jak wykorzystywać wskaźnik Nutriscore |data = 2018-08-26 |data dostępu = 2019-05-27 |opublikowany = Dietetycy.org.pl |url = https://dietetycy.org.pl/nutriscore}}</ref>, uproszczony system oceny [[Wartość odżywcza|wartości odżywczej]] produktów spożywczych. Został on opracowany przez francuskich naukowców z zespołu ds. Badań nad Epidemiologią żywności (L'Equipe de Recherche en Epidémiologie Nutritionnelle - EREN)<ref name=":0">{{Cytuj stronę|tytuł = Etiquetage nutritionnel : des industriels s’engagent à mettre en place le Nutri-Score à cinq couleurs |data = 2017-04-27 |data dostępu = 2019-05-26 |url = https://www.lemonde.fr/planete/article/2017/04/27/etiquetage-nutritionnel-des-industriels-s-engagent-a-mettre-en-place-le-nutri-score-a-cinq-couleurs_5118912_3244.html |język = fr}}</ref> pod kierownictwem [[Serge Hercberg|Serge'a Hercberga]]<ref name=":1">{{Cytuj stronę|tytuł = Étiquetage nutritionnel simplifié – Le modèle officiel déjà adopté par… |data dostępu = 2019-05-28 |opublikowany = www.quechoisir.org |url = https://www.quechoisir.org/action-ufc-que-choisir-etiquetage-nutritionnel-simplifie-le-modele-officiel-deja-adopte-par-4-grandes-marques-alimentaires-n42692/ |język = fr}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj stronę|tytuł = Étiquetage nutritionnel : Nutri-Score 5-C, vainqueur de la guerre des logos nutritionnels et bientôt dans vos supermarchés? |data = 2017-03-25 |data dostępu = 2019-05-26 |opublikowany = Quoi dans mon assiette |url = https://quoidansmonassiette.fr/etiquetage-nutritionnel-nutri-score-5-c-vainqueur-de-la-guerre-des-logos-nutritionnels/ |język = fr}}</ref>. Oznaczenie Nutri-Score jest podobne, choć ma inną metodologię, do [[System Dziurki od klucza|systemu Dziurki od klucza]] (ang. Keyhole labelling system<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = DEDIPAC |data dostępu = 2019-05-28 |opublikowany = www.dedipac.eu |url = https://www.dedipac.eu/toolbox/Keyhole%20labelling%20scheme%20-%20Implementing%20a%20food%20labelling%20system,%20the%20Keyhole,%20to%20make%20healthier%20food%20choices%20easy.html}}</ref>) stosowanego w [[Norwegia|Norwegii]], [[Szwecja|Szwecji]], [[Dania|Danii]], [[Islandia|Islandii]], a także na [[Łotwa|Łotwie]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Search the database - European Commission |data dostępu = 2019-05-31 |opublikowany = ec.europa.eu |url = http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/tris/en/search/?trisaction=search.detail&year=2016&num=110}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|tytuł = KeyHole criteria 2017 (EN) |data dostępu = 2019-05-31 |opublikowany = sam.lrv.lt |url = http://sam.lrv.lt/lt/veiklos-sritys/visuomenes-sveikatos-prieziura/mityba-ir-fizinis-aktyvumas-2/rakto-skylute/keyhole-criteria-2017-en |język = lt}}</ref> lub „zdrowa opcja” (ang. healthy option<ref name=":6">{{Cytuj stronę|tytuł = HAK first in the Netherlands to use Nutri-Score nutrition label {{!}} NPM Capital |data dostępu = 2019-11-29 |opublikowany = www.npm-capital.com |url = https://www.npm-capital.com/en/HAK-first-in-the-Netherlands-to-use-Nutri-Score-nutrition-label}}</ref>) oznaczenia stosowanego do 2016 r. w [[Holandia|Holandii]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = The Food Retail Landscape and Private Label in the Netherlands |data = 2017-05-25 |data dostępu = 2019-05-31 |opublikowany = Global Retail Brands |url = http://globalretailmag.com/food-retail-landscape-private-label-netherlands/}}</ref><ref name=":2" />.
'''Nutri-Score, ''5-Colour Nutrition Label (5-CNL),''''' – pięciokolorowa etykieta żywieniowa<ref>{{Cytuj stronę |tytuł = Nutriscore - jak powstaje i jak wykorzystywać wskaźnik Nutriscore |data = 2018-08-26 |data dostępu = 2019-05-27 |opublikowany = Dietetycy.org.pl |url = https://dietetycy.org.pl/nutriscore}}</ref>, będąca próbą uproszczenia systemu oceny ogólnej wartości żywieniowej produktu spożywczego. System został opracowany przez francuskich naukowców z zespołu ds. Badań nad Epidemiologią Żywienia (L'Equipe de Recherche en Epidémiologie Nutritionnelle - EREN)<ref name=":0">{{Cytuj stronę|tytuł = Etiquetage nutritionnel : des industriels s’engagent à mettre en place le Nutri-Score à cinq couleurs |data = 2017-04-27 |data dostępu = 2019-05-26 |url = https://www.lemonde.fr/planete/article/2017/04/27/etiquetage-nutritionnel-des-industriels-s-engagent-a-mettre-en-place-le-nutri-score-a-cinq-couleurs_5118912_3244.html |język = fr}}</ref> pod kierownictwem [[Serge Hercberg|Serge'a Hercberga]]<ref name=":1">{{Cytuj stronę|tytuł = Étiquetage nutritionnel simplifié – Le modèle officiel déjà adopté par… |data dostępu = 2019-05-28 |opublikowany = www.quechoisir.org |url = https://www.quechoisir.org/action-ufc-que-choisir-etiquetage-nutritionnel-simplifie-le-modele-officiel-deja-adopte-par-4-grandes-marques-alimentaires-n42692/ |język = fr}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj stronę|tytuł = Étiquetage nutritionnel : Nutri-Score 5-C, vainqueur de la guerre des logos nutritionnels et bientôt dans vos supermarchés? |data = 2017-03-25 |data dostępu = 2019-05-26 |opublikowany = Quoi dans mon assiette |url = https://quoidansmonassiette.fr/etiquetage-nutritionnel-nutri-score-5-c-vainqueur-de-la-guerre-des-logos-nutritionnels/ |język = fr}}</ref>. W pracach nad systemem brała także udział Agencja ds. Żywności, Środowiska, Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Agency for Food, Environmental and Occupational Health and Safety - ANSES) i Rada ds. Zdrowa Publicznego (High Council for Public Health - HCSP). W związku z przyjętą metodologią obliczania algorytmu Nutri-Score, wdrożenie tego Systemu do powszechnego użytku, budzi poważne kontrowersje w niektórych krajach UE<ref name=":5">{{Cytuj |autor = Autorita' Garante della Concorrenza e del Mercato |tytuł = Avviate istruttorie sul sistema di bollinatura NutriScore e sull’app Yuka |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = www.agcm.it |url = https://www.agcm.it/media/comunicati-stampa/2021/11/PS12131-PS12183-PS12184-PS12185-PS12186-PS12187 |język = it}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Marit van der Hoek |tytuł = Nutri-Score Labeling Takes Hold in the Netherlands |data = February 25, 2022 |url = https://apps.fas.usda.gov/newgainapi/api/Report/DownloadReportByFileName?fileName=Nutri-Score%20Labeling%20Takes%20Hold%20in%20the%20Netherlands_The%20Hague_Netherlands_NL2022-0014.pdf}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Natuur en Voedselkwaliteit Ministerie van Landbouw |tytuł = The Nutri-Score controversy in Spain - Nieuwsbericht - Agroberichten Buitenland |data = 2021-03-05 |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = www.agroberichtenbuitenland.nl |url = https://www.agroberichtenbuitenland.nl/actueel/nieuws/2021/03/05/the-nutri-score-controversy-in-spain |język = en-GB}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Nutri-Score, the Spanish government splits up - The Minister of Agriculture refuses to adopt a system that "harms national interests" |data = 2021-03-18 |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = EFA News - European Food Agency |url = https://www.efanews.eu/item/17737-nutri-score-the-spanish-government-splits-up.html |język = EN}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Stephane Gartner |tytuł = European Commission - Public Consultation "Food Labeling - Review of the provisions on information provided to consumers" |data = 04 lutego 2021 |url = https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12749-Etykietowanie-zywnosci-przeglad-przepisow-dotyczacych-informacji-przekazywanych-konsumentom/F1607613_pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Andrea Ghiselli |tytuł = European Commission - Public Consultation "Food Labeling - Review of the provisions on information provided to consumers" |data = 04 février 2021 |url = https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12749-Etiquetage-des-denrees-alimentaires-revision-des-regles-relatives-a-l%E2%80%99information-des-consommateurs/F1601746_fr}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = foodnavigator.com |tytuł = ‘We hope this initiative will help Nutri-Score to rethink’: Olive oil makers launch awards in response to ‘penalising’ FOP labelling |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = foodnavigator.com |url = https://www.foodnavigator.com/Article/2021/04/12/We-hope-this-initiative-will-help-Nutri-Score-to-rethink-Olive-oil-makers-launch-awards-in-response-to-penalising-FOP-labelling |język = en-GB}}</ref>.


System Nutri-Score został przyjęty do dobrowolnego stosowania i wdrożony po raz pierwszy we Francji w 2017 roku<ref>{{Cytuj |autor = Ministère des Solidarités et de la Santé, Ministère des Solidarités et de la Santé |tytuł = Nutri-Score : un étiquetage nutritionnel pour favoriser une alimentation équilibrée |data = 2022-03-04 |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = Ministère des Solidarités et de la Santé |url = https://solidarites-sante.gouv.fr/prevention-en-sante/preserver-sa-sante/nutrition/nutri-score/article/nutri-score-un-etiquetage-nutritionnel-pour-favoriser-une-alimentation |język = fr}}</ref>, a nadzór nad jego wdrożeniem sprawuje francuska Agencja ds. Zdrowia Publicznego (Santé Publique France - „Sante”), która jest podległa francuskiemu Ministerstwu Zdrowia<ref name=":7">{{Cytuj |tytuł = Nutri-Score |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = www.santepubliquefrance.fr |url = https://www.santepubliquefrance.fr/en/nutri-score |język = fr}}</ref>. W ostatnich latach także inne kraje zdecydowały się na formalne zaakceptowanie Systemu do dobrowolnego stosowania na swoich rynkach: Belgia (2018), Szwajcaria (2019), Niemcy (2020), Luksemburg (2020) i Holandia (2021)<ref>{{Cytuj |autor = foodnavigator.com |tytuł = 7 European countries team up to propel Nutri-Score rollout |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = foodnavigator.com |url = https://www.foodnavigator.com/Article/2021/02/12/7-European-countries-team-up-to-propel-Nutri-Score-rollout |język = en-GB}}</ref>. Ze względu na kontrowersje związane z metodologią i algorytmem obliczeniowym stojącym u podstaw Systemu oraz brakiem zgodności ze strategią UE określaną jako „Farm to Fork Strategy” („Od pola do stołu”)<ref>{{Cytuj |tytuł = COM(2020)381 - Farm to Fork Strategy for a fair, healthy and environmentally-friendly food system - EU monitor |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = www.eumonitor.eu |url = https://www.eumonitor.eu/9353000/1/j9vvik7m1c3gyxp/vl8tofp7dtuc}}</ref>, wskazuje się na konieczność opracowania bardziej holistycznego systemu znakowania<ref>{{Cytuj |autor = foodnavigator.com |tytuł = Labelling and the Farm to Fork Strategy: The Commission is moving towards mandatory front-of-pack nutrition labels |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = foodnavigator.com |url = https://www.foodnavigator.com/Article/2022/02/16/labelling-and-the-farm-to-fork-strategy-the-commission-is-moving-towards-mandatory-front-of-pack-nutrition-labels |język = en-GB}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = foodnavigator.com |tytuł = Italy digs in on Nutri-Score: ‘Consumers currently have enough information about the nutritional value of food’ |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = foodnavigator.com |url = https://www.foodnavigator.com/Article/2020/09/22/Italy-digs-in-on-Nutri-Score-Consumers-currently-have-enough-information-about-the-nutritional-value-of-food |język = en-GB}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Craig Turp-Balazs |tytuł = Will Farm to Fork make food labelling the EU’s next north-south battleground? |data = 2020-05-13 |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = Emerging Europe |url = https://emerging-europe.com/news/will-farm-to-fork-make-food-labelling-the-eus-next-north-south-battleground/ |język = en-US}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Angelo Gamberini |tytuł = Nutri-Score: how to ruin the Farm To Fork concept - Carni Sostenibili |data = 2020-06-04 |data dostępu = 2022-03-04 |url = https://www.carnisostenibili.it/en/nutri-score-how-to-ruin-the-farm-to-fork-concept/ |język = en-US}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = In light of new climate targets, the EU’s ‘Farm to Fork’ Strategy is ripe for a revamp – Conflict Resolution Unit |data dostępu = 2022-03-04 |url = https://www.conflictresolutionunit.id/asupan-warta/20210423/in-light-of-new-climate-targets-the-eus-farm-to-fork-strategy-is-ripe-for-a-revamp.html |język = id-ID}}</ref>. W wyniku prób narzucenia systemu jako obowiązującego w Unii Europejskiej, w Europie pojawia się coraz więcej głosów sprzeciwiających się systemowi. M.in. włoski urząd antymonopolowy (AGCM) rozpoczął pięć dochodzeń, związanych z wykorzystaniem oznaczeń systemu Nutri-Score na froncie opakowania. Wszczęto również postępowanie przeciwko francuskiemu właścicielowi aplikacji Yuka, która jest dostępna w sklepach Google i Apple, której celem jest ocena zdrowotna produktów żywieniowych, w oparciu o system Nutri-Score<ref name=":5" />.
Skala Nutri-Score podaje ocenę wartości odżywczej [[Żywność|produktu spożywczego]] od ciemnozielonego koloru A do czerwonego E. Produkty oznaczone kolorem zielonym i literą A to produkty o wysokiej wartości odżywczej, które warto spożywać częściej lub w większej ilości, natomiast te które oznaczone są kolorem czerwonym i literą E zawierają większą ilość składników, które powinny być ograniczane w codziennej diecie, dlatego powinny być spożywane rzadziej lub w mniejszej ilości  Wynik zależy od zawartości składników odżywczych korzystnych (tj. białko, błonnik, owoce/warzywa/orzechy), jak i tych, których ilość należy w diecie ograniczać (tj. energia, tłuszcze nasycone, cukry, sól). Nutri-Score nie obejmuje produktów spożywczych nieobjętych obowiązkową informacją o wartości odżywczej (wymienione w zał. V do rozp. 1169/2011), choć możliwe jest umieszczenie go na tych produktach, pod warunkiem, że informacja o wartości odżywczej zostanie podana na produkcie na zasadzie dobrowolności. Są to m.in.: produkty nieprzetworzone takie jak świeże owoce lub warzywa, surowe mięso, miód; zioła, przyprawy lub ich mieszanki; sól; słodziki stołowe; herbata, kawa, octy, gumy do żucia, żywność wytwarzana ręcznie dostarczana bezpośrednio przez producenta.


Oznaczenie Nutri-Score, choć ma inną metodologię, bazuje na podobnych założeniach jak [[System Dziurki od klucza|systemu Dziurki od klucza]] (ang. Keyhole labelling system<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = DEDIPAC |data dostępu = 2019-05-28 |opublikowany = www.dedipac.eu |url = https://www.dedipac.eu/toolbox/Keyhole%20labelling%20scheme%20-%20Implementing%20a%20food%20labelling%20system,%20the%20Keyhole,%20to%20make%20healthier%20food%20choices%20easy.html}}</ref>), który jest stosowany stosowanego w [[Norwegia|Norwegii]], [[Szwecja|Szwecji]], [[Dania|Danii]], [[Islandia|Islandii]], a także na [[Łotwa|Łotwie]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Search the database - European Commission |data dostępu = 2019-05-31 |opublikowany = ec.europa.eu |url = http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/tris/en/search/?trisaction=search.detail&year=2016&num=110}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|tytuł = KeyHole criteria 2017 (EN) |data dostępu = 2019-05-31 |opublikowany = sam.lrv.lt |url = http://sam.lrv.lt/lt/veiklos-sritys/visuomenes-sveikatos-prieziura/mityba-ir-fizinis-aktyvumas-2/rakto-skylute/keyhole-criteria-2017-en |język = lt}}</ref> lub „zdrowa opcja” (ang. healthy option<ref name=":6">{{Cytuj stronę|tytuł = HAK first in the Netherlands to use Nutri-Score nutrition label {{!}} NPM Capital |data dostępu = 2019-11-29 |opublikowany = www.npm-capital.com |url = https://www.npm-capital.com/en/HAK-first-in-the-Netherlands-to-use-Nutri-Score-nutrition-label}}</ref>) oznaczenia stosowanego do 2016 r. w [[Holandia|Holandii]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = The Food Retail Landscape and Private Label in the Netherlands |data = 2017-05-25 |data dostępu = 2019-05-31 |opublikowany = Global Retail Brands |url = http://globalretailmag.com/food-retail-landscape-private-label-netherlands/}}</ref><ref name=":2" />. Aktualnie dostępnych jest kilka różnych opcji dodatkowych oznaczeń na froncie opakowania informujących konsumenta o wartości żywieniowej<ref>{{Cytuj |autor = Daphne L. M. van der Bend, Lauren Lissner |tytuł = Differences and Similarities between Front-of-Pack Nutrition Labels in Europe: A Comparison of Functional and Visual Aspects |czasopismo = Nutrients |data = 2019-03-14 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 2072-6643 |wolumin = 11 |numer = 3 |s = E626 |doi = 10.3390/nu11030626 |pmid = 30875797 |pmc = 6471039 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30875797}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Norman J. Temple |tytuł = Front-of-package food labels: A narrative review |czasopismo = Appetite |data = 2020-01-01 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 1095-8304 |wolumin = 144 |s = 104485 |doi = 10.1016/j.appet.2019.104485 |pmid = 31605724 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31605724}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Christina A. Roberto, Shu Wen Ng, Montserrat Ganderats-Fuentes, David Hammond, Simon Barquera |tytuł = The Influence of Front-of-Package Nutrition Labeling on Consumer Behavior and Product Reformulation |czasopismo = Annual Review of Nutrition |data = 2021-10-11 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 1545-4312 |wolumin = 41 |s = 529–550 |doi = 10.1146/annurev-nutr-111120-094932 |pmid = 34339293 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34339293}}</ref>, a tocząca się debata dotyczy wyboru najlepszego systemu, który miałby obligatoryjnie być stosowany we wszystkich krajach Unii Europejskiej<ref>{{Cytuj |autor = Europäische Kommission / Gemeinsame Forschungsstelle, Stefan Storcksdieck, Ginevra Marandola, Emanuele Ciriolo, René van Bavel |tytuł = Front-of-pack nutrition labelling schemes : a comprehensive review |data = 2020 |data dostępu = 2022-03-04 |isbn = 978-92-76-08971-1 |opis = JRC science for policy report |wydawca = Luxembourg : Publications Office of the European Union |url = https://www.econbiz.de/Record/front-of-pack-nutrition-labelling-schemes-a-comprehensive-review-storcksdieck-stefan/10012254604}}</ref>.
Skala 5 kolorów ma dostarczyć [[Konsument (ekonomia)|konsumentom]] prostą, zrozumiałą informację na temat wartości odżywczej, która może zostać wykorzystana przez nich w trakcie [[Zakupy impulsywne|zakupów]] w takim samym stopniu, jak [[Cena detaliczna|cena]] czy [[Smak (fizjologia)|smak]]. W Polsce 91% badanych konsumentów uważa, że Nutri-Score jest pomocny przy dokonywaniu zakupów, szczególnie w kontekście wyboru zdrowszego produktu oraz tego o lepszych wartościach odżywczych, a 90% uważa, że Nutri-Score jest łatwy do zrozumienia<ref>{{Cytuj |autor = Badanie online (CAWI) z panelu Kantar, dla Danone, Nutri-Score, |tytuł = Wynik na grupie 135 użytkowników produktów mlecznych w wieku 18-65, którym wyjaśniono sposób czytania Nutri-Score |data = Warszawa; 23.07.2020.}}</ref>. Pierwszym producentem, który wprowadził na swoich produktach system Nutri-Score w Polsce, jest Danone. Oznaczenie to wprowadzane jest również na opakowaniach produktów własnych sieci handlowych Auchan, Carrefour, Aldi i Kaufland. Wprowadzenie Nutri-Score deklaruje m.in. firma Nestle.

Skala Nutri-Score podaje ogólną ocenę wartości żywieniowej [[Żywność|produktu spożywczego]] od ciemnozielonego koloru A do czerwonego E (w oficjalnych opracowaniach autorzy podają „od ciemnozielonego do ciemnopomarańczowego”<ref name=":7" />). Produkty oznaczone kolorem ciemnozielonym i literą A to produkty, które w założeniu systemu są pożądane w diecie i powinny być spożywane częściej lub w większej ilości. Natomiast te które oznaczone są kolorem czerwonym i literą E zawierają większą ilość składników, które powinny być ograniczane w codziennej diecie, dlatego powinny być spożywane rzadziej lub w mniejszej ilości  Wynik punktowy obliczeń według formuły Rayner’a zależy od zawartości wybranych składników odżywczych w 100 g lub 100 ml produktu uważanych za korzystne dla zdrowia (tj. białko, błonnik, owoce/warzywa/orzechy, rośliny strączkowe, oleje: rzepakowy, z orzechów włoskich oraz oliwa z oliwek), jak i tych, których ilość należy w diecie ograniczać (tj. energia, kwasy tłuszczowe nasycone, cukry, sól). Natomiast w algorytmie obliczania punktacji na potrzeby Systemu nie uwzględnia się bezpośrednio takich składników jak np.: witaminy, substancje bioaktywne (przeciwutleniacze i in.), pochodzenie białka, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), rodzaj błonnika pokarmowego, czy też dodatki do żywności (np. konserwanty, sztuczne barwniki)<ref>{{Cytuj |autor = Katrina R. Kissock, Florent Vieux, Kevin C. Mathias, Adam Drewnowski, Chris J. Seal |tytuł = Aligning nutrient profiling with dietary guidelines: modifying the Nutri-Score algorithm to include whole grains |czasopismo = European Journal of Nutrition |data = 2022-02 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 1436-6215 |wolumin = 61 |numer = 1 |s = 541–553 |doi = 10.1007/s00394-021-02718-6 |pmid = 34817679 |pmc = 8783881 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34817679}}</ref>. System nie uwzględnia stopnia przetworzenia żywności, przez co wysoką punktację często otrzymują produkty ultraprzetworzone<ref>{{Cytuj |autor = Carmen Romero Ferreiro, David Lora Pablos, Agustín Gómez de la Cámara |tytuł = Two Dimensions of Nutritional Value: Nutri-Score and NOVA |czasopismo = Nutrients |data = 2021-08-13 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 2072-6643 |wolumin = 13 |numer = 8 |s = 2783 |doi = 10.3390/nu13082783 |pmid = 34444941 |pmc = 8399905 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34444941}}</ref>. Uzyskany wynik niesie ogólną informację o wartości żywieniowej, która jest skierowana do zdrowiej dorosłej populacji konsumentów.

Chociaż Nutri-Score nie obejmuje produktów spożywczych nieobjętych obowiązkową informacją o wartości odżywczej (wymienione w załączniku V Rozporządzenia PE i Rady (UE) nr. 169/2011<ref>{{Cytuj |tytuł = EUR-Lex - 32011R1169 - EN - EUR-Lex |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = eur-lex.europa.eu |url = https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=celex%3A32011R1169 |język = en}}</ref>), to należy mieć świadomość, że z uwagi na przyjętą metodologię, deprecjonuje je.

W założeniu autorów Systemu, skala 5 kolorów ma dostarczyć [[Konsument (ekonomia)|konsumentom]] prostą, zrozumiałą informację na temat ogólnej wartości żywieniowej, która może zostać wykorzystana przez nich w trakcie [[Zakupy impulsywne|zakupów]]. W przeprowadzonym w Polsce badaniu on-line techniką CAWI w ograniczonej grupie 135 konsumentów produktów mlecznych zaobserwowano, że Nutri-Score może być pomocny przy dokonywaniu zakupów, szczególnie w kontekście wyboru zdrowszego produktu oraz tego o lepszych wartościach odżywczych, a sam System jest łatwy do zrozumienia<ref>{{Cytuj |autor = Badanie online (CAWI) z panelu Kantar, dla Danone, Nutri-Score, |tytuł = Wynik na grupie 135 użytkowników produktów mlecznych w wieku 18-65, którym wyjaśniono sposób czytania Nutri-Score |data = Warszawa; 23.07.2020.}}</ref>. Ze względu jednak na ograniczenia metodologiczne niniejszego badania sondażowego, konieczne jest przeprowadzenie dobrze zaplanowanych, rygorystycznych badań w reprezentatywnej grupie polskich konsumentów w zakresie użyteczności Systemu. Niezbędna jest także ocena Systemu w zakresie jego zgodności z krajowymi normami żywieniowymi, co przeanalizowano już m.in. we Francji<ref>{{Cytuj |autor = Chantal Julia, Pauline Ducrot, Sandrine Péneau, Valérie Deschamps, Caroline Méjean |tytuł = Discriminating nutritional quality of foods using the 5-Color nutrition label in the French food market: consistency with nutritional recommendations |czasopismo = Nutrition Journal |data = 2015-09-28 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 1475-2891 |wolumin = 14 |s = 100 |doi = 10.1186/s12937-015-0090-4 |pmid = 26416389 |pmc = 4587869 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26416389}}</ref>, Holandii<ref>{{Cytuj |autor = Sovianne Ter Borg, Elly Steenbergen, Ivon E. J. Milder, Elisabeth H. M. Temme |tytuł = Evaluation of Nutri-Score in Relation to Dietary Guidelines and Food Reformulation in The Netherlands |czasopismo = Nutrients |data = 2021-12-17 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 2072-6643 |wolumin = 13 |numer = 12 |s = 4536 |doi = 10.3390/nu13124536 |pmid = 34960088 |pmc = 8704310 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34960088}}</ref> i Niemczech<ref>{{Cytuj |autor = Fabien Szabo de Edelenyi, Manon Egnell, Pilar Galan, Nathalie Druesne-Pecollo, Serge Hercberg |tytuł = Ability of the Nutri-Score front-of-pack nutrition label to discriminate the nutritional quality of foods in the German food market and consistency with nutritional recommendations |czasopismo = Archives of Public Health = Archives Belges De Sante Publique |data = 2019 |data dostępu = 2022-03-04 |issn = 0778-7367 |wolumin = 77 |s = 28 |doi = 10.1186/s13690-019-0357-x |pmid = 31210933 |pmc = 6567426 |url = https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31210933}}</ref>.

Pierwszym producentem, który wprowadził na swoich produktach system Nutri-Score w Polsce, jest Danone. Oznaczenie to wprowadzane jest również na opakowaniach produktów własnych sieci handlowych Auchan, Carrefour, Aldi i Kaufland. Wprowadzenie Nutri-Score deklaruje m.in. firma Nestle. Ponieważ logo Nutri-Score jest unijnym znakiem towarowym zarejestrowanym w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)<ref>{{Cytuj |tytuł = Nutri-score ABCDE - Trademark-Registration - Registered by Agence nationale de santé publique |data dostępu = 2022-03-04 |opublikowany = trademarkers.com |url = https://trademarkers.com/EUIPO/016762379/trademark-Nutri-score-ABCDE-granted-to-agence-nationale-de-sante-publique}}</ref>, to stosując logo Nutri-Score należy przestrzegać nie tylko warunków użytkowania znaku towarowego określonych przez właściciela znaku towarowego, ale także uwzględnić ogólne zasady ochrony znaków towarowych, których należy przestrzegać zgodnie z przepisami prawa. Właścicielem znaku towarowego jest Narodowa Agencja Zdrowia Publicznego francuskiego Ministerstwa Zdrowia, czyli „Sante”. Rozwiązanie to, z pewnością łatwo dostępne dla międzynarodowych koncernów i sieci handlowych, najczęściej produkujących i sprzedających żywność wysoko przetworzoną, może deprecjonować mniejszych producentów żywności głównie naturalnej, którzy nie dysponują dużymi budżetami oraz wsparciem prawnym, pozwalającym na wdrożenie Systemu.


== Znaczenie ==
== Znaczenie ==

Wersja z 19:56, 4 mar 2022

Intuicyjny system oceny żywności Nutri-Score

Nutri-Score, 5-Colour Nutrition Label (5-CNL), – pięciokolorowa etykieta żywieniowa[1], będąca próbą uproszczenia systemu oceny ogólnej wartości żywieniowej produktu spożywczego. System został opracowany przez francuskich naukowców z zespołu ds. Badań nad Epidemiologią Żywienia (L'Equipe de Recherche en Epidémiologie Nutritionnelle - EREN)[2] pod kierownictwem Serge'a Hercberga[3][4]. W pracach nad systemem brała także udział Agencja ds. Żywności, Środowiska, Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Agency for Food, Environmental and Occupational Health and Safety - ANSES) i Rada ds. Zdrowa Publicznego (High Council for Public Health - HCSP). W związku z przyjętą metodologią obliczania algorytmu Nutri-Score, wdrożenie tego Systemu do powszechnego użytku, budzi poważne kontrowersje w niektórych krajach UE[5][6][7][8][9][10][11].

System Nutri-Score został przyjęty do dobrowolnego stosowania i wdrożony po raz pierwszy we Francji w 2017 roku[12], a nadzór nad jego wdrożeniem sprawuje francuska Agencja ds. Zdrowia Publicznego (Santé Publique France - „Sante”), która jest podległa francuskiemu Ministerstwu Zdrowia[13]. W ostatnich latach także inne kraje zdecydowały się na formalne zaakceptowanie Systemu do dobrowolnego stosowania na swoich rynkach: Belgia (2018), Szwajcaria (2019), Niemcy (2020), Luksemburg (2020) i Holandia (2021)[14]. Ze względu na kontrowersje związane z metodologią i algorytmem obliczeniowym stojącym u podstaw Systemu oraz brakiem zgodności ze strategią UE określaną jako „Farm to Fork Strategy” („Od pola do stołu”)[15], wskazuje się na konieczność opracowania bardziej holistycznego systemu znakowania[16][17][18][19][20]. W wyniku prób narzucenia systemu jako obowiązującego w Unii Europejskiej, w Europie pojawia się coraz więcej głosów sprzeciwiających się systemowi. M.in. włoski urząd antymonopolowy (AGCM) rozpoczął pięć dochodzeń, związanych z wykorzystaniem oznaczeń systemu Nutri-Score na froncie opakowania. Wszczęto również postępowanie przeciwko francuskiemu właścicielowi aplikacji Yuka, która jest dostępna w sklepach Google i Apple, której celem jest ocena zdrowotna produktów żywieniowych, w oparciu o system Nutri-Score[5].

Oznaczenie Nutri-Score, choć ma inną metodologię, bazuje na podobnych założeniach jak systemu Dziurki od klucza (ang. Keyhole labelling system[21]), który jest stosowany stosowanego w Norwegii, Szwecji, Danii, Islandii, a także na Łotwie[22][23] lub „zdrowa opcja” (ang. healthy option[24]) oznaczenia stosowanego do 2016 r. w Holandii[25][4]. Aktualnie dostępnych jest kilka różnych opcji dodatkowych oznaczeń na froncie opakowania informujących konsumenta o wartości żywieniowej[26][27][28], a tocząca się debata dotyczy wyboru najlepszego systemu, który miałby obligatoryjnie być stosowany we wszystkich krajach Unii Europejskiej[29].

Skala Nutri-Score podaje ogólną ocenę wartości żywieniowej produktu spożywczego od ciemnozielonego koloru A do czerwonego E (w oficjalnych opracowaniach autorzy podają „od ciemnozielonego do ciemnopomarańczowego”[13]). Produkty oznaczone kolorem ciemnozielonym i literą A to produkty, które w założeniu systemu są pożądane w diecie i powinny być spożywane częściej lub w większej ilości. Natomiast te które oznaczone są kolorem czerwonym i literą E zawierają większą ilość składników, które powinny być ograniczane w codziennej diecie, dlatego powinny być spożywane rzadziej lub w mniejszej ilości  Wynik punktowy obliczeń według formuły Rayner’a zależy od zawartości wybranych składników odżywczych w 100 g lub 100 ml produktu uważanych za korzystne dla zdrowia (tj. białko, błonnik, owoce/warzywa/orzechy, rośliny strączkowe, oleje: rzepakowy, z orzechów włoskich oraz oliwa z oliwek), jak i tych, których ilość należy w diecie ograniczać (tj. energia, kwasy tłuszczowe nasycone, cukry, sól). Natomiast w algorytmie obliczania punktacji na potrzeby Systemu nie uwzględnia się bezpośrednio takich składników jak np.: witaminy, substancje bioaktywne (przeciwutleniacze i in.), pochodzenie białka, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), rodzaj błonnika pokarmowego, czy też dodatki do żywności (np. konserwanty, sztuczne barwniki)[30]. System nie uwzględnia stopnia przetworzenia żywności, przez co wysoką punktację często otrzymują produkty ultraprzetworzone[31]. Uzyskany wynik niesie ogólną informację o wartości żywieniowej, która jest skierowana do zdrowiej dorosłej populacji konsumentów.

Chociaż Nutri-Score nie obejmuje produktów spożywczych nieobjętych obowiązkową informacją o wartości odżywczej (wymienione w załączniku V Rozporządzenia PE i Rady (UE) nr. 169/2011[32]), to należy mieć świadomość, że z uwagi na przyjętą metodologię, deprecjonuje je.

W założeniu autorów Systemu, skala 5 kolorów ma dostarczyć konsumentom prostą, zrozumiałą informację na temat ogólnej wartości żywieniowej, która może zostać wykorzystana przez nich w trakcie zakupów. W przeprowadzonym w Polsce badaniu on-line techniką CAWI w ograniczonej grupie 135 konsumentów produktów mlecznych zaobserwowano, że Nutri-Score może być pomocny przy dokonywaniu zakupów, szczególnie w kontekście wyboru zdrowszego produktu oraz tego o lepszych wartościach odżywczych, a sam System jest łatwy do zrozumienia[33]. Ze względu jednak na ograniczenia metodologiczne niniejszego badania sondażowego, konieczne jest przeprowadzenie dobrze zaplanowanych, rygorystycznych badań w reprezentatywnej grupie polskich konsumentów w zakresie użyteczności Systemu. Niezbędna jest także ocena Systemu w zakresie jego zgodności z krajowymi normami żywieniowymi, co przeanalizowano już m.in. we Francji[34], Holandii[35] i Niemczech[36].

Pierwszym producentem, który wprowadził na swoich produktach system Nutri-Score w Polsce, jest Danone. Oznaczenie to wprowadzane jest również na opakowaniach produktów własnych sieci handlowych Auchan, Carrefour, Aldi i Kaufland. Wprowadzenie Nutri-Score deklaruje m.in. firma Nestle. Ponieważ logo Nutri-Score jest unijnym znakiem towarowym zarejestrowanym w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO)[37], to stosując logo Nutri-Score należy przestrzegać nie tylko warunków użytkowania znaku towarowego określonych przez właściciela znaku towarowego, ale także uwzględnić ogólne zasady ochrony znaków towarowych, których należy przestrzegać zgodnie z przepisami prawa. Właścicielem znaku towarowego jest Narodowa Agencja Zdrowia Publicznego francuskiego Ministerstwa Zdrowia, czyli „Sante”. Rozwiązanie to, z pewnością łatwo dostępne dla międzynarodowych koncernów i sieci handlowych, najczęściej produkujących i sprzedających żywność wysoko przetworzoną, może deprecjonować mniejszych producentów żywności głównie naturalnej, którzy nie dysponują dużymi budżetami oraz wsparciem prawnym, pozwalającym na wdrożenie Systemu.

Znaczenie

W Polsce wszystkie będące w obrocie handlowym produkty spożywcze zawierają informację o wartości odżywczej, składzie produktu. Opakowanie powinno być dla konsumentów podstawowym źródłem wiedzy o danym produkcie spożywczym. Często jednak zdarza się tak, że informacje na opakowaniu, a zwłaszcza te dotyczące składu i wartości odżywczych, są trudne do zrozumienia dla osób bez specjalistycznej wiedzy z zakresu żywienia. Dzięki kolorowej etykiecie Nutri-Score umieszczonej zawsze z przodu opakowania[38], konsument może porównać produkty z różnych grupy produktów spożywczych, żywność z tej samej grupy, jak i żywność różnych producentów co pozwala konsumentowi szybko odszukać wśród podobnie zapakowanych produktów te, które powinien spożywać w większej ilości lub częściej oraz zidentyfikować te, które należy spożywać z umiarem (w mniejszej ilości lub rzadziej).

Upowszechnienie uproszczonego oznakowania żywności Nutri-Score ma na celu powstrzymanie wzrostu chorób cywilizacyjnych w społeczeństwie m.in. "epidemii" otyłości[39], chorób układu krążenia, cukrzycy, niektórych chorób nowotworowych ..., których występowanie zdaniem wielu instytucji i organizacji zajmujących się zdrowiem publicznym łączy się ze spożywaniem żywności wysoko przetworzonej bogatej w cukry, kwasy tłuszczowe nasycone, sól oraz konserwanty, a ubogiej w pektyny, witaminy i sole mineralne - występujące m.in. w świeżych warzywach i owocach[40][41].

Uważa się, że intensywnie wyróżniające się metody etykietowania żywności z przodu opakowania, w tym Nutri-Score mogą zachęcić producentów żywności do zmiany receptur wytwarzanych produktów spożywczych w kierunku zdrowszych formulacji[42].

Metoda liczenia

Proces liczenia składa się z trzech etapów. W pierwszej kolejności ocenia się w postaci punktów wartość odżywczą produktu spożywczego. Krok drugi to obliczanie punktacji w skali Raynera. Wynik ten jest obliczany w ten sam sposób dla wszystkich produktów spożywczych, z wyjątkiem serów, tłuszczów i olejów roślinnych oraz zwierzęcych, a także napojów. Następnie uzyskane punkty wykorzystuje się do właściwego zaklasyfikowania produktu spożywczego w pięciostopniowej skali Nutri-Score[42].

całkowita liczba punktów N - całkowita liczba punktów P = Ocena punktowa wartości odżywczej

Składniki produktu wpływające negatywnie (N) na wynik Nutri-Score

Składniki produktu wpływające pozytywnie (P) na wynik Nutri-Score

Wdrożenie Nutri-Score

Nutri-Score w Europie (grudzień 2019 r.), Kolorem zielonym oznaczono kraje w których stosowanie systemu Nutri-Score jest zalecane, w krajach oznaczonych jaśniejszą zielenią niektóre firmy spożywcze stosują Nutri-Score, w kraju oznaczonym na czerwono kraje w których władze są przeciwne oznaczeniom, np. Włochy, władze stworzyły kontrpropozycję o nazwie „batteria” mającą chronić z założenia „doskonałość diety śródziemnomorskiej”[43].

System Nutri-Score jest zalecany przez Komisję Europejską oraz Światową Organizację Zdrowia, a także jest stosowany na zasadzie dobrowolności w takich krajach, jak[44]:

W 2020 System Nutri-Score funkcjonuje już w 10 krajach europejskich: Austrii, Belgii, Francji, Niemczech, Luksemburgu, Polsce, Portugalii, Słowenii, Hiszpanii i Szwajcarii.

Od końca 2017 roku w Unii Europejskiej toczy się też dyskusja na temat potencjalnego, obowiązkowego systemu Front of Pack. Debata rośnie w siłę pod wpływem wywieranej przez WHO presji.

W Polsce także uzyskał pozytywne opinie instytucji rozpatrujących go pod kątem żywieniowym i konsumenckim. Informacje na temat systemu Nutri-Score, sposobu obliczeń oraz opinie na jego temat, można znaleźć na stronie www.nutriscore.pl

W Polsce Nutri-Score pojawił się już na wybranych produktach Danone, a takie sieci handlowe jak Auchan, Carrefour, Aldi i Kaufland zadeklarowały jego wprowadzenie na opakowaniach marek własnych.

Systemy oceny żywności - porównanie

Przed przyjęciem we Francji Nutri-Score we wrześniu 2016 r. przeprowadzono badanie trwające 10 tygodni, które swoim zasięgiem objęło 60 supermarketów w 4 regionach Francji. Celem badania było porównanie skuteczności: Nutri-Score, Nutrimark HSR, Brytyjski system Nutri-Couleurs = Multiple Traffic Light (MTL), SENS, Nutri-Reperes[52][4]. Algorytm wykorzystany do obliczenia wyników Nutri-Score i SENS zostały zatwierdzone przez ANSES[53]. Badanie potwierdziło, że oznaczenie produktów za pomocą Nutri-Score najlepiej wpływa na wybory żywieniowe konsumentów[54], szczególnie tych o mniejszym dochodzie[46].

Zalety Nutri-Score w porównaniu z konkurentami:

  • Najlepsze wynik w rzeczywistych warunkach zakupowych.
  • Najlepiej wpływa na wybór produktów mających korzystny stosunek ceny do jakości do koszyka zakupowego, szczególnie dla konsumentów kupujących najtańsze produkty.
  • wysoka rozpoznawalność przez konsumentów (przyciąga ich uwagę, zrozumiałość, wygoda)
  • podobny do systemu 5-C, który był przedmiotem wielu międzynarodowych publikacji naukowych w recenzowanych czasopismach
  • zgodny z zaleceniami ustalonymi przez stowarzyszenia konsumenckie (syntetyczny system wykorzystujący kolor i skalę).

Reakcja przemysłu spożywczego

Ruch konsumencki UFC-Que Choisir (Francuska federacji konsumentów) pozytywnie ocenił system Nutri-Score i popiera jego wprowadzenie[55].

Obecny brak oznaczenia Nutri-Score na produktach dzięki aplikacjom na smartfony nie jest większym problemem. Aplikacja umożliwia zeskanowanie kodu kreskowego produktu, a następnie jego sprawdzenie w bezpłatnej bazie danych Open Food Facts[56].

Przypisy

  1. ↑ Nutriscore - jak powstaje i jak wykorzystywać wskaźnik Nutriscore. Dietetycy.org.pl, 2018-08-26. [dostęp 2019-05-27].
  2. ↑ Etiquetage nutritionnel : des industriels s’engagent à mettre en place le Nutri-Score à cinq couleurs. 2017-04-27. [dostęp 2019-05-26]. (fr.).
  3. ↑ Étiquetage nutritionnel simplifié – Le modèle officiel déjà adopté par…. www.quechoisir.org. [dostęp 2019-05-28]. (fr.).
  4. ↑ a b c Étiquetage nutritionnel : Nutri-Score 5-C, vainqueur de la guerre des logos nutritionnels et bientôt dans vos supermarchés?. Quoi dans mon assiette, 2017-03-25. [dostęp 2019-05-26]. (fr.).
  5. ↑ a b Autorita' Garante della Concorrenza e del Mercato, Avviate istruttorie sul sistema di bollinatura NutriScore e sull’app Yuka [online], www.agcm.it [dostęp 2022-03-04] (wł.).
  6. ↑ Marit van der Hoek, Nutri-Score Labeling Takes Hold in the Netherlands [online], 2022.
  7. ↑ Natuur en Voedselkwaliteit Ministerie van Landbouw, The Nutri-Score controversy in Spain - Nieuwsbericht - Agroberichten Buitenland [online], www.agroberichtenbuitenland.nl, 5 marca 2021 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  8. ↑ Nutri-Score, the Spanish government splits up - The Minister of Agriculture refuses to adopt a system that "harms national interests" [online], EFA News - European Food Agency, 18 marca 2021 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  9. ↑ Stephane Gartner, European Commission - Public Consultation "Food Labeling - Review of the provisions on information provided to consumers" [online], 4 lutego 2021.
  10. ↑ Andrea Ghiselli, European Commission - Public Consultation "Food Labeling - Review of the provisions on information provided to consumers" [online], 2021.
  11. ↑ m, ‘We hope this initiative will help Nutri-Score to rethink’: Olive oil makers launch awards in response to ‘penalising’ FOP labelling [online], foodnavigator.com [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  12. ↑ Ministère des Solidarités et de la Santé, Ministère des Solidarités et de la Santé, Nutri-Score : un étiquetage nutritionnel pour favoriser une alimentation équilibrée [online], Ministère des Solidarités et de la Santé, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-04] (fr.).
  13. ↑ a b Nutri-Score [online], www.santepubliquefrance.fr [dostęp 2022-03-04] (fr.).
  14. ↑ m, 7 European countries team up to propel Nutri-Score rollout [online], foodnavigator.com [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  15. ↑ COM(2020)381 - Farm to Fork Strategy for a fair, healthy and environmentally-friendly food system - EU monitor [online], www.eumonitor.eu [dostęp 2022-03-04].
  16. ↑ m, Labelling and the Farm to Fork Strategy: The Commission is moving towards mandatory front-of-pack nutrition labels [online], foodnavigator.com [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  17. ↑ m, Italy digs in on Nutri-Score: ‘Consumers currently have enough information about the nutritional value of food’ [online], foodnavigator.com [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  18. ↑ Craig Turp-Balazs, Will Farm to Fork make food labelling the EU’s next north-south battleground? [online], Emerging Europe, 13 maja 2020 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  19. ↑ Angelo Gamberini, Nutri-Score: how to ruin the Farm To Fork concept - Carni Sostenibili [online], 4 czerwca 2020 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  20. ↑ In light of new climate targets, the EU’s ‘Farm to Fork’ Strategy is ripe for a revamp – Conflict Resolution Unit [online] [dostęp 2022-03-04] (indonez.).
  21. ↑ DEDIPAC. www.dedipac.eu. [dostęp 2019-05-28].
  22. ↑ Search the database - European Commission. ec.europa.eu. [dostęp 2019-05-31].
  23. ↑ KeyHole criteria 2017 (EN). sam.lrv.lt. [dostęp 2019-05-31]. (lit.).
  24. ↑ HAK first in the Netherlands to use Nutri-Score nutrition label | NPM Capital. www.npm-capital.com. [dostęp 2019-11-29].
  25. ↑ The Food Retail Landscape and Private Label in the Netherlands. Global Retail Brands, 2017-05-25. [dostęp 2019-05-31].
  26. ↑ Daphne L.M. van der Bend, Lauren Lissner, Differences and Similarities between Front-of-Pack Nutrition Labels in Europe: A Comparison of Functional and Visual Aspects, „Nutrients”, 11 (3), 2019, E626, DOI: 10.3390/nu11030626, ISSN 2072-6643, PMID: 30875797, PMCID: PMC6471039 [dostęp 2022-03-04].
  27. ↑ Norman J. Temple, Front-of-package food labels: A narrative review, „Appetite”, 144, 2020, s. 104485, DOI: 10.1016/j.appet.2019.104485, ISSN 1095-8304, PMID: 31605724 [dostęp 2022-03-04].
  28. ↑ Christina A. Roberto i inni, The Influence of Front-of-Package Nutrition Labeling on Consumer Behavior and Product Reformulation, „Annual Review of Nutrition”, 41, 2021, s. 529–550, DOI: 10.1146/annurev-nutr-111120-094932, ISSN 1545-4312, PMID: 34339293 [dostęp 2022-03-04].
  29. ↑ Europäische Kommission / Gemeinsame Forschungsstelle i inni, Front-of-pack nutrition labelling schemes : a comprehensive review, JRC science for policy report, Luxembourg : Publications Office of the European Union, 2020, ISBN 978-92-76-08971-1 [dostęp 2022-03-04].
  30. ↑ Katrina R. Kissock i inni, Aligning nutrient profiling with dietary guidelines: modifying the Nutri-Score algorithm to include whole grains, „European Journal of Nutrition”, 61 (1), 2022, s. 541–553, DOI: 10.1007/s00394-021-02718-6, ISSN 1436-6215, PMID: 34817679, PMCID: PMC8783881 [dostęp 2022-03-04].
  31. ↑ Carmen Romero Ferreiro, David Lora Pablos, Agustín Gómez de la Cámara, Two Dimensions of Nutritional Value: Nutri-Score and NOVA, „Nutrients”, 13 (8), 2021, s. 2783, DOI: 10.3390/nu13082783, ISSN 2072-6643, PMID: 34444941, PMCID: PMC8399905 [dostęp 2022-03-04].
  32. ↑ EUR-Lex - 32011R1169 - EN - EUR-Lex [online], eur-lex.europa.eu [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  33. ↑ Badanie online (CAWI) z panelu Kantar, Danone, Nutri-Score, Wynik na grupie 135 użytkowników produktów mlecznych w wieku 18-65, którym wyjaśniono sposób czytania Nutri-Score, 23 lipca 2020.
  34. ↑ Chantal Julia i inni, Discriminating nutritional quality of foods using the 5-Color nutrition label in the French food market: consistency with nutritional recommendations, „Nutrition Journal”, 14, 2015, s. 100, DOI: 10.1186/s12937-015-0090-4, ISSN 1475-2891, PMID: 26416389, PMCID: PMC4587869 [dostęp 2022-03-04].
  35. ↑ Sovianne Ter Borg i inni, Evaluation of Nutri-Score in Relation to Dietary Guidelines and Food Reformulation in The Netherlands, „Nutrients”, 13 (12), 2021, s. 4536, DOI: 10.3390/nu13124536, ISSN 2072-6643, PMID: 34960088, PMCID: PMC8704310 [dostęp 2022-03-04].
  36. ↑ Fabien Szabo de Edelenyi i inni, Ability of the Nutri-Score front-of-pack nutrition label to discriminate the nutritional quality of foods in the German food market and consistency with nutritional recommendations, „Archives of Public Health = Archives Belges De Sante Publique”, 77, 2019, s. 28, DOI: 10.1186/s13690-019-0357-x, ISSN 0778-7367, PMID: 31210933, PMCID: PMC6567426 [dostęp 2022-03-04].
  37. ↑ Nutri-score ABCDE - Trademark-Registration - Registered by Agence nationale de santé publique [online], trademarkers.com [dostęp 2022-03-04].
  38. ↑ JA zum Nutri-Score! | Verbraucherzentrale Hamburg. www.vzhh.de. [dostęp 2019-05-28].
  39. ↑ WHO | 10 facts on obesity. WHO. [dostęp 2019-05-29].
  40. ↑ La consommation d’aliments mal notés par le Nutri-Score augmente le risque de cancer. 2018-09-19. [dostęp 2019-05-27]. (fr.).
  41. ↑ « Intoxication agroalimentaire » au ministère de la santé. 2016-07-08. [dostęp 2019-05-27]. (fr.).
  42. ↑ a b Chantal Julia i inni, The 5-CNL Front-of-Pack Nutrition Label Appears an Effective Tool to Achieve Food Substitutions towards Healthier Diets across Dietary Profiles, „PLOS ONE”, 11 (6), 2016, DOI: 10.1371/journal.pone.0157545, ISSN 1932-6203, PMID: 27322033, PMCID: PMC4913953 [dostęp 2019-05-31].
  43. ↑ Semaforo rosso al nutri-score francese, arriva la ‘batteria’ in etichetta che piace al made in Italy. AgriFoodToday. [dostęp 2019-12-02]. (wł.).
  44. ↑ EUR-Lex - 32011R1169 - EN - EUR-Lex. eur-lex.europa.eu. [dostęp 2019-05-27]. (ang.).
  45. ↑ Logo nutritionnel : le ministère tranche en faveur du 5C recommandé dès le mois d'avril | Le Quotidien du médecin. www.lequotidiendumedecin.fr. [dostęp 2019-07-17]. (fr.).
  46. ↑ a b Francja wprowadziła system Nutriscore. POHiD, 2017-10-31. [dostęp 2019-05-27].
  47. ↑ foodnavigator.com: Nutri-Score labelling comes into force in France. foodnavigator.com. [dostęp 2019-05-27]. (ang.).
  48. ↑ foodnavigator.com: 300,000-strong survey 'confirms positive impact' of NutriScore logo. foodnavigator.com. [dostęp 2019-05-27]. (ang.).
  49. ↑ BLOG - Étiquetage Nutri-Score: L'histoire de notre bataille homérique face aux industriels. Le Huffington Post, 2017-03-16. [dostęp 2019-05-27]. (fr.).
  50. ↑ Consommer plus sainement: le "Nutri-Score" débarque officiellement en Belgique. RTBF Info, 2019-04-02. [dostęp 2019-05-27]. (fr.).
  51. ↑ L’Espagne adopte le Nutri-Score / Flash IAA - Process Alimentaire, le magazine des industriels de l'agroalimentaire. www.processalimentaire.com. [dostęp 2019-05-27].
  52. ↑ Nutri Repère. www.nutrirepere.fr. [dostęp 2019-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-17)].
  53. ↑ https://solidarites-sante.gouv.fr/IMG/pdf/20170425_rapport_etiquetage_nutritionnel.pdf
  54. ↑ Serge Hercberg, Fabrice Etilé, Chantal Julia, Front-of-pack Nutri-Score labelling in France: an evidence-based policy, „The Lancet Public Health”, 3 (4), 2018, e164, DOI: 10.1016/S2468-2667(18)30009-4, ISSN 2468-2667, PMID: 29483002 [dostęp 2019-05-27] (ang.).
  55. ↑ Aliments destinés aux enfants – Contre la malbouffe, le Nutri-Score…. www.quechoisir.org. [dostęp 2020-11-02]. (fr.).
  56. ↑ Applis nutritionnelles (open food facts etc.): ce qu'elles disent et ne disent pas. Vrai-Faux sur le sucre, 2018-09-14. [dostęp 2019-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-31)]. (fr.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nutri-Score&oldid=66503174”