Vaporwave: Różnice pomiędzy wersjami

Vaporwave
Pochodzenie	hipnagogiczny pop, chillwave, rhythm and blues, plunderphonics, p-funk, smooth jazz, lounge, new age, ambient, muzak, muzyka gier wideo
Czas i miejsce powstania	2010-2011, internet
Instrumenty	syntezator, sampler, sekwencer
Gatunki pokrewne	future disco, future jazz
	Podgatunki
	mallsoft, future funk, hardvapour, late night lo-fi, VHS pop, utopian virtual, vaportrap, vapornoise, laborwave, fashwave
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:15, 9 mar 2023

Plik:"Evolution" and life in vaporwave flavours. (48475685782).png

Przykład projektu graficznego wykonanego w stylu vaporwave.

Vaporwave – muzyczno-graficzny gatunek sztuki internetu powstały w latach 2010-2011^[1]^[2]. Muzycznie jest częściowo zdefiniowany przez utwory złożone z sampli innych piosenek^[3], zwłaszcza z gatunku smooth jazz^[4], elevator music^[5]^[6], R&B^[5] czy lounge z lat 80. i 90. XX wieku^[4]^[7]. Związana z nim subkultura jest czasami kojarzona z dwuznacznym lub satyrycznym podejściem do kapitalizmu, konsumpcjonizmu czy popkultury i zazwyczaj charakteryzuje się nostalgicznym oraz surrealistycznym przywiązaniem do kultury, technologii i reklam poprzednich dekad. Wizualnie składa się z wczesnych internetowych obrazów, designu stron internetowych późnych lat 90., reklam z lat 80. i 90., glitch art, anime, obiektów renderowanych w 3D i cyberpunkowych odwołań na okładkach i w teledyskach.

Vaporwave powstał jako ironiczny wariant chillwave, ewoluując od hipnagogicznego popu, a także podobnych motywów retro-revivalistycznych i post-internetowych, które stały się modne w undergroundowej muzyce cyfrowej i scenach artystycznych, takich jak np. seapunk Tumblra^[8]^[9]. Pionierami stylu byli tacy artyści jak James Ferraro, Daniel Lopatin i Ramona Andra Xavier, z których każdy używał różnych pseudonimów^[10]. Po tym, jak album Ramony Xavier Floral Shoppe (2011) ustanowił kierunek dla gatunku, na stronach Last.fm, Reddit i 4chan rosła coraz większa publiczność. W tym czasie pojawiła się fala nowych wykonawców, działających również pod pseudonimami, która na portalu Bandcamp dystrybuowała swoje utwory.

Po szerszym zyskaniu popularności w 2012, pojawiło się wiele podgatunków vaporwave, takich jak future funk, mallsoft i hardvapour, chociaż zainteresowanie większością z nich szybko zmalało^[11]. Gatunek krzyżował się również z trendami w modzie, takimi jak streetwear. Od połowy 2010 vaporwave jest często opisywany jako „martwy” gatunek^[12]. Opinia publiczna zaczęła postrzegać go jako żartobliwego mema internetowego, co frustrowało niektórych twórców, którzy traktowali swoją twórczość poważnie. Od tego czasu wielu najbardziej wpływowych muzyków i wytwórni płytowych związanych z vaporwave przeniosło się w inne style muzyczne^[11]. Później, w 2010, gatunek ten wywołał odrodzenie zainteresowania japońską muzyką ambient i city popem^[13]^[14].

Charakterystyka

Nazwa „vaporwave” wywodzi się od „vaporware”, terminu określającego oprogramowanie albo sprzęt komputerowy, które nie zostały jeszcze ukończone, ale których zapowiedziana data inauguracji została już dawno przekroczona^[15]. Drugi człon nazwy, czyli „wave” (ang. fala) jest często stosowany do określania różnych gatunków muzycznych (jak np. new wave, cold wave, synthwave)^[16]. Pierwsze odnotowane użycie terminu „vaporwave” pojawiło się w poście na blogu z października 2011, opublikowanym przez anonimowego użytkownika recenzującego album Surf's Pure Hearts zespołu Girlhood^[1], jednak to producentowi muzycznemu Willowi Burnettowi przypisuje się ukucie tego terminu jako sposobu na opisanie konkretnego stylu^[7]. Jednak niektóre źródła przypisują stworzenie terminu polskiemu blogerowi Jakubowi Adamkowi^[17]^[18]^[19].

Vaporwave stanowi hiperspecyficzny podgatunek lub „mikrogatunek”^[20], który jest zarówno formą muzyki elektronicznej, jak i stylem artystycznym, chociaż czasami sugeruje się, że jest to przede wszystkim medium wizualne^[15]. Gatunek w dużej mierze definiuje otaczającą go subkultura^[1], w ramach której muzyka jest nierozerwalnie związana z wizualizacją. Laura Glitsos pisała: „W ten sposób vaporwave przeciwstawia się tradycyjnym konwencjom muzycznym, które zazwyczaj stawiają muzykę nad formą wizualną”^[15]. Muzycznie vaporwave rekonfiguruje muzykę taneczną z późnych lat 80. i wczesnych 90.^[21] stosując technikę „chopped and screwed” oraz dodając pogłos^[15]. Utwory są celowo cięte, spowalniane czy zapętlane, co ma stworzyć wrażeniem uszkodzonego materiału dźwiękowego^[3]. Składa się prawie w całości ze spowolnionych sampli^[22], a jego stworzenie wymaga jedynie znajomości podstawowych technik produkcji^[23].

Gatunek ten opiera się na satyrycznych tendencjach chillwave i hipnagogicznego popu, będąc jednocześnie kojarzonym z dwuznacznym lub satyrycznym podejściem do kapitalizmu, konsumpcjonizmu i technokultury^[22]. Krytyk muzyczny Adam Trainer pisał o upodobaniu tego stylu do „muzyki stworzonej mniej dla przyjemności, a bardziej do regulacji nastroju”, na przykład korporacyjnej muzyki giełdowej do reklam informacyjnych i demonstracji produktów^[24]. Adam Harper opisał typowy utwór vaporwave jako „całkowicie zsyntetyzowany lub mocno przetworzony fragment korporacyjnej muzyki nastrojowej, jasny i poważny lub wolny i zmysłowy, często piękny, albo zapętlony z synchronizacją i poza punktem funkcjonalności”^[22]. Kulturoznawca Rafał Sowiński zauważył natomiast, że „utwory vaporwave – zarówno muzyczne, jak i graficzne czy audiowizualne – składają się z fragmentów innych utworów, odpowiednio przetworzonych i połączonych w nową całość”. Definiuje on także gatunek jako typowo plądrofoniczny, co odróżnia go od plagiatu^[3].

Angażując obie formy, muzyczną oraz wizualną, vaporwave traktuje internet jako medium kulturowe, społeczne i estetyczne^[1]. Przy czym w swojej estetyce wizualnej (w języku angielskim „aesthetic”, często stylizowane na „ＡＥＳＴＨＥＴＩＣＳ”, ze znakami o pełnej szerokości)^[2] obejmuje m.in. wczesne grafiki internetowe oraz design stron internetowych, przekaz reklamowy z lat 80. i 90., obiekty renderowane w 3D, glitch art, anime, cyberpunk, antyczne popiersia^[4]^[25] czy niskiej jakości obraz VHS. Bardzo często przewijającym się motywem są odwołania do Japonii oraz jej kultury^[26]. Ogólnie rzecz biorąc, artyści ograniczają chronologię swojego materiału źródłowego pomiędzy rozkwitem gospodarczym Japonii w latach 80., a atakami z 11 września lub pęknięciem bańki internetowej w 2001 (niektóre albumy, w tym Floral Shoppe, przedstawiają na okładkach nienaruszone Twin Towers)^[27].

Historia

Początek

Vaporwave ma swój początek w internecie na początku 2010 jako ironiczna odmiana chillwave^[28] i pochodna twórczości hipnagogicznych artystów popowych, takich jak Ariel Pink i James Ferraro, których również charakteryzowało odwoływanie się do popkultury retro^[24]. Był to jeden z wielu mikrogatunków internetowych, które pojawiły się w tej epoce, obok witch house, seapunk, shitgaze, cloud rap i innych^[29]. Vaporwave zbiegło się z szerszym nurtem obejmującym młodych artystów, których twórczość czerpała z dzieciństwa lat 80^[30].

„Chillwave” i „hipnagogiczny pop” powstały praktycznie w tym samym czasie, w połowie 2009, i uznano je za zamienne. Podobnie jak vaporwave, związane były ze zjawiskiem nostalgii i pamięci kulturowej^[24]. Wśród najwcześniejszych twórców hipnagogicznych, którzy zwiastowali vaporwave, był Matrix Metals i jego album Flamingo Breeze (2009), który został stworzono w oparciu o loopy syntezatora^[31]. Mniej więcej w tym samym czasie Daniel Lopatin (Oneohtrix Point Never) anonimowo przesłał na YouTube kolekcję plądrofonicznych loopów pod pseudonimem sunsetcorp^[11]. Nagrania pochodziły z jego audiowizualnego albumu Memory Vague (czerwiec 2009)^[23]. Natomiast nagranie Feel It All Around autorstwa Washed Out (czerwiec 2009), który spowolnił włoską piosenkę taneczną I Want You Gary'ego Lowa z 1983, był przykładem „analogowej nostalgii” chillwave, którą artyści vaporwave starali się przekonfigurować^[21].

Vaporwave został włączony w szerszą „estetyką Tumblra”, która stała się modna w podziemnych scenach muzyki cyfrowej i sztuki w 2010^[1]. W tym samym roku Lopatin umieścił kilka utworów z albumu Memory Vague, a także kilka nowych, na swoim albumie Chuck Person's Eccojams Vol. 1, wydanym w sierpniu pod pseudonimem „Chuck Person”^[24]. Okładka, która przypominała grę wideo Ecco the Dolphin z 1993, zainspirowała wielu nastolatków i młodych dorosłych do stworzenia czegoś, co miało stać się z czasem vaporwave^[5]. W połowie 2011 wykreował się seapunk, subkultura Tumblr opierająca się na wodnym motywie, będąca jednocześnie internetowym memem^[32]. Zapowiadała ona vaporwave w swoim przywiązaniu do „kosmicznej” muzyki elektronicznej i grafik internetowych z Geocities^[4]. Podobnie jak vaporwave, została zdefiniowana przez swój związek z kulturą internetową, będąca podejściem, które jest czasami określane jako post-internetowe^[8].

Muzyczny wzór dla vaporwave pochodzi z Eccojams i Far Side Virtual (październik 2011)^[27]^[33]^[34]. Eccojams zawierał zmiksowane popowe piosenki z lat 80.^[5], podczas gdy Far Side Virtual czerpał głównie z „ziarnistych i bombastycznych dźwięków” takich mediów, jak Skype i Nintendo Wii^[27]. Według Milesa Bowe'a ze „Stereogum”, vaporwave było połączeniem „pociętych plądrofonii” Lopatina oraz „nihilistycznego melodyjnego muzaka z piekła Jamesa Ferraro”^[35]. Post z 2013 roku na blogu muzycznym przedstawiał te albumy, wraz z Hologramami Skeletona (listopad 2010), jako „proto vaporwave”^[24].

Wczesna scena

Adam Harper pierwotnych artystów vaporwave określił „tajemniczymi i często bezimiennymi bytami, które czają się w internecie. Często za pseudo-korporacyjną nazwą lub fasadą internetową, i których muzykę można zazwyczaj pobrać za darmo przez Mediafire, Last.fm, SoundCloud lub Bandcamp”^[22]. Według Metallic Ghosts (Chaz Allen), oryginalna scena vaporwave wyszła z internetowego kręgu powstałego na stronie Turntable.fm. Obejmował on m.in takich twórców jak: Internet Club (Robin Burnett), Veracom, Luxury Elite, Infinity Frequencies, Transmuteo (Jonathan Dean), Coolmemoryz i Prismcorp^[7].

Wielu producentów tego środowiska czerpało inspirację z New Dreams Ltd. Ramony Xavier (lipiec 2011)^[7]. Pierwsze odnotowane użycie terminu „vaporwave” pojawiło się w poście na blogu z października 2011, opublikowanym przez anonimowego użytkownika recenzującego album Surf's Pure Hearts zespołu Girlhood^[1], jednak to producentowi muzycznemu Willowi Burnettowi przypisuje się ukucie tego terminu jako sposobu na opisanie konkretnego stylu^[7]. Floral Shoppe Ramony Xavier (wówczas jako „Macintosh Plus”, grudzień 2011) był pierwszym albumem tego gatunku, który zawierał wszystkie podstawowe elementy vaporwave^[36].

Gatunek zyskał szersze zainteresowanie w połowie 2012, przede wszystkim na takich stronach jak Last.fm, Reddit i 4chan^[7]. W serwisie Tumblr użytkownicy często dekorowali swoje profile grafikami w stylu vaporwave^[1]. We wrześniu Blank Banshee wydał swój debiutancki album Blank Banshee 0, który odzwierciedlał trend producentów vaporwave, którzy byli bardziej pod wpływem muzyki trap i mniej zainteresowani przekazywaniem podtekstów politycznych^[36]. Portal Bandwagon nazwał to „płytą progresywną”, która wraz z „Floral Shoppe” „zasygnalizowała koniec pierwszej fali gatunku z dużą ilością sampli i ponownie skonfigurowała, co to znaczy tworzyć muzykę vaporwave”^[5].

Po tym, jak zalew nowych twórców vaporwave zwrócił się do Bandcamp w celu dystrybucji, różne internetowe wydawnictwa muzyczne, jak Tiny Mix Tapes, Dummy Mag i Sputnikmusic, zaczęły interesować się tym ruchem^[33]. Jednak pisarze, fani i artyści mieli trudności z rozróżnieniem między vaporwave, chillwave i hipnagogicznym popem^[37], podczas gdy Ash Becks z portalu The Essential zauważył, że większe witryny, takie jak Pitchfork i Drowned in Sound, „pozornie nie tykały vaporwave przez cały dwuletni szczytowy okres gatunku”^[33]. Powszechnie krytykowano, że gatunek ten był „zbyt głupi” lub „zbyt intelektualny”^[38].

Szczyt popularności

W listopadzie 2012 estetyka seapunk została użyta w teledyskach piosenkarek pop Rihanny i Azealii Banks. W związku z tym subkultura dostała się do mainstreamu, a wraz z nią vaporwave^[39]. W tym samym miesiącu recenzja wideo Floral Shoppe, opublikowana przez YouTubera Anthony'ego Fantano, pomogła umocnić album jako reprezentatywne dzieło vaporwave^[12], ale została również uznana za kluczowy moment w upadku gatunku^[24]. Wkrótce po tym, gdy znalazł się on w mainstreamie, był często opisywany jako „martwy”^[12]. Takie wypowiedzi pochodziły od samych fanów^[36].

Po pierwszej fali użytkownicy 4chana i Reddita wymyślili nowe terminy, które starały się podzielić vaporwave na wiele podgatunków^[11]. Niektóre powstały jako żart, m.in. „vaportrap”, „vapornoise” i „vaporgoth”^[40]. Dalsze podgatunki obejmowały „eccojams”, „utopian virtual”, „mallsoft”, „future funk”, „post-Internet”, „late-nite lo-fi”, „broken transmission” (lub „signalwave”) czy „hardvapour”^[41]. Joe Price z portalu muzycznego Complex poinformował, że „większość [podgatunków] zanikła, a wiele z nich na początku nie miało sensu. [...] Aspekt wizualny kształtował się szybciej niż dźwięk, co zaowocowało wydaniami, które wyglądają tak samo, ale nie tworzyły spójnej dźwiękowo całości”^[11].

W 2013 YouTube zaczął umożliwiać swoim użytkownikom prowadzenie transmisji na żywo, co zaowocowało powstaniem wielu całodobowych „stacji radiowych” poświęconych mikrogatunkom, m.in. takim jak vaporwave czy lo-fi hip hop^[42]. Szwedzki raper Yung Lean i jego kolektyw Sad Boys zainspirowali falę anonimowych DJ-ów tworzących remiksy vaporwave bazujące na muzyce i obrazach z Nintendo 64, które następnie przesyłano na YouTube i SoundCloud. Evelyn Wang z magazynu „Dazed” przypisała Yung Leanowi wyniesienie stylistyki vaporwave poza internet, czego charakterystycznymi elementami były „smutne twarze”, streetwear, japońskie i arabskie akcesoria, mrożona herbata Arizona oraz komunikowanie się za pomocą memów^[43].

Pod koniec 2013 portal Vice opublikował artykuł zatytułowany Is Vaporwave the Next Seapunk?^[44]. Chociaż autor twierdził, że vaporwave nie zakończy się jako „żart” tak, jak stało się z seapunkiem, to gatunek ten zaczął być w dużej mierze postrzegany jako internetowy mem oparty głównie na wizualnym retro stylu lub „klimacie”. Frustrowało to niektórych producentów muzycznych oraz artystów z tego gatunku, którzy wypuszczaną przez siebie muzykę traktowali poważnie^[11].

W 2015 „Rolling Stone” opublikował listę „10 artystów, których musisz znać”, a wśród nich umieszczono vaporwaveowy projekt muzyczny 2814. Przywołano ich album Birth of a New Day (新しい日の誕生) jako niezwykły sukces na skalę internetu^[45]. Album I'll Try Living Like This zespołu Death's Dynamic Shroud znalazł się na piętnastym miejscu listy magazynu „Fact” The 50 Best Albums of 2015^[46]. Tego samego dnia MTV International wprowadziło rebranding zainspirowany vaporwave i seapunkiem^[47]. Tumblr natomiast uruchomił przeglądarkę GIFów o nazwie Tumblr TV, w stylu zbliżonym do tego zastosowanego przez MTV^[48]. Singiel artysty hip-hopowego Drake'a Hotline Bling, wydany 31 lipca, również stał się popularny wśród producentów vaporwave, inspirując zarówno humorystyczne, jak i poważne remiksy utworu^[5].

Od 2016 albumy vaporwave, w tym Floral Shoppe, nadal znajdowały się wśród najlepiej sprzedających się albumów eksperymentalnych na Bandcamp. Scena utrzymywała również społeczności fanów na takich portalach jak Reddit^[11]. Joe Price twierdził, że dla osób spoza tych grup gatunek vaporwave uważano za „wielki żart”. Dodał, że „użytkownicy różnych vaporwave sub-Redditów zawsze będą traktować to bardzo poważnie, ale nawet tam ludzie dyskutują, czy vaporwave jest nadal tak wpływowe”^[49].

George Clanton, istotna postać gatunku, skomentował, że etykieta „vaporwave” nadal dobrze funkcjonował jako tag marketingowy dla muzyki niezależnej^[50]^[51]. We wrześniu 2019 zorganizował on pierwszy w historii festiwal vaporwave – 100% ElectroniCON, który odbywał się w Nowym Jorku. Wystąpiło wówczas wielu artystów związanych z gatunkiem, m.in. Saint Pepsi, Vaperror, Nmesh, 18 Carat Affair czy sam Clanton. Dla niektórych był to pierwszy występ na żywo w karierze^[38]^[51].

Odbiór

Parodia, mem, gatunek muzyczny

Vaporwave był jednym z kilku mikrogatunków powstałych na początku 2010, które przez krótki czas skupiły uwagę mediów. Użytkownicy na forach muzycznych, cytowani przez Vice, różnie go scharakteryzowali, np. „chillwave dla marksistów”, „post-elevator music” i „korporacyjny smooth jazz Windows 95 pop”. Jego rozpowszechnienie bardziej przypominało internetowy mem niż typowy gatunek muzyczny. W 2017 autorzy Georgina Born i Christopher Haworth napisali: „Praktyki kulturowe vaporwave świadomie powielają i parodiują uzależniające, niemal przymusowe uczestnictwo w serwisach społecznościowych, gdzie nieodpłatna praca społeczności użytkowników napędza system i generuje wartość. Każdy, kto ma połączenie z internetem może tworzyć vaporwave. [...] Jednolitości memów sprzyja ich szybkie kopiowanie wśród hiperaktywnej subkultury internetowej tego gatunku”^[1].

Współpracownik Pitchfork, Jonny Coleman, zdefiniował vaporwave jako coś „pomiędzy prawdziwym gatunkiem, który brzmi fałszywie, a fałszywym gatunkiem, który może być prawdziwy”^[28]. Również z Pitchfork, Patrick St. Michel nazwał vaporwave „niszowym zakątkiem muzyki internetowej, zamieszkałym przez ludzi Zachodu wygłupiających się z japońską muzyką, samplami i językiem”^[52]. Rob Arcand, związany z Vice, skomentował, że „szybkie rozprzestrzenianie się podgatunków samo w sobie stało się częścią puenty vaporwave”, wskazując na absurdalność samego gatunku, nawet jeśli widzi, że artyści używają go jako trampoliny do innowacji”^[40].

W artykule „Rolling Stone” z 2018, w którym opisano entuzjazm Michaela Nesmitha z The Monkees dla vaporwave, autor Andy Greene opisał go jako „marginalny elektroniczny podgatunek, o którym słyszało niewielu poza entuzjastami ironicznych memów, nie mówiąc już o wypracowaniu opinii na ten temat”. Nesmith natomiast pochwalił gatunek i porównał go do psychodelicznego tripu^[53].

Krytyk muzyczny Scott Beauchamp napisał, że postawa vaporwave jest bardziej skoncentrowana na stracie, pojęciu znużenia i biernej zgody, „był pierwszym gatunkiem muzycznym, który przeżył całe swoje życie od narodzin do śmierci całkowicie online”. Zasugerował, że przejawy hipermodulacji – precyzyjnie dostrojone „mikrodoświadczenia” wynikające z algorytmów mediów społecznościowych kierujących różnych ludzi o podobnych zainteresowaniach w niejasne tematy – zainspirowały zarówno rozwój, jak i upadek vaporwave^[54].

Kapitalizm i technologia

Vaporwave jest wiązany ze sceptycznym lub akceleracjonistycznym podejściem do kapitalizmu konsumenckiego. Adam Harper w swoim artykule Dummy z 2012 porównał gatunek do punk rocka i postawy antykapitalistycznej^[49]. Stwierdził, że producentów vaporwave „można odczytywać jako sarkastycznych antykapitalistów ujawniających kłamstwa i pomyłki współczesnej technokultury i jej reprezentacji”. Uznał także, że vaporwave stanowi zarówno krytykę, jak i poddanie się kapitalizmowi^[22]. Taka postawa byłaby charakterystyczna dla akceleracjonizmu, według którego opór wobec kapitalizmu jest bezcelowy, a wyłącznie przyczynianie się do jego rozrostu doprowadzi do załamania systemu^[26]. Niemniej jednak, Jakub Strużyński z portalu Meakultura zauważył, że akceleracjonistycznej wizji przeczy „zbyt jawnie ironiczna, zbyt przerysowana campowa estetyka vaporwave’u, co szczególnie łatwo zobaczyć w „bazarowej” estetyce przesytu marketingowego kiczu”. Według niego vaporwave „funkcjonuje jednak w ramach sztuki, a nie w relacji władzy wewnątrz społeczeństwa. Nie jest tak – jak ustrój polityczny – natrętny czy wszechobecny i niepowstrzymany, nie ingeruje w życie codzienne większości ludzi. Byłaby więc to po prostu krytyka pewnego modus operandi, a nie jego celowe wspieranie, szczególnie że przywoływane dźwięki nie są dla większości społeczeństwa nieprzyjemne”^[55]. Natomiast dziennikarka muzyczna Katarzyna Warmuz w swoim artykule z 2016 oceniła, że nurt vaporwave jest bliski idei prezentowanej przez ruch nowej lewicy. Ma na to wskazywać przede wszystkim krytyczna postawa wobec systemu kapitalistycznego, konsumpcjonizmu, ale i zjawisko czerpania tego, „co wartościowe z przeszłości” i nadawaniu temu nowego znaczenia, na wzór filozofii Guya Deborda^[26].

Pedagog muzyczny Grafton Tanner napisał: „vaporwave to jeden ze stylów artystycznych, który ma na celu zmianę naszej postawy względem mediów elektronicznych, zmuszając nas do uznania nieznajomości wszechobecnej technologii... Vaporwave to muzyka „nie-czasu” i „nie-miejsca”, ponieważ wyraża sceptycyzm wobec tego, co kultura konsumpcyjna zrobiła z czasem i przestrzenią”^[56]. Komentując przyjęcie rebrandingu inspirowanego vaporwave i seapunkiem przez MTV International, Jordan Pearson z Motherboard, serwisu technologicznego Vice, zauważył, jak „cyniczny impuls, który ożywił vaporwave i związaną z nim estetykę opartą na Tumblrze, został dokooptowany i wymazany po obu stronach — tam, skąd pochodził materiał źródłowy i tam gdzie żyje”^[48]. Natomiast Scott Beauchamp zaproponował paralelę między postawą punka „No Future” i jego „surową energią niezadowolenia” wywodzącą się z historycznej dadaistycznej dystopii, a prezentowaną przez vaporwave „polityczną porażką i społeczną anomią”^[54].

Rafał Sowiński w 2017 zdefiniował postawę gatunku w następujący sposób: „Vaporwave stanowi interesujący przyczynek ku refleksji nad relacjami muzyki popularnej z kapitalizmem oraz oporem wobec niego. Apoteoza konsumpcji, standaryzacji i postępu technologicznego zostaje posunięta w tym nurcie do tak daleko idącej przesady, że przestaje być wiarygodna i staje się pastiszem komunikatu reklamowego”^[3]. Natomiast w 2019 naukowiec Emile Frankel swojej książce Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagin the Future? napisał, że vaporwave został zredukowany do „komercyjnej powłoki samego siebie” przez tych, którzy fetyszyzowali lata 80. i „retro synth-pop”. Porównał tę scenę do PC Music, wytwórni, która prezentowała ironiczne podejście do komercji, a finalnie stała się „zwykłym popem”. „Wszystko, co stosuje ironię jako formę krytyki, grozi nieporozumieniem”^[23].

Podgatunki

Future funk

Future funk to odgałęzienie inspirowane french housem^[57], które łączy elementy disco i house z vaporwave^[40]. Wizualnie nawiązuje do anime z lat 80.^[58], czepiąc obrazy z takich seriali jak Urusei Yatsura, Chōjikū Yōsai Macross i Czarodziejka z Księżyca^[59]. Muzycznie future funk jest produkowany w ten sam sposób co vaporwave, w oparciu o sample, aczkolwiek z bardziej optymistycznym podejściem^[60]^[61]. Większość sampli muzycznych pochodzi z japońskich albumów city popu z lat 80^[14]^[62].

Jednym z najpopularniejszych artystów future funk jest Macross 82-99, który był pionierem tego gatunku swoją serią Sailorwave w 2013^[59]. Innymi znanymi artystami korzystającymi z tego gatunku są również: Skylar Spence (aka Saint Pepsi), Tsundere Valley, Ducat^[63], and Yung Bae^[64].

Hardvapour

Hardvapour pojawił się pod koniec 2015^[65] jako reimaginacja vaporwave z mroczniejszymi motywami, szybszym tempem i cięższym dźwięk^[40]. Jest pod wpływem speedcore i gabber oraz definiuje się wbrew utopijnym nastrojom przypisywanym czasami vaporwave. Przykładowymi artystami hardvapour są wosX i Subhumanizer^[65].

Mallsoft

Mallsoft wzmacnia wpływy lounge w vaporwave^[40]. Można to postrzegać w nawiązaniu do „koncepcji centrów handlowych jako dużych, bezdusznych przestrzeni konsumpcjonizmu”, a twórczość z tego gatunku jako „badają społeczne konsekwencje kapitalizmu i globalizacji”^[66]. Popularnymi artystami mallsoft są Disclaimer, Groceries, Hantasi i Cat System Corp^[41].

Inne

Eccojams – wczesny podgatunek, który według Daniela Lopatina zaczął się od prostego ćwiczenia polegającego na zapętleniu spowolnionego fragmentu pewnej piosenki i dodaniem wibrujących ech^[41].
Vaportrap korzysta z podkładu muzyki trap, a także kładzie nacisk na sample z gier wideo i oprogramowania komputerowego z początku XXI wieku oraz tematy związane z niepokojem, pustką i nowoczesną technologią^[67]^[68].
Simpsonwave – trend powstały na YouTube i spopularyzowany przez użytkownika Luciena Hughesa. Składają się na niego wideo ze scenami wyciętymi z amerykańskiego serialu animowanego The Simpsons, do których zostaje dodany podkład muzyczny vaporwave. Na nagrania często zostają nałożone efekty VHS czy neonowych kolorów, co ma nadać im surrealistyczny i hipnotyczny charakter^[69].
Late night lo-fi (albo late-nite lo-fi) – spowolniony pop i jazz z lat 80., naśladujący programy nagrane na starych telewizorach 4:3^[70].
VHS pop – bardziej pozytywna odmiana late night lo-fi, z bogatszym dźwiękiem i żywą estetyką^[70].
Signalwave (lub czasami nazywana broken transmission) – samplowane i zniekształcone audycje radiowe i programy telewizyjne, zwłaszcza The Weather Channel^[71].
Fashwave – w dużej mierze jest to instrumentalna fuzja synthwave i vaporwave, która powstała na YouTube około 2015^[72], jako próba politycznego zawłaszczenia gatunku^[73]. Gatunek ten łączy nazistowską oraz faszystowską symbolikę ze stylistyką vaporwave i synthwave. W sierpniu 2016 założyciel neonazistowskiego portalu Daily Stormer Andrew Anglin^[74], twierdził, że prawicowi działacze powinni tworzyć synthwave zamiast gatunków rockowych tradycyjnie kojarzonych z ruchami skrajnie prawicowymi, ponieważ uważał, że synthwave reprezentuje „najbielszą muzykę wszechczasów”^[75].
Labourwave lub laborwave – Gatunek muzycznie niewiele różniący się od vaporwave; do niektórych piosenek wplatane są zniekształcone przemówienia lewicowych liderów politycznych lub klasycznych lewicowych pieśni. Wizualnie łączy estetykę vaporwave z symboliką oraz hasłami lewicowymi^[73], przy czym, mogą to być elementy związane z anarchizmem, socjalizmem wolnościowym, syndykalizmem, jak również marksizmem czy leninizmem^[76].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h LarissaL. Hjorth LarissaL. i inni, The Routledge Companion to Digital Ethnography, Taylor & Francis, 20 stycznia 2017, ISBN 978-1-317-37778-8 [dostęp 2023-02-23] (ang.).
↑ ^a ^b JordanJ. Minor JordanJ., Drown yourself beneath the vaporwave [online], Geek.com, 1 kwietnia 2017 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d RafałR. Sowiński RafałR., Vaporwave. Kapitalizm zremiksowany, „Kognitywistyka i Media w Edukacji”, 2017/1, 2017, ISSN 1643-6938 [zarchiwizowane z adresu 2023-02-23] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d MichelleM. Lhooq MichelleM., Is Vaporwave The Next Seapunk? [online], Thump, 26 kwietnia 2014 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sean FrancisS.F. Han Sean FrancisS.F., DanielD. Peters DanielD., Vaporwave: subversive dream music for the post-Internet age [online], Bandwagon, 18 maja 2016 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-30] (ang.).
↑ Could vaporwave be the future of music? [online], AUX.TV, 23 września 2015 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f LeorL. Galil LeorL., Vaporwave and the observer effect [online], Chicago Reader, 19 lutego 2013 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-06] (ang.).
↑ ^a ^b NicoN. Amarca NicoN., From Bucket Hats to Pokémon: Breaking Down Yung Lean's Style [online], Highsnobiety, 1 marca 2016 [dostęp 2023-02-23] (ang.).
↑ EliE. Enis EliE., The batshit album that explains how 2019 feels [online], The Outline [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-30] (ang.).
↑ Luke MorganL.M. Britton Luke MorganL.M., Music Genres Are A Joke That You're Not In On [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g JoeJ. Price JoeJ., Vaporwave’s Second Life [online], Complex [dostęp 2023-02-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c AdamA. Harper AdamA., Personal Take: Vaporwave Is Dead, Long Live Vaporwave!, [w:] NicholasN. Cook, Monique M.M.M. Ingalls, DavidD. Trippett (red.), The Cambridge Companion to Music in Digital Culture, Cambridge University Press, 2019, ISBN 978-1-107-16178-8 .
↑ PhilipP. Sherburne PhilipP., 25 Microgenres That (Briefly) Defined the Last 25 Years [online], Pitchfork, 7 października 2021 [dostęp 2023-02-23] (ang.).
↑ ^a ^b Benjamin SaeptemB.S. Hours Benjamin SaeptemB.S., La City Pop, bande-son de vos apéros estivaux [online], Slate.fr, 11 lipca 2018 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-29] (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d LauraL. Glitsos LauraL., Somatechnics and Popular Music in Digital Contexts, Springer Nature, 2019, ISBN 978-3-030-18122-2 .
↑ TomT. Pendergast TomT., SaraS. Pendergast SaraS. (red.), St. James Encyclopedia of Popular Culture, t. 3, St. James Press, 2000, s. 545–547, ISBN 978-1-55862-403-0 .
↑ Unknown, Weed Temple: Review: Girlhood - Surfs Pure Hearts (Holy Page, 2011) [online], Weed Temple, 13 października 2011 [dostęp 2023-03-03] .
↑ AndżelikaA. Kaczorowska AndżelikaA., Vaporwave i okolice [online], screenagers.pl, 2013 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-03] (pol.).
↑ IanI. Nordin IanI., University of Texas at SanU.T.S. Antonio University of Texas at SanU.T.S., Vaporwave Might Be Dead, but Its Ghost Continues To Haunt Pop Music [online], Study Breaks, 20 marca 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ Anne H.A.H. Stevens Anne H.A.H., Molly C.M.C. O’Donnell Molly C.M.C., The Microgenre: A Quick Look at Small Culture, Bloomsbury Publishing USA, 23 stycznia 2020, ISBN 978-1-5013-4583-8 [dostęp 2023-02-23] (ang.).
↑ ^a ^b DaveD. Schilling DaveD., » Songs of the Week: Skylar Spence, Vampire Weekend’s Chris Baio, and the Return of Chillwave [online], 2954 [dostęp 2023-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e AdamA. Harper AdamA., Comment: Vaporwave and the pop-art of the virtual plaza [online], DummyMag.com, 1 kwietnia 2015 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c EmileE. Frankel EmileE., Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagine The Future?, John Hunt Publishing, 25 października 2019, ISBN 978-1-78535-839-5 [dostęp 2023-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f SheilaS. Whiteley SheilaS., SharaS. Rambarran SharaS., The Oxford Handbook of Music and Virtuality, Oxford University Press, 2016, ISBN 978-0-19-932128-5 [dostęp 2023-02-26] (ang.).
↑ GenistaG. Jurgens GenistaG., Why Won't Vaporwave Die? [online], FORMAT [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c KatarzynaK. Warmuz KatarzynaK., Chaosmuza: Vaporwave, czyli muzyczna narkopara w sieci [online], Reflektor, 26 kwietnia 2016 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-25] (pol.).
↑ ^a ^b ^c StefanS. Colton StefanS., Love in the Time of VHS: Making Sense of Vaporwave [online], The Politic, 29 kwietnia 2018 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b JohnnyJ. Coleman JohnnyJ., Quiz: Is This A Real Genre [online], Pitchfork, 1 maja 2015 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-30] (ang.).
↑ EzraE. Marcus EzraE., Wave Music Is a Marketing Tactic, Not a Microgenre [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-04] (ang.).
↑ Kevin J.K.J. Wetmore Kevin J.K.J., jr., Uncovering Stranger Things: Essays on Eighties Nostalgia, Cynicism and Innocence in the Series, McFarland, 6 kwietnia 2018, ISBN 978-1-4766-7186-4 [dostęp 2023-02-26] (ang.).
↑ SelimS. Bulut SelimS., Remembering Sam Mehran, one of underground music’s most unique talents [online], Dazed, 31 lipca 2018 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-04] (ang.).
↑ LucyL. Stehlik LucyL., Seapunk: scenester in-joke or underground art movement?, „The Guardian”, 14 grudnia 2012, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
↑ ^a ^b ^c AshA. Beks AshA., Vaporwave is not dead [online], The Essential, 10 grudnia 2015 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-10] (ang.).
↑ MilesM. Bowe MilesM., Q&A: James Ferraro On NYC’s Hidden Darkness, Musical Sincerity, And Being Called “The God Of Vaporwave” [online], Stereogum, 11 października 2013 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-16] (ang.).
↑ MilesM. Bowe MilesM., Band To Watch: SAINT PEPSI [online], Stereogum, 26 lipca 2013 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ScottS. Beauchamp ScottS., How Vaporwave Was Created Then Destroyed by the Internet [online], Esquire, 18 sierpnia 2016 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-03] (ang.).
↑ AimeeA. Cliff AimeeA., Essay: Invest in Vaporwave Futures! [online], dmy.co [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b MilesM. Bowe MilesM., Vaporwave Finally Makes An IRL Connection At 100% ElectroniCON [online], Stereogum, 3 września 2019 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-20] (ang.).
↑ NicoN. Amarca NicoN., Cyber Trends: 5 Subcultures Created on the Internet [online], Highsnobiety, 11 marca 2015 [dostęp 2023-02-27] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e RobR. Arcand RobR., Inside Hardvapour, an Aggressive, Wry Rebellion Against Vaporwave [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c SimonS. Chandler SimonS., Genre As Method: The Vaporwave Family Tree, From Eccojams to Hardvapour [online], Bandcamp Daily, 21 listopada 2016 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-24] (ang.).
↑ KemiK. Alemoru KemiK., FlorenceF. Guan FlorenceF., Inside YouTube’s calming ‘Lofi Hip Hop Radio to Relax/Study to’ community [online], Dazed, 14 czerwca 2018 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-27] (ang.).
↑ EvelynE. Wang EvelynE., A brief history of sad boy fashion [online], Dazed, 9 sierpnia 2016 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-21] (ang.).
↑ Is Vaporwave The Next Seapunk? [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-28] (ang.).
↑ 2814 - 10 New Artists You Need to Know: November 2015 [online], Rolling Stone, 3 lipca 2016 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-03] (ang.).
↑ The 50 Best Albums of 2015 [online], FROONT [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-25] (ang.).
↑ MaggieM. Lange MaggieM., The Crowd-Sourced Chaos of MTV's Vaporwave VMAs [online], GQ, 29 sierpnia 2015 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-10] (ang.).
↑ ^a ^b JordanJ. Pearson JordanJ., How Tumblr and MTV Killed the Neon Anti-Corporate Aesthetic of Vaporwave [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-06] (ang.).
↑ ^a ^b KevinK. Lozano KevinK., What the Hell Is Simpsonwave? [online], Pitchfork, 14 czerwca 2016 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-22] (ang.).
↑ JordanJ. Adams JordanJ., George Clanton on Vaporwave, Rebranding and His Record Label, 100% Electronica [online], Seven Days [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-03] (ang.).
↑ ^a ^b SarahS. Gooding SarahS., Inside 100% ElectroniCON, the world’s first vaporwave festival [online], The FADER [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-18] (ang.).
↑ Patrick St.P.S. Michel Patrick St.P.S., 10 Essential Japanese Netlabels [online], Pitchfork [dostęp 2023-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] (ang.).
↑ AndyA. Greene AndyA., Michael Nesmith of the Monkees Loves Vaporwave. Seriously. [online], Rolling Stone, 22 sierpnia 2018 [dostęp 2023-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-27] (ang.).
↑ ^a ^b ScottS. Beauchamp ScottS., "Attention Online Shoppers..." [online], The Brooklyn Rail, 1 kwietnia 2017 [dostęp 2023-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-31] (ang.).
↑ JakubJ. Strużyński JakubJ., Vaporwave, hauntologia, technokultura i kapitalizm [online], Czasopismo Meakultura, 19 sierpnia 2017 [dostęp 2023-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-04] (pol.).
↑ GraftonG. Tanner GraftonG., Babbling Corpse: Vaporwave And The Commodification Of Ghosts, John Hunt Publishing, 2016, ISBN 978-1-78279-760-9 .
↑ CondéC. Nast CondéC., The Endless Life Cycle of Japanese City Pop [online], Pitchfork, 24 lutego 2021 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ JibrilJ. Yassin JibrilJ., Tendencies Revamps the 80s with Some Shiny Future Funk [online], www.vice.com [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b TimothyT. Donohoo TimothyT., Macross 82-99’s ‘Sailorwave’ Should Be Every Retro Anime Fan’s Soundtrack [online], CBR, 5 października 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ ElisaE. Victoria ElisaE., Future funk, el género musical que te va a alegrar la vida, „El País”, Madrid, 16 sierpnia 2017, ISSN 1134-6582 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-15] (hiszp.).
↑ MoritzM. Sommet MoritzM., Intermediality and the discursive construction of popular music genres: the case of ‘Japanese City Pop’, „Handai ongaku gakuhō / Journal of Handai Music Studies”, 16, 30 września 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ DouglasD. Markowitz DouglasD., 5 Vaporwave and Future Funk Tracks to Get You Ready for YUNG BAE [online], Phoenix New Times [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-29] (ang.).
↑ RobR. Voice RobR., Interview: DUCAT & The Retro, Feel-Good World of Future Funk [online], magneticmag.com, 11 maja 2020 (ang.).
↑ RomanR. Gokhman RomanR., Interview: Yung Bae 'straight up relaxin' yet won't stop creating [online], RIFF Magazine, 3 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b MattM. Broomfield MattM., Inside ‘hardvapour’, the internet’s latest microgenre [online], Dazed, 28 kwietnia 2016 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-27] (ang.).
↑ Disconscious – Hologram Plaza – Sunbleach ☀ [online], Sunbleach [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-01] (ang.).
↑ Music of the Spectacle: Alienation, Irony and the Politics of Vaporwave [online], Bandcamp Daily, 31 października 2019 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-31] (ang.).
↑ Vaportrap - Music genre [online], Rate Your Music [dostęp 2023-03-03] (ang.).
↑ Simpsonwave: Nostalgia and sentiment in dystopia [online], libcom.org [dostęp 2023-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b DharmaD. Bum DharmaD., Vaporwave, the Millennial legacy of Daniel Lopatin [online], Revista cultural el Hype, 21 lutego 2020 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).
↑ JakeJ. Stevenson JakeJ., The Viability of Vaporwave [online], MOON LVNDING, 14 kwietnia 2020 [dostęp 2023-03-09] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-03] (ang.).
↑ JonnyJ. Coleman JonnyJ., "Fashwave" Is Fascist Synthesizer Music and Yes, It's an Actual Thing [online], LA Weekly, 19 grudnia 2016 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20] (ang.).
↑ ^a ^b AstridA. Johnson AstridA., Marxist memes: Socialists use humor to battle right-wing ideology online [online], People's World, 29 września 2017 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).
↑ AviA. Selk AviA., Why the Islamophobic publisher of a neo-Nazi website is hiding from a group of Muslims, „The Washington Post”, ISSN 0190-8286 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-27] (ang.).
↑ PatrikP. Hermansson PatrikP. i inni, The International Alt-Right: Fascism for the 21st Century?, Routledge, 31 stycznia 2020, ISBN 978-0-429-62709-5 [dostęp 2023-03-08] (ang.).
↑ LeonardoL. Galletti LeonardoL., The Rapid Proliferation of “Laborwave” and What it Means [online], Medium, 12 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).

[:3-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h LarissaL. Hjorth LarissaL. i inni, The Routledge Companion to Digital Ethnography, Taylor & Francis, 20 stycznia 2017, ISBN 978-1-317-37778-8 [dostęp 2023-02-23] (ang.).

[:6-2] JordanJ. Minor JordanJ., Drown yourself beneath the vaporwave [online], Geek.com, 1 kwietnia 2017 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-01] (ang.).

[:26-3] RafałR. Sowiński RafałR., Vaporwave. Kapitalizm zremiksowany, „Kognitywistyka i Media w Edukacji”, 2017/1, 2017, ISSN 1643-6938 [zarchiwizowane z adresu 2023-02-23] (pol.).

[:0-4] MichelleM. Lhooq MichelleM., Is Vaporwave The Next Seapunk? [online], Thump, 26 kwietnia 2014 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-26] (ang.).

[:1-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sean FrancisS.F. Han Sean FrancisS.F., DanielD. Peters DanielD., Vaporwave: subversive dream music for the post-Internet age [online], Bandwagon, 18 maja 2016 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-30] (ang.).

[6] Could vaporwave be the future of music? [online], AUX.TV, 23 września 2015 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-23] (ang.).

[:12-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f LeorL. Galil LeorL., Vaporwave and the observer effect [online], Chicago Reader, 19 lutego 2013 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-06] (ang.).

[:10-8] NicoN. Amarca NicoN., From Bucket Hats to Pokémon: Breaking Down Yung Lean's Style [online], Highsnobiety, 1 marca 2016 [dostęp 2023-02-23] (ang.).

[9] EliE. Enis EliE., The batshit album that explains how 2019 feels [online], The Outline [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-30] (ang.).

[10] Luke MorganL.M. Britton Luke MorganL.M., Music Genres Are A Joke That You're Not In On [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-31] (ang.).

[:2-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g JoeJ. Price JoeJ., Vaporwave’s Second Life [online], Complex [dostęp 2023-02-23] (ang.).

[:15-12] AdamA. Harper AdamA., Personal Take: Vaporwave Is Dead, Long Live Vaporwave!, [w:] NicholasN. Cook, Monique M.M.M. Ingalls, DavidD. Trippett (red.), The Cambridge Companion to Music in Digital Culture, Cambridge University Press, 2019, ISBN 978-1-107-16178-8 .

[13] PhilipP. Sherburne PhilipP., 25 Microgenres That (Briefly) Defined the Last 25 Years [online], Pitchfork, 7 października 2021 [dostęp 2023-02-23] (ang.).

[:22-14] Benjamin SaeptemB.S. Hours Benjamin SaeptemB.S., La City Pop, bande-son de vos apéros estivaux [online], Slate.fr, 11 lipca 2018 [dostęp 2023-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-29] (fr.).

[:4-15] LauraL. Glitsos LauraL., Somatechnics and Popular Music in Digital Contexts, Springer Nature, 2019, ISBN 978-3-030-18122-2 .

[16] TomT. Pendergast TomT., SaraS. Pendergast SaraS. (red.), St. James Encyclopedia of Popular Culture, t. 3, St. James Press, 2000, s. 545–547, ISBN 978-1-55862-403-0 .

[17] Unknown, Weed Temple: Review: Girlhood - Surfs Pure Hearts (Holy Page, 2011) [online], Weed Temple, 13 października 2011 [dostęp 2023-03-03] .

[18] AndżelikaA. Kaczorowska AndżelikaA., Vaporwave i okolice [online], screenagers.pl, 2013 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-03] (pol.).

[19] IanI. Nordin IanI., University of Texas at SanU.T.S. Antonio University of Texas at SanU.T.S., Vaporwave Might Be Dead, but Its Ghost Continues To Haunt Pop Music [online], Study Breaks, 20 marca 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[20] Anne H.A.H. Stevens Anne H.A.H., Molly C.M.C. O’Donnell Molly C.M.C., The Microgenre: A Quick Look at Small Culture, Bloomsbury Publishing USA, 23 stycznia 2020, ISBN 978-1-5013-4583-8 [dostęp 2023-02-23] (ang.).

[:8-21] DaveD. Schilling DaveD., » Songs of the Week: Skylar Spence, Vampire Weekend’s Chris Baio, and the Return of Chillwave [online], 2954 [dostęp 2023-02-26] (ang.).

[:5-22] AdamA. Harper AdamA., Comment: Vaporwave and the pop-art of the virtual plaza [online], DummyMag.com, 1 kwietnia 2015 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-01] (ang.).

[:9-23] EmileE. Frankel EmileE., Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagine The Future?, John Hunt Publishing, 25 października 2019, ISBN 978-1-78535-839-5 [dostęp 2023-02-26] (ang.).

[:7-24] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f SheilaS. Whiteley SheilaS., SharaS. Rambarran SharaS., The Oxford Handbook of Music and Virtuality, Oxford University Press, 2016, ISBN 978-0-19-932128-5 [dostęp 2023-02-26] (ang.).

[25] GenistaG. Jurgens GenistaG., Why Won't Vaporwave Die? [online], FORMAT [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-03] (ang.).

[:27-26] KatarzynaK. Warmuz KatarzynaK., Chaosmuza: Vaporwave, czyli muzyczna narkopara w sieci [online], Reflektor, 26 kwietnia 2016 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-25] (pol.).

[:11-27] StefanS. Colton StefanS., Love in the Time of VHS: Making Sense of Vaporwave [online], The Politic, 29 kwietnia 2018 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-29] (ang.).

[:18-28] JohnnyJ. Coleman JohnnyJ., Quiz: Is This A Real Genre [online], Pitchfork, 1 maja 2015 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-30] (ang.).

[29] EzraE. Marcus EzraE., Wave Music Is a Marketing Tactic, Not a Microgenre [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-04] (ang.).

[30] Kevin J.K.J. Wetmore Kevin J.K.J., jr., Uncovering Stranger Things: Essays on Eighties Nostalgia, Cynicism and Innocence in the Series, McFarland, 6 kwietnia 2018, ISBN 978-1-4766-7186-4 [dostęp 2023-02-26] (ang.).

[31] SelimS. Bulut SelimS., Remembering Sam Mehran, one of underground music’s most unique talents [online], Dazed, 31 lipca 2018 [dostęp 2023-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-04] (ang.).

[32] LucyL. Stehlik LucyL., Seapunk: scenester in-joke or underground art movement?, „The Guardian”, 14 grudnia 2012, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).

[:13-33] AshA. Beks AshA., Vaporwave is not dead [online], The Essential, 10 grudnia 2015 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-10] (ang.).

[34] MilesM. Bowe MilesM., Q&A: James Ferraro On NYC’s Hidden Darkness, Musical Sincerity, And Being Called “The God Of Vaporwave” [online], Stereogum, 11 października 2013 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-16] (ang.).

[35] MilesM. Bowe MilesM., Band To Watch: SAINT PEPSI [online], Stereogum, 26 lipca 2013 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-21] (ang.).

[:14-36] ScottS. Beauchamp ScottS., How Vaporwave Was Created Then Destroyed by the Internet [online], Esquire, 18 sierpnia 2016 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-03] (ang.).

[37] AimeeA. Cliff AimeeA., Essay: Invest in Vaporwave Futures! [online], dmy.co [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-26] (ang.).

[:16-38] MilesM. Bowe MilesM., Vaporwave Finally Makes An IRL Connection At 100% ElectroniCON [online], Stereogum, 3 września 2019 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-20] (ang.).

[39] NicoN. Amarca NicoN., Cyber Trends: 5 Subcultures Created on the Internet [online], Highsnobiety, 11 marca 2015 [dostęp 2023-02-27] (ang.).

[:19-40] RobR. Arcand RobR., Inside Hardvapour, an Aggressive, Wry Rebellion Against Vaporwave [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-31] (ang.).

[:23-41] SimonS. Chandler SimonS., Genre As Method: The Vaporwave Family Tree, From Eccojams to Hardvapour [online], Bandcamp Daily, 21 listopada 2016 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-24] (ang.).

[42] KemiK. Alemoru KemiK., FlorenceF. Guan FlorenceF., Inside YouTube’s calming ‘Lofi Hip Hop Radio to Relax/Study to’ community [online], Dazed, 14 czerwca 2018 [dostęp 2023-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-27] (ang.).

[43] EvelynE. Wang EvelynE., A brief history of sad boy fashion [online], Dazed, 9 sierpnia 2016 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-21] (ang.).

[44] Is Vaporwave The Next Seapunk? [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-28] (ang.).

[45] 2814 - 10 New Artists You Need to Know: November 2015 [online], Rolling Stone, 3 lipca 2016 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-03] (ang.).

[46] The 50 Best Albums of 2015 [online], FROONT [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-25] (ang.).

[47] MaggieM. Lange MaggieM., The Crowd-Sourced Chaos of MTV's Vaporwave VMAs [online], GQ, 29 sierpnia 2015 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-10] (ang.).

[:20-48] JordanJ. Pearson JordanJ., How Tumblr and MTV Killed the Neon Anti-Corporate Aesthetic of Vaporwave [online], www.vice.com [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-06] (ang.).

[:28-49] KevinK. Lozano KevinK., What the Hell Is Simpsonwave? [online], Pitchfork, 14 czerwca 2016 [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-22] (ang.).

[50] JordanJ. Adams JordanJ., George Clanton on Vaporwave, Rebranding and His Record Label, 100% Electronica [online], Seven Days [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-03] (ang.).

[:17-51] SarahS. Gooding SarahS., Inside 100% ElectroniCON, the world’s first vaporwave festival [online], The FADER [dostęp 2023-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-18] (ang.).

[52] Patrick St.P.S. Michel Patrick St.P.S., 10 Essential Japanese Netlabels [online], Pitchfork [dostęp 2023-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] (ang.).

[53] AndyA. Greene AndyA., Michael Nesmith of the Monkees Loves Vaporwave. Seriously. [online], Rolling Stone, 22 sierpnia 2018 [dostęp 2023-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-27] (ang.).

[:21-54] ScottS. Beauchamp ScottS., "Attention Online Shoppers..." [online], The Brooklyn Rail, 1 kwietnia 2017 [dostęp 2023-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-31] (ang.).

[55] JakubJ. Strużyński JakubJ., Vaporwave, hauntologia, technokultura i kapitalizm [online], Czasopismo Meakultura, 19 sierpnia 2017 [dostęp 2023-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-04] (pol.).

[56] GraftonG. Tanner GraftonG., Babbling Corpse: Vaporwave And The Commodification Of Ghosts, John Hunt Publishing, 2016, ISBN 978-1-78279-760-9 .

[57] CondéC. Nast CondéC., The Endless Life Cycle of Japanese City Pop [online], Pitchfork, 24 lutego 2021 [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[58] JibrilJ. Yassin JibrilJ., Tendencies Revamps the 80s with Some Shiny Future Funk [online], www.vice.com [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[:24-59] TimothyT. Donohoo TimothyT., Macross 82-99’s ‘Sailorwave’ Should Be Every Retro Anime Fan’s Soundtrack [online], CBR, 5 października 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[60] ElisaE. Victoria ElisaE., Future funk, el género musical que te va a alegrar la vida, „El País”, Madrid, 16 sierpnia 2017, ISSN 1134-6582 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-15] (hiszp.).

[61] MoritzM. Sommet MoritzM., Intermediality and the discursive construction of popular music genres: the case of ‘Japanese City Pop’, „Handai ongaku gakuhō / Journal of Handai Music Studies”, 16, 30 września 2020 [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[62] DouglasD. Markowitz DouglasD., 5 Vaporwave and Future Funk Tracks to Get You Ready for YUNG BAE [online], Phoenix New Times [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-29] (ang.).

[63] RobR. Voice RobR., Interview: DUCAT & The Retro, Feel-Good World of Future Funk [online], magneticmag.com, 11 maja 2020 (ang.).

[64] RomanR. Gokhman RomanR., Interview: Yung Bae 'straight up relaxin' yet won't stop creating [online], RIFF Magazine, 3 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[:25-65] MattM. Broomfield MattM., Inside ‘hardvapour’, the internet’s latest microgenre [online], Dazed, 28 kwietnia 2016 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-27] (ang.).

[66] Disconscious – Hologram Plaza – Sunbleach ☀ [online], Sunbleach [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-01] (ang.).

[67] Music of the Spectacle: Alienation, Irony and the Politics of Vaporwave [online], Bandcamp Daily, 31 października 2019 [dostęp 2023-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-31] (ang.).

[68] Vaportrap - Music genre [online], Rate Your Music [dostęp 2023-03-03] (ang.).

[69] Simpsonwave: Nostalgia and sentiment in dystopia [online], libcom.org [dostęp 2023-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-05] (ang.).

[:30-70] DharmaD. Bum DharmaD., Vaporwave, the Millennial legacy of Daniel Lopatin [online], Revista cultural el Hype, 21 lutego 2020 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).

[71] JakeJ. Stevenson JakeJ., The Viability of Vaporwave [online], MOON LVNDING, 14 kwietnia 2020 [dostęp 2023-03-09] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-03] (ang.).

[72] JonnyJ. Coleman JonnyJ., "Fashwave" Is Fascist Synthesizer Music and Yes, It's an Actual Thing [online], LA Weekly, 19 grudnia 2016 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20] (ang.).

[:29-73] AstridA. Johnson AstridA., Marxist memes: Socialists use humor to battle right-wing ideology online [online], People's World, 29 września 2017 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).

[74] AviA. Selk AviA., Why the Islamophobic publisher of a neo-Nazi website is hiding from a group of Muslims, „The Washington Post”, ISSN 0190-8286 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-27] (ang.).

[75] PatrikP. Hermansson PatrikP. i inni, The International Alt-Right: Fascism for the 21st Century?, Routledge, 31 stycznia 2020, ISBN 978-0-429-62709-5 [dostęp 2023-03-08] (ang.).

[76] LeonardoL. Galletti LeonardoL., The Rapid Proliferation of “Laborwave” and What it Means [online], Medium, 12 czerwca 2019 [dostęp 2023-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
  | tło                      =
  | gatunek                  = Vaporwave
+ | pochodzenie              = [[hipnagogiczny pop]], [[chillwave]], [[rhythm and blues]], [[plunderphonics]], [[p-funk]], [[smooth jazz]], [[lounge (muzyka)|lounge]], [[New age (muzyka)|new age]], [[ambient]], [[Muzak (muzyka)|muzak]], [[muzyka gier wideo]]
- | powstanie                = 2010-2011
+ | powstanie                = 2010-2011, [[internet]]
- | pochodzenie              = [[Plunderphonics]] • [[Rhythm and blues]] • [[P-funk]] • [[Smooth jazz]] • [[New age (muzyka)|New Age]] • [[Ambient]] • [[Muzak (muzyka)|Muzak]] • [[Muzyka gier wideo]]
- | commons                  =
+ | instrumenty              = [[syntezator]], [[sampler]], [[sekwencer (muzyka)|sekwencer]]
- | popularność              =
- | pokrewne                 = [[Future Funk]] • [[Future Disco]] • [[Future Jazz]] • [[Hard Vapour]]
- | instrumenty              = [[Syntezator]] • [[Sampler|Samples]]
  | inne                     =
+ | commons                  = Category:Vaporwave
- | podgatunki               = [[Mallsoft]] • [[Eccojams]] • [[Pipe Dreams]] • [[Computer Dreams]] • [[Vaportrap]] • [[Vapor Dub]] • [[Seapunk]] • [[Vapordelic]] • [[Laborwave]] • [[Fashwave]]
+ | popularność              =
+ | pokrewne                 = [[future disco]], [[future jazz]]
+ | podgatunki               = mallsoft, future funk, hardvapour, late night lo-fi, VHS pop, utopian virtual, vaportrap, vapornoise, laborwave, fashwave
  | gatunki_mix              =
  | regionalne               =
 }}
+[[Plik:"Evolution" and life in vaporwave flavours. (48475685782).png|mały|Przykład projektu graficznego wykonanego w stylu vaporwave.]]
+'''Vaporwave''' – muzyczno-graficzny gatunek [[Sztuka Internetu|sztuki internetu]] powstały w latach 2010-2011<ref name=":3">{{Cytuj |autor = Larissa Hjorth, Heather Horst, Anne Galloway, Genevieve Bell |tytuł = The Routledge Companion to Digital Ethnography |data = 2017-01-20 |data dostępu = 2023-02-23 |isbn = 978-1-317-37778-8 |wydawca = Taylor & Francis |url = https://books.google.pl/books?id=uC0lDwAAQBAJ&pg=PA81&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref><ref name=":6">{{Cytuj |autor = Jordan Minor |tytuł = Drown yourself beneath the vaporwave |data = 2017-04-01 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Geek.com |url = https://web.archive.org/web/20170401144248/http://www.geek.com/tech/drown-yourself-beneath-the-vaporwave-1657121/ |język = en}}</ref>. Muzycznie jest częściowo zdefiniowany przez utwory złożone z [[Sampling (muzyka)|sampli]] innych piosenek<ref name=":26">{{Cytuj |autor = Rafał Sowiński |tytuł = Vaporwave. Kapitalizm zremiksowany |czasopismo = Kognitywistyka i Media w Edukacji |data = 2017 |issn = 1643-6938 |wolumin = 2017/1 |url = https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/kim/2017_1/kim2017104.pdf |archiwum = https://web.archive.org/web/20230223101933/https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/kim/2017_1/kim2017104.pdf |język = pl}}</ref>, zwłaszcza z gatunku [[smooth jazz]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Michelle Lhooq |tytuł = Is Vaporwave The Next Seapunk? |data = 2014-04-26 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Thump |url = https://web.archive.org/web/20140426034616/http://thump.vice.com/words/is-vaporwave-the-next-seapunk |język = en}}</ref>, [[Muzak (muzyka)|elevator music]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Sean Francis Han, Daniel Peters |tytuł = Vaporwave: subversive dream music for the post-Internet age |data = 2016-05-18 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Bandwagon |url = https://www.bandwagon.asia/articles/vaporwave-subversive-dream-music-for-the-post-internet-age |archiwum = https://web.archive.org/web/20161230155951/https://www.bandwagon.asia/articles/vaporwave-subversive-dream-music-for-the-post-internet-age |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Could vaporwave be the future of music? |data = 2015-09-23 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = AUX.TV |url = https://web.archive.org/web/20150923230656/http://www.aux.tv/2014/10/could-vaporwave-be-the-future-of-music/ |język = en}}</ref>, [[Rhythm and blues|R&B]]<ref name=":1" /> czy [[lounge]] z lat 80. i 90. XX wieku<ref name=":0" /><ref name=":12">{{Cytuj |autor = Leor Galil |tytuł = Vaporwave and the observer effect |data = 2013-02-19 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Chicago Reader |url = http://chicagoreader.com/music/vaporwave-and-the-observer-effect/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20170406192425/http://www.chicagoreader.com/chicago/vaporwave-spf420-chaz-allen-metallic-ghosts-prismcorp-veracom/Content?oid=8831558 |język = en}}</ref>. Związana z nim [[subkultura]] jest czasami kojarzona z dwuznacznym lub satyrycznym podejściem do [[Kapitalizm|kapitalizmu]], [[Konsumpcjonizm|konsumpcjonizmu]] czy [[Kultura popularna|popkultury]] i zazwyczaj charakteryzuje się [[Nostalgia|nostalgicznym]] oraz [[Surrealizm|surrealistycznym]] przywiązaniem do kultury, technologii i reklam poprzednich dekad. Wizualnie składa się z wczesnych internetowych obrazów, designu stron internetowych późnych lat 90., reklam z lat 80. i 90., [[glitch art]], [[anime]], obiektów renderowanych w 3D i [[Cyberpunk|cyberpunkowych]] odwołań na okładkach i w teledyskach.
+Vaporwave powstał jako ironiczny wariant [[chillwave]], ewoluując od [[Hypnagogic pop|hipnagogicznego popu]], a także podobnych motywów retro-revivalistycznych i [[Post-internet|post-internetowych]], które stały się modne w undergroundowej muzyce cyfrowej i scenach artystycznych, takich jak np. [[seapunk]] [[Tumblr|Tumblra]]<ref name=":10">{{Cytuj |autor = Nico Amarca |tytuł = From Bucket Hats to Pokémon: Breaking Down Yung Lean's Style |data = 2016-03-01 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Highsnobiety |url = https://www.highsnobiety.com/p/yung-lean-style/ |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Eli Enis |tytuł = The batshit album that explains how 2019 feels |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = The Outline |url = https://theoutline.com/post/7884/100-gecs-interview-post-internet |archiwum = https://web.archive.org/web/20200330113730/https://theoutline.com/post/7884/100-gecs-interview-post-internet |język = en}}</ref>. Pionierami stylu byli tacy artyści jak [[James Ferraro]], [[Oneohtrix Point Never|Daniel Lopatin]] i [[Vektroid|Ramona Andra Xavier]], z których każdy używał różnych pseudonimów<ref>{{Cytuj |autor = Luke Morgan Britton |tytuł = Music Genres Are A Joke That You're Not In On |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/rmjmmq/a-definitive-guide-to-trolling-music-genres |archiwum = https://web.archive.org/web/20170331025715/https://noisey.vice.com/en_ca/article/a-definitive-guide-to-trolling-music-genres |język = en}}</ref>. Po tym, jak album Ramony Xavier ''Floral Shoppe'' (2011) ustanowił kierunek dla gatunku, na stronach [[Last.fm]], [[Reddit]] i [[4chan]] rosła coraz większa publiczność. W tym czasie pojawiła się fala nowych wykonawców, działających również pod pseudonimami, która na portalu [[Bandcamp]] dystrybuowała swoje utwory.
-[[Plik:Sample Vaporwave Artwork.png|thumb|Przykład grafiki utrzymanej w klimacie Vaporwave]]
-[[Plik:Vaporwave art example.png|mały|Przykład grafiki utrzymywanej w klimacie Vaporwave]]
-'''Vaporwave''' – muzyczno-graficzny gatunek [[Sztuka Internetu|sztuki internetu]], powstały w latach 2010–2011{{odn|Sowiński|2017|s=36–37}}. Charakteryzuje się [[Nostalgia|nostalgiczną]], choć niepozbawioną [[ironia|ironii]] fascynacją kulturą [[retro]] – w szczególności estetyką lat osiemdziesiątych, dziewięćdziesiątych, a także wczesnych dwutysięcznych.
+Po szerszym zyskaniu popularności w 2012, pojawiło się wiele podgatunków vaporwave, takich jak [[future funk]], [[mallsoft]] i [[hardvapour]], chociaż zainteresowanie większością z nich szybko zmalało<ref name=":2">{{Cytuj |autor = Joe Price |tytuł = Vaporwave’s Second Life |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Complex |url = https://www.complex.com/pigeons-and-planes/2016/08/vaporwave-essay |język = en}}</ref>. Gatunek krzyżował się również z trendami w modzie, takimi jak [[streetwear]]. Od połowy 2010 vaporwave jest często opisywany jako „martwy” gatunek<ref name=":15">{{Cytuj |autor r = Adam Harper |redaktor = Nicholas Cook, Monique M. Ingalls, David Trippett |rozdział = Personal Take: Vaporwave Is Dead, Long Live Vaporwave! |tytuł = The Cambridge Companion to Music in Digital Culture |data = 2019 |isbn = 9781107161788 |wydawca = Cambridge University Press}}</ref>. Opinia publiczna zaczęła postrzegać go jako żartobliwego [[Mem internetowy|mema internetowego]], co frustrowało niektórych twórców, którzy traktowali swoją twórczość poważnie. Od tego czasu wielu najbardziej wpływowych muzyków i wytwórni płytowych związanych z vaporwave przeniosło się w inne style muzyczne<ref name=":2" />. Później, w 2010, gatunek ten wywołał odrodzenie zainteresowania japońską [[Ambient|muzyką ambient]] i [[City pop|city popem]]<ref>{{Cytuj |autor = Philip Sherburne |tytuł = 25 Microgenres That (Briefly) Defined the Last 25 Years |data = 2021-10-07 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Pitchfork |url = https://pitchfork.com/features/lists-and-guides/microgenres-25th-anniversary/ |język = en}}</ref><ref name=":22">{{Cytuj |autor = Benjamin Saeptem Hours |tytuł = La City Pop, bande-son de vos apéros estivaux |data = 2018-07-11 |data dostępu = 2023-02-23 |opublikowany = Slate.fr |url = https://www.slate.fr/story/163895/city-pop-musique-japon-son-ete-succes |archiwum = https://web.archive.org/web/20181029191839/http://www.slate.fr/story/163895/city-pop-musique-japon-son-ete-succes |język = fr}}</ref>.
-== Estetyka wizualna ==
-Ikonosfera nurtu vaporwave nawiązuje do szeregu estetycznych fascynacji – są to m.in.:
-* design [[Oprogramowanie|programów]] i [[Gra komputerowa|gier komputerowych]],
-* przekazy marketingowe – np. [[reklama telewizyjna|reklamy telewizyjne]] czy prospekty reklamowe,
-* wizerunek konkretnych marek, np. napojów herbacianych Arizona czy wody mineralnej Fiji,
-* motywy [[orientalizm|orientalne]], np. wykorzystanie znaków z [[Hiragana|hiragany]], [[Katakana|katakany]] lub [[kanji]] oraz kadrów z [[manga|mang]] i [[anime]],
-* symbole [[luksus]]u, np. [[Starożytność|starożytne]] rzeźby,
-* glitch art,
-* specyficzne lokacje, np. tropikalne lasy czy wielkie metropolie{{odn|Sowiński|2017|s=36–37}}.
-== Gatunek muzyczny ==
+== Charakterystyka ==
+Nazwa „vaporwave” wywodzi się od „[[vaporware]]”, terminu określającego [[oprogramowanie]] albo [[sprzęt komputerowy]], które nie zostały jeszcze ukończone, ale których zapowiedziana data inauguracji została już dawno przekroczona<ref name=":4" />. Drugi człon nazwy, czyli „wave” (ang. ''fala'') jest często stosowany do określania różnych gatunków muzycznych (jak np. [[Nowa fala (muzyka)|new wave]], [[cold wave]], [[Synthwave (lata 2000.)|synthwave]])<ref>{{Cytuj |redaktor = Tom Pendergast, Sara Pendergast |tytuł = St. James Encyclopedia of Popular Culture |data = 2000 |isbn = 9781558624030 |wolumin = 3 |wydawca = St. James Press |s = 545–547}}</ref>. Pierwsze odnotowane użycie terminu „vaporwave” pojawiło się w poście na blogu z października 2011, opublikowanym przez anonimowego użytkownika recenzującego album ''Surf's Pure Hearts'' zespołu [[Girlhood]]<ref name=":3" />, jednak to producentowi muzycznemu Willowi Burnettowi przypisuje się ukucie tego terminu jako sposobu na opisanie konkretnego stylu<ref name=":12" />. Jednak niektóre źródła przypisują stworzenie terminu polskiemu blogerowi Jakubowi Adamkowi<ref>{{Cytuj |autor = Unknown |tytuł = Weed Temple: Review: Girlhood - Surfs Pure Hearts (Holy Page, 2011) |data = 2011-10-13 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Weed Temple |url = http://weedtemple.blogspot.com/2011/10/review-girlhood-surfs-pure-hearts-holy.html}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Andżelika Kaczorowska |tytuł = Vaporwave i okolice |data = 2013 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = screenagers.pl |url = http://www.screenagers.pl/index.php?service=articles&action=show&id=155 |archiwum = https://web.archive.org/web/20230303182227/http://www.screenagers.pl/index.php?service=articles&action=show&id=155 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Ian Nordin, University of Texas at San Antonio |tytuł = Vaporwave Might Be Dead, but Its Ghost Continues To Haunt Pop Music |data = 2020-03-20 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Study Breaks |url = https://studybreaks.com/culture/music/vaporwave-ghost-influence/ |język = en-US}}</ref>.
-Część dźwiękowa nurtu wykorzystuje jako swoje twórcze tworzywo fragmenty utworów z takich gatunków muzycznych, jak [[Muzyka pop|pop]], [[smooth jazz]], [[Lounge music|lounge]], [[Muzak (muzyka)|muzak]] czy [[disco]]. Wykorzystanie fragmentów innych utworów, poprzez ich zniekształcanie, uszkadzanie czy zaplętlanie, wpisuje vaporwave w strategię twórczą [[plądrofonia|plądrofonii]]{{odn|Sowiński|2017|s=35–38}}.
+Vaporwave stanowi hiperspecyficzny podgatunek lub „[[Mikrogatunek (muzyka)|mikrogatunek]]”<ref>{{Cytuj |autor = Anne H. Stevens, Molly C. O’Donnell |tytuł = The Microgenre: A Quick Look at Small Culture |data = 2020-01-23 |data dostępu = 2023-02-23 |isbn = 978-1-5013-4583-8 |wydawca = Bloomsbury Publishing USA |url = https://books.google.pl/books?id=RkzODwAAQBAJ&pg=PA6&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>, który jest zarówno formą [[Muzyka elektroniczna|muzyki elektronicznej]], jak i stylem artystycznym, chociaż czasami sugeruje się, że jest to przede wszystkim medium wizualne<ref name=":4">{{Cytuj |autor = Laura Glitsos |tytuł = Somatechnics and Popular Music in Digital Contexts |data = 2019 |isbn = 9783030181222 |wydawca = Springer Nature}}</ref>. Gatunek w dużej mierze definiuje otaczającą go subkultura<ref name=":3" />, w ramach której muzyka jest nierozerwalnie związana z wizualizacją. Laura Glitsos pisała: „W ten sposób vaporwave przeciwstawia się tradycyjnym konwencjom muzycznym, które zazwyczaj stawiają muzykę nad formą wizualną”<ref name=":4" />. Muzycznie vaporwave rekonfiguruje [[Muzyka taneczna|muzykę taneczną]] z późnych lat 80. i wczesnych 90.<ref name=":8">{{Cytuj |autor = Dave Schilling |tytuł = » Songs of the Week: Skylar Spence, Vampire Weekend’s Chris Baio, and the Return of Chillwave |data = 295486 |data dostępu = 2023-02-26 |url = https://grantland.com/hollywood-prospectus/songs-of-the-week-skylar-spence-vampire-weekends-chris-baio-and-the-return-of-chillwave/ |język = en-US}}</ref> stosując technikę „chopped and screwed” oraz dodając [[pogłos]]<ref name=":4" />. Utwory są celowo cięte, spowalniane czy zapętlane, co ma stworzyć wrażeniem uszkodzonego materiału dźwiękowego<ref name=":26" />. Składa się prawie w całości ze spowolnionych sampli<ref name=":5">{{Cytuj |autor = Adam Harper |tytuł = Comment: Vaporwave and the pop-art of the virtual plaza |data = 2015-04-01 |data dostępu = 2023-02-26 |opublikowany = DummyMag.com |url = https://web.archive.org/web/20150401173930/http://www.dummymag.com/features/adam-harper-vaporwave |język = en}}</ref>, a jego stworzenie wymaga jedynie znajomości podstawowych technik produkcji<ref name=":9">{{Cytuj |autor = Emile Frankel |tytuł = Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagine The Future? |data = 2019-10-25 |data dostępu = 2023-02-26 |isbn = 978-1-78535-839-5 |wydawca = John Hunt Publishing |url = https://books.google.pl/books?id=UvSyDwAAQBAJ&pg=PT239&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>.
+Gatunek ten opiera się na satyrycznych tendencjach [[chillwave]] i [[Hypnagogic pop|hipnagogicznego popu]], będąc jednocześnie kojarzonym z dwuznacznym lub satyrycznym podejściem do [[Kapitalizm|kapitalizmu]], [[Konsumpcjonizm|konsumpcjonizmu]] i [[Technokultura|technokultury]]<ref name=":5" />. Krytyk muzyczny Adam Trainer pisał o upodobaniu tego stylu do „muzyki stworzonej mniej dla przyjemności, a bardziej do regulacji nastroju”, na przykład korporacyjnej muzyki giełdowej do reklam informacyjnych i demonstracji produktów<ref name=":7">{{Cytuj |autor = Sheila Whiteley, Shara Rambarran |tytuł = The Oxford Handbook of Music and Virtuality |data = 2016 |data dostępu = 2023-02-26 |isbn = 978-0-19-932128-5 |wydawca = Oxford University Press |url = https://books.google.pl/books?id=C1wFCwAAQBAJ&pg=PA409&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>. Adam Harper opisał typowy utwór vaporwave jako „całkowicie zsyntetyzowany lub mocno przetworzony fragment korporacyjnej [[Easy listening|muzyki nastrojowej]], jasny i poważny lub wolny i zmysłowy, często piękny, albo zapętlony z synchronizacją i poza punktem funkcjonalności”<ref name=":5" />. Kulturoznawca Rafał Sowiński zauważył natomiast, że „utwory vaporwave – zarówno muzyczne, jak i graficzne czy audiowizualne – składają się z fragmentów innych utworów, odpowiednio przetworzonych i połączonych w nową całość”. Definiuje on także gatunek jako typowo [[Plądrofonia|plądrofoniczny]], co odróżnia go od [[Plagiat|plagiatu]]<ref name=":26" />.
+Angażując obie formy, muzyczną oraz wizualną, vaporwave traktuje internet jako medium kulturowe, społeczne i estetyczne<ref name=":3" />. Przy czym w swojej estetyce wizualnej (w języku angielskim „aesthetic”, często stylizowane na „ＡＥＳＴＨＥＴＩＣＳ”, ze znakami o pełnej szerokości)<ref name=":6" /> obejmuje m.in. wczesne grafiki internetowe oraz design stron internetowych, przekaz reklamowy z lat 80. i 90., obiekty [[Renderowanie|renderowane]] w [[Grafika 3D|3D]], [[glitch art]], [[anime]], cyberpunk, antyczne popiersia<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |autor = Genista Jurgens |tytuł = Why Won't Vaporwave Die? |data dostępu = 2023-02-26 |opublikowany = FORMAT |url = https://www.format.com/magazine/features/art/vaporwave/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20180103072648/https://www.format.com/magazine/features/art/vaporwave |język = en-US}}</ref> czy niskiej jakości obraz [[VHS]]. Bardzo często przewijającym się motywem są odwołania do Japonii oraz jej kultury<ref name=":27">{{Cytuj |autor = Katarzyna Warmuz |tytuł = Chaosmuza: Vaporwave, czyli muzyczna narkopara w sieci |data = 2016-04-26 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Reflektor |url = http://www.rozswietlamykulture.pl/reflektor/2016/04/27/vaporwave-czyli-muzyczna-narkopara-w-sieci/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20210225154100/http://www.rozswietlamykulture.pl/reflektor/2016/04/27/vaporwave-czyli-muzyczna-narkopara-w-sieci/ |język = pl}}</ref>. Ogólnie rzecz biorąc, artyści ograniczają chronologię swojego materiału źródłowego pomiędzy rozkwitem gospodarczym Japonii w latach 80., a [[Zamach z 11 września 2001 roku|atakami z 11 września]] lub [[Bańka internetowa|pęknięciem bańki internetowej w 2001]] (niektóre albumy, w tym ''Floral Shoppe'', przedstawiają na okładkach nienaruszone [[World Trade Center (1973–2001)#Twin Towers|Twin Towers]])<ref name=":11">{{Cytuj |autor = Stefan Colton |tytuł = Love in the Time of VHS: Making Sense of Vaporwave |data = 2018-04-29 |data dostępu = 2023-02-26 |opublikowany = The Politic |url = https://web.archive.org/web/20180429062903/http://thepolitic.org/love-in-the-time-of-vhs-making-sense-of-vaporwave/ |język = en}}</ref>.
+== Historia ==
+=== Początek ===
+[[Plik:James Ferraro (cropped).jpg|mały|[[James Ferraro]] w 2012.]]
+Vaporwave ma swój początek w internecie na początku 2010 jako ironiczna odmiana chillwave<ref name=":18">{{Cytuj |autor = Johnny Coleman |tytuł = Quiz: Is This A Real Genre |data = 2015-05-01 |data dostępu = 2023-02-26 |opublikowany = Pitchfork |url = https://pitchfork.com/thepitch/756-quiz-is-this-a-real-genre/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20170730144948/http://pitchfork.com/thepitch/756-quiz-is-this-a-real-genre/ |język = en}}</ref> i pochodna twórczości hipnagogicznych artystów popowych, takich jak [[Ariel Pink]] i [[James Ferraro]], których również charakteryzowało odwoływanie się do popkultury retro<ref name=":7" />. Był to jeden z wielu mikrogatunków internetowych, które pojawiły się w tej epoce, obok [[witch house]], [[seapunk]], [[shitgaze]], [[cloud rap]] i innych<ref>{{Cytuj |autor = Ezra Marcus |tytuł = Wave Music Is a Marketing Tactic, Not a Microgenre |data dostępu = 2023-02-26 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/ae5nkp/wave-music-marketing-tactic-microgenre |archiwum = https://web.archive.org/web/20170804175107/https://thump.vice.com/en_ca/article/ae5nkp/wave-music-marketing-tactic-microgenre |język = en}}</ref>. Vaporwave zbiegło się z szerszym nurtem obejmującym młodych artystów, których twórczość czerpała z dzieciństwa lat 80<ref>{{Cytuj |autor = Kevin J. Wetmore Jr |tytuł = Uncovering Stranger Things: Essays on Eighties Nostalgia, Cynicism and Innocence in the Series |data = 2018-04-06 |data dostępu = 2023-02-26 |isbn = 978-1-4766-7186-4 |wydawca = McFarland |url = https://books.google.pl/books?id=6JtVDwAAQBAJ&pg=PT31&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>.
+„Chillwave” i „hipnagogiczny pop” powstały praktycznie w tym samym czasie, w połowie 2009, i uznano je za zamienne. Podobnie jak vaporwave, związane były ze zjawiskiem [[Nostalgia|nostalgii]] i [[Pamięć kulturowa|pamięci kulturowej]]<ref name=":7" />. Wśród najwcześniejszych twórców hipnagogicznych, którzy zwiastowali vaporwave, był [[Matrix Metals]] i jego album ''Flamingo Breeze'' (2009), który został stworzono w oparciu o [[Loop (muzyka)|loopy]] syntezatora<ref>{{Cytuj |autor = Selim Bulut |tytuł = Remembering Sam Mehran, one of underground music’s most unique talents |data = 2018-07-31 |data dostępu = 2023-02-26 |opublikowany = Dazed |url = https://www.dazeddigital.com/music/article/40845/1/remembering-test-icicles-outer-limits-recordings-musician-sam-mehran |archiwum = https://web.archive.org/web/20180804200952/http://www.dazeddigital.com/music/article/40845/1/remembering-test-icicles-outer-limits-recordings-musician-sam-mehran |język = en}}</ref>. Mniej więcej w tym samym czasie [[Oneohtrix Point Never|Daniel Lopatin]] (Oneohtrix Point Never) anonimowo przesłał na YouTube kolekcję [[Plądrofonia|plądrofonicznych]] loopów pod pseudonimem sunsetcorp<ref name=":2" />. Nagrania pochodziły z jego audiowizualnego albumu ''Memory Vague'' (czerwiec 2009)<ref name=":9" />. Natomiast nagranie ''Feel It All Around'' autorstwa [[Ernest Greene (muzyk)|Washed Out]] (czerwiec 2009), który spowolnił włoską piosenkę taneczną ''I Want You'' Gary'ego Lowa z 1983, był przykładem „analogowej nostalgii” chillwave, którą artyści vaporwave starali się przekonfigurować<ref name=":8" />.
+Vaporwave został włączony w szerszą „estetyką Tumblra”, która stała się modna w podziemnych scenach muzyki cyfrowej i sztuki w 2010<ref name=":3" />. W tym samym roku Lopatin umieścił kilka utworów z albumu ''Memory Vague'', a także kilka nowych, na swoim albumie ''Chuck Person's Eccojams Vol. 1'', wydanym w sierpniu pod pseudonimem „Chuck Person”<ref name=":7" />. Okładka, która przypominała grę wideo ''[[Ecco the Dolphin]]'' z 1993, zainspirowała wielu nastolatków i młodych dorosłych do stworzenia czegoś, co miało stać się z czasem vaporwave<ref name=":1" />. W połowie 2011 wykreował się seapunk, subkultura Tumblr opierająca się na wodnym motywie, będąca jednocześnie internetowym memem<ref>{{Cytuj |autor = Lucy Stehlik |tytuł = Seapunk: scenester in-joke or underground art movement? |czasopismo = The Guardian |data = 2012-12-14 |data dostępu = 2023-02-27 |issn = 0261-3077 |url = https://www.theguardian.com/music/2012/dec/14/seapunk-has-now-gone-pop |archiwum = https://www.theguardian.com/music/2012/dec/14/seapunk-has-now-gone-pop |język = en}}</ref>. Zapowiadała ona vaporwave w swoim przywiązaniu do „kosmicznej” muzyki elektronicznej i grafik internetowych z [[Yahoo! GeoCities|Geocities]]<ref name=":0" />. Podobnie jak vaporwave, została zdefiniowana przez swój związek z kulturą internetową, będąca podejściem, które jest czasami określane jako [[Post-internet|post-internetowe]]<ref name=":10" />.
+Muzyczny wzór dla vaporwave pochodzi z ''Eccojams'' i ''Far Side Virtual'' (październik 2011)<ref name=":11" /><ref name=":13">{{Cytuj |autor = Ash Beks |tytuł = Vaporwave is not dead |data = 2015-12-10 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = The Essential |url = https://web.archive.org/web/20151210232528/http://theessential.com.au/features/the-catch-up/vaporwave-is-not-dead-nmesh-dream-sequins |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Miles Bowe |tytuł = Q&A: James Ferraro On NYC’s Hidden Darkness, Musical Sincerity, And Being Called “The God Of Vaporwave” |data = 2013-10-11 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Stereogum |url = https://www.stereogum.com/1504091/qa-james-ferraro-on-nycs-hidden-darkness-musical-sincerity-and-being-called-the-god-of-vaporwave/interviews/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20131016015436/http://www.stereogum.com/1504091/qa-james-ferraro-on-nycs-hidden-darkness-musical-sincerity-and-being-called-the-god-of-vaporwave/franchises/interview/ |język = en}}</ref>. ''Eccojams'' zawierał zmiksowane popowe piosenki z lat 80.<ref name=":1" />, podczas gdy ''Far Side Virtual'' czerpał głównie z „ziarnistych i bombastycznych dźwięków” takich mediów, jak [[Skype]] i [[Wii|Nintendo Wii]]<ref name=":11" />. Według Milesa Bowe'a ze „[[Stereogum]]”, vaporwave było połączeniem „pociętych plądrofonii” Lopatina oraz „nihilistycznego melodyjnego muzaka z piekła Jamesa Ferraro”<ref>{{Cytuj |autor = Miles Bowe |tytuł = Band To Watch: SAINT PEPSI |data = 2013-07-26 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Stereogum |url = https://www.stereogum.com/1409361/band-to-watch-saint-pepsi/interviews/band-to-watch/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20160721235716/http://www.stereogum.com/1409361/band-to-watch-saint-pepsi/franchises/band-to-watch/ |język = en}}</ref>. Post z 2013 roku na blogu muzycznym przedstawiał te albumy, wraz z ''Hologramami'' Skeletona (listopad 2010), jako „proto vaporwave”<ref name=":7" />.
+=== Wczesna scena ===
+Adam Harper pierwotnych artystów vaporwave określił „tajemniczymi i często bezimiennymi bytami, które czają się w internecie. Często za pseudo-korporacyjną nazwą lub fasadą internetową, i których muzykę można zazwyczaj pobrać za darmo przez [[MediaFire|Mediafire]], [[Last.fm]], [[SoundCloud]] lub [[Bandcamp]]”<ref name=":5" />. Według Metallic Ghosts (Chaz Allen), oryginalna scena vaporwave wyszła z internetowego kręgu powstałego na stronie Turntable.fm. Obejmował on m.in takich twórców jak: Internet Club (Robin Burnett), Veracom, Luxury Elite, Infinity Frequencies, Transmuteo (Jonathan Dean), Coolmemoryz i Prismcorp<ref name=":12" />.
+Wielu producentów tego środowiska czerpało inspirację z ''New Dreams Ltd.'' Ramony Xavier (lipiec 2011)<ref name=":12" />. Pierwsze odnotowane użycie terminu „vaporwave” pojawiło się w poście na blogu z października 2011, opublikowanym przez anonimowego użytkownika recenzującego album ''Surf's Pure Hearts'' zespołu [[Girlhood]]<ref name=":3" />, jednak to producentowi muzycznemu Willowi Burnettowi przypisuje się ukucie tego terminu jako sposobu na opisanie konkretnego stylu<ref name=":12" />. ''Floral Shoppe'' Ramony Xavier (wówczas jako „Macintosh Plus”, grudzień 2011) był pierwszym albumem tego gatunku, który zawierał wszystkie podstawowe elementy vaporwave<ref name=":14">{{Cytuj |autor = Scott Beauchamp |tytuł = How Vaporwave Was Created Then Destroyed by the Internet |data = 2016-08-18 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Esquire |url = https://www.esquire.com/entertainment/music/a47793/what-happened-to-vaporwave/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20170403132708/http://www.esquire.com/entertainment/music/a47793/what-happened-to-vaporwave/ |język = en}}</ref>.
+Gatunek zyskał szersze zainteresowanie w połowie 2012, przede wszystkim na takich stronach jak Last.fm, Reddit i 4chan<ref name=":12" />. W serwisie Tumblr użytkownicy często dekorowali swoje profile grafikami w stylu vaporwave<ref name=":3" />. We wrześniu [[Blank Banshee]] wydał swój debiutancki album ''Blank Banshee 0'', który odzwierciedlał trend producentów vaporwave, którzy byli bardziej pod wpływem muzyki [[Trap (muzyka)|trap]] i mniej zainteresowani przekazywaniem podtekstów politycznych<ref name=":14" />. Portal Bandwagon nazwał to „płytą progresywną”, która wraz z „''Floral Shoppe”'' „zasygnalizowała koniec pierwszej fali gatunku z dużą ilością sampli i ponownie skonfigurowała, co to znaczy tworzyć muzykę vaporwave”<ref name=":1" />.
+Po tym, jak zalew nowych twórców vaporwave zwrócił się do Bandcamp w celu dystrybucji, różne internetowe wydawnictwa muzyczne, jak [[Tiny Mix Tapes]], [[Dummy Mag]] i [[Sputnikmusic]], zaczęły interesować się tym ruchem<ref name=":13" />. Jednak pisarze, fani i artyści mieli trudności z rozróżnieniem między vaporwave, chillwave i hipnagogicznym popem<ref>{{Cytuj |autor = Aimee Cliff |tytuł = Essay: Invest in Vaporwave Futures! |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = dmy.co |url = https://dmy.co/features/essay-invest-in-vaporwave-futures |archiwum = https://web.archive.org/web/20200226220826/https://www.dummymag.com/features/essay-invest-in-vaporwave-futures/ |język = en}}</ref>, podczas gdy Ash Becks z portalu The Essential zauważył, że większe witryny, takie jak Pitchfork i [[Drowned in Sound]], „pozornie nie tykały vaporwave przez cały dwuletni szczytowy okres gatunku”<ref name=":13" />. Powszechnie krytykowano, że gatunek ten był „zbyt głupi” lub „zbyt intelektualny”<ref name=":16">{{Cytuj |autor = Miles Bowe |tytuł = Vaporwave Finally Makes An IRL Connection At 100% ElectroniCON |data = 2019-09-03 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Stereogum |url = https://www.stereogum.com/2056934/100-percent-electronicon-george-clanton-vaporwave-review/reviews/concert-review/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20191220142642/https://www.stereogum.com/2056934/100-percent-electronicon-george-clanton-vaporwave-review/franchises/sounding-board/ |język = en}}</ref>.
+=== Szczyt popularności ===
+W listopadzie 2012 estetyka seapunk została użyta w teledyskach piosenkarek pop [[Rihanna|Rihanny]] i [[Azealia Banks|Azealii Banks]]. W związku z tym subkultura dostała się do [[Mainstream|mainstreamu]], a wraz z nią vaporwave<ref>{{Cytuj |autor = Nico Amarca |tytuł = Cyber Trends: 5 Subcultures Created on the Internet |data = 2015-03-11 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Highsnobiety |url = https://www.highsnobiety.com/p/internet-subcultures-health-goth-seapunk/ |język = en}}</ref>. W tym samym miesiącu recenzja wideo ''Floral Shoppe'', opublikowana przez YouTubera [[Anthony Fantano|Anthony'ego Fantano]], pomogła umocnić album jako reprezentatywne dzieło vaporwave<ref name=":15" />, ale została również uznana za kluczowy moment w upadku gatunku<ref name=":7" />. Wkrótce po tym, gdy znalazł się on w mainstreamie, był często opisywany jako „martwy”<ref name=":15" />. Takie wypowiedzi pochodziły od samych fanów<ref name=":14" />.
+Po pierwszej fali użytkownicy 4chana i Reddita wymyślili nowe terminy, które starały się podzielić vaporwave na wiele podgatunków<ref name=":2" />. Niektóre powstały jako żart, m.in. „vaportrap”, „vapornoise” i „vaporgoth”<ref name=":19">{{Cytuj |autor = Rob Arcand |tytuł = Inside Hardvapour, an Aggressive, Wry Rebellion Against Vaporwave |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/yp4nnk/what-is-hardvapour-vaporwave-essay-hke-sandtimer |archiwum = https://web.archive.org/web/20161231173305/https://thump.vice.com/en_us/article/what-is-hardvapour-vaporwave-essay-hke-sandtimer |język = en}}</ref>. Dalsze podgatunki obejmowały „eccojams”, „utopian virtual”, „mallsoft”, „future funk”, „post-Internet”, „late-nite lo-fi”, „broken transmission” (lub „signalwave”) czy „hardvapour”<ref name=":23">{{Cytuj |autor = Simon Chandler |tytuł = Genre As Method: The Vaporwave Family Tree, From Eccojams to Hardvapour |data = 2016-11-21 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Bandcamp Daily |url = https://daily.bandcamp.com/lists/vaporwave-genres-list |archiwum = https://web.archive.org/web/20180924183400/https://daily.bandcamp.com/2016/11/21/vaporwave-genres-list/ |język = en}}</ref>. Joe Price z portalu muzycznego Complex poinformował, że „większość [podgatunków] zanikła, a wiele z nich na początku nie miało sensu. [...] Aspekt wizualny kształtował się szybciej niż dźwięk, co zaowocowało wydaniami, które wyglądają tak samo, ale nie tworzyły spójnej dźwiękowo całości”<ref name=":2" />.
+W 2013 YouTube zaczął umożliwiać swoim użytkownikom prowadzenie transmisji na żywo, co zaowocowało powstaniem wielu całodobowych „stacji radiowych” poświęconych mikrogatunkom, m.in. takim jak vaporwave czy [[Lo-fi hip-hop|lo-fi hip hop]]<ref>{{Cytuj |autor = Kemi Alemoru, Florence Guan |tytuł = Inside YouTube’s calming ‘Lofi Hip Hop Radio to Relax/Study to’ community |data = 2018-06-14 |data dostępu = 2023-02-27 |opublikowany = Dazed |url = https://www.dazeddigital.com/music/article/40366/1/youtube-lo-fi-hip-hop-study-relax-24-7-livestream-scene |archiwum = https://web.archive.org/web/20230227203215/https://origin.dazeddigital.com/music/article/40366/1/youtube-lo-fi-hip-hop-study-relax-24-7-livestream-scene |język = en}}</ref>. Szwedzki raper [[Yung Lean]] i jego kolektyw Sad Boys zainspirowali falę anonimowych DJ-ów tworzących remiksy vaporwave bazujące na muzyce i obrazach z [[Nintendo 64]], które następnie przesyłano na YouTube i SoundCloud. Evelyn Wang z magazynu „[[Dazed]]” przypisała Yung Leanowi wyniesienie stylistyki vaporwave poza internet, czego charakterystycznymi elementami były „smutne twarze”, [[streetwear]], japońskie i arabskie akcesoria, mrożona herbata Arizona oraz komunikowanie się za pomocą memów<ref>{{Cytuj |autor = Evelyn Wang |tytuł = A brief history of sad boy fashion |data = 2016-08-09 |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = Dazed |url = https://www.dazeddigital.com/fashion/article/32335/1/a-brief-history-of-sad-boy-fashion |archiwum = https://web.archive.org/web/20190321184806/https://www.dazeddigital.com/fashion/article/32335/1/a-brief-history-of-sad-boy-fashion |język = en}}</ref>.
+Pod koniec 2013 portal [[Vice news|Vice]] opublikował artykuł zatytułowany ''Is Vaporwave the Next Seapunk?''<ref>{{Cytuj |tytuł = Is Vaporwave The Next Seapunk? |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/3de8mb/is-vaporwave-the-next-seapunk |język = en}}</ref>. Chociaż autor twierdził, że vaporwave nie zakończy się jako „żart” tak, jak stało się z seapunkiem, to gatunek ten zaczął być w dużej mierze postrzegany jako internetowy mem oparty głównie na wizualnym retro stylu lub „klimacie”. Frustrowało to niektórych producentów muzycznych oraz artystów z tego gatunku, którzy wypuszczaną przez siebie muzykę traktowali poważnie<ref name=":2" />.
+W 2015 „[[Rolling Stone]]” opublikował listę „10 artystów, których musisz znać”, a wśród nich umieszczono vaporwaveowy projekt muzyczny [[2814]]. Przywołano ich album ''Birth of a New Day'' (''新 し い 日 の 誕 生'') jako niezwykły sukces na skalę internetu<ref>{{Cytuj |tytuł = 2814 - 10 New Artists You Need to Know: November 2015 |data = 2016-07-03 |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = Rolling Stone |url = https://web.archive.org/web/20160703150513/http://www.rollingstone.com/music/lists/10-new-artists-you-need-to-know-november-2015-20151125/2814-20151124 |język = en}}</ref>. Album ''I'll Try Living Like This'' zespołu [[Death's Dynamic Shroud]] znalazł się na piętnastym miejscu listy magazynu „[[Fact]]” ''The 50 Best Albums of 2015''<ref>{{Cytuj |tytuł = The 50 Best Albums of 2015 |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = FROONT |url = https://www.factmag.com/2015/12/09/the-50-best-albums-of-2015/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20160125234507/http://www.factmag.com/2015/12/09/the-50-best-albums-of-2015/ |język = en}}</ref>. Tego samego dnia [[MTV|MTV International]] wprowadziło rebranding zainspirowany vaporwave i seapunkiem<ref>{{Cytuj |autor = Maggie Lange |tytuł = The Crowd-Sourced Chaos of MTV's Vaporwave VMAs |data = 2015-08-29 |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = GQ |url = https://www.gq.com/story/mtv-miley-cyrus-vma-vaporwave-seapunk |archiwum = https://web.archive.org/web/20151210214659/http://www.gq.com/story/mtv-miley-cyrus-vma-vaporwave-seapunk |język = en}}</ref>. Tumblr natomiast uruchomił przeglądarkę [[Graphics Interchange Format|GIFów]] o nazwie Tumblr TV, w stylu zbliżonym do tego zastosowanego przez MTV<ref name=":20">{{Cytuj |autor = Jordan Pearson |tytuł = How Tumblr and MTV Killed the Neon Anti-Corporate Aesthetic of Vaporwave |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/539v9a/tumblr-and-mtv-killed-vaporwave |archiwum = https://web.archive.org/web/20151206193920/http://motherboard.vice.com/read/tumblr-and-mtv-killed-vaporwave |język = en}}</ref>. Singiel artysty hip-hopowego [[Drake (raper)|Drake'a]] ''Hotline Bling'', wydany 31 lipca, również stał się popularny wśród producentów vaporwave, inspirując zarówno humorystyczne, jak i poważne remiksy utworu<ref name=":1" />.
+Od 2016 albumy vaporwave, w tym ''Floral Shoppe'', nadal znajdowały się wśród najlepiej sprzedających się albumów eksperymentalnych na Bandcamp. Scena utrzymywała również społeczności fanów na takich portalach jak Reddit<ref name=":2" />. Joe Price twierdził, że dla osób spoza tych grup gatunek vaporwave uważano za „wielki żart”. Dodał, że „użytkownicy różnych vaporwave sub-Redditów zawsze będą traktować to bardzo poważnie, ale nawet tam ludzie dyskutują, czy vaporwave jest nadal tak wpływowe”<ref name=":28">{{Cytuj |autor = Kevin Lozano |tytuł = What the Hell Is Simpsonwave? |data = 2016-06-14 |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = Pitchfork |url = https://pitchfork.com/thepitch/1188-what-the-hell-is-simpsonwave/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20160622225714/http://pitchfork.com/thepitch/1188-what-the-hell-is-simpsonwave/ |język = en}}</ref>.
+George Clanton, istotna postać gatunku, skomentował, że etykieta „vaporwave” nadal dobrze funkcjonował jako [[Tag (znacznik)|tag]] marketingowy dla muzyki niezależnej<ref>{{Cytuj |autor = Jordan Adams |tytuł = George Clanton on Vaporwave, Rebranding and His Record Label, 100% Electronica |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = Seven Days |url = https://www.sevendaysvt.com/vermont/george-clanton-on-vaporwave-rebranding-and-his-record-label-100-electronica/Content?oid=4833985 |archiwum = https://web.archive.org/web/20181203133741/https://www.sevendaysvt.com/vermont/george-clanton-on-vaporwave-rebranding-and-his-record-label-100-electronica/Content?oid=4833985 |język = en}}</ref><ref name=":17">{{Cytuj |autor = Sarah Gooding |tytuł = Inside 100% ElectroniCON, the world’s first vaporwave festival |data dostępu = 2023-02-28 |opublikowany = The FADER |url = https://www.thefader.com/2019/09/04/vaporwave-festival-100-electronicon-scene-report |archiwum = https://web.archive.org/web/20200418051741/https://www.thefader.com/2019/09/04/vaporwave-festival-100-electronicon-scene-report |język = en}}</ref>. We wrześniu 2019 zorganizował on pierwszy w historii festiwal vaporwave – 100% ElectroniCON, który odbywał się w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]. Wystąpiło wówczas wielu artystów związanych z gatunkiem, m.in. Saint Pepsi, Vaperror, Nmesh, 18 Carat Affair czy sam Clanton. Dla niektórych był to pierwszy występ na żywo w karierze<ref name=":16" /><ref name=":17" />.
+== Odbiór ==
+[[Plik:Wikiwave 00000.png|mały|Grafika w stylu vaporwave stworzone przez redaktorów Wikipedii.]]
+=== Parodia, mem, gatunek muzyczny ===
+Vaporwave był jednym z kilku mikrogatunków powstałych na początku 2010, które przez krótki czas skupiły uwagę mediów. Użytkownicy na forach muzycznych, cytowani przez Vice, różnie go scharakteryzowali, np. „chillwave dla [[Marksizm|marksistów]]”, „post-elevator music” i „korporacyjny smooth jazz [[Windows 95]] pop”. Jego rozpowszechnienie bardziej przypominało internetowy mem niż typowy gatunek muzyczny. W 2017 autorzy Georgina Born i Christopher Haworth napisali: „Praktyki kulturowe vaporwave świadomie powielają i parodiują uzależniające, niemal przymusowe uczestnictwo w [[Serwis społecznościowy|serwisach społecznościowych]], gdzie nieodpłatna praca społeczności użytkowników napędza system i generuje wartość. Każdy, kto ma połączenie z internetem może tworzyć vaporwave. [...] Jednolitości memów sprzyja ich szybkie kopiowanie wśród hiperaktywnej subkultury internetowej tego gatunku”<ref name=":3" />.
+Współpracownik Pitchfork, Jonny Coleman, zdefiniował vaporwave jako coś „pomiędzy prawdziwym gatunkiem, który brzmi fałszywie, a fałszywym gatunkiem, który może być prawdziwy”<ref name=":18" />. Również z Pitchfork, Patrick St. Michel nazwał vaporwave „niszowym zakątkiem muzyki internetowej, zamieszkałym przez ludzi [[Cywilizacja zachodnia|Zachodu]] wygłupiających się z japońską muzyką, samplami i językiem”<ref>{{Cytuj |autor = Patrick St. Michel |tytuł = 10 Essential Japanese Netlabels |data dostępu = 2023-03-01 |opublikowany = Pitchfork |url = https://pitchfork.com/features/starter/9554-10-essential-japanese-netlabels/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20160316125701/http://pitchfork.com/features/starter/9554-10-essential-japanese-netlabels/ |język = en}}</ref>. Rob Arcand, związany z Vice, skomentował, że „szybkie rozprzestrzenianie się podgatunków samo w sobie stało się częścią puenty vaporwave”, wskazując na absurdalność samego gatunku, nawet jeśli widzi, że artyści używają go jako trampoliny do innowacji”<ref name=":19" />.
+[[Plik:Sample Vaporwave Artwork.png|mały|Inny przykład grafiki stworzonej w stylu vaporwave.]]
+W artykule „Rolling Stone” z 2018, w którym opisano entuzjazm [[Michael Nesmith|Michaela Nesmitha]] z [[The Monkees]] dla vaporwave, autor Andy Greene opisał go jako „marginalny elektroniczny podgatunek, o którym słyszało niewielu poza entuzjastami ironicznych memów, nie mówiąc już o wypracowaniu opinii na ten temat”. Nesmith natomiast pochwalił gatunek i porównał go do [[Psychodelia|psychodelicznego]] tripu<ref>{{Cytuj |autor = Andy Greene |tytuł = Michael Nesmith of the Monkees Loves Vaporwave. Seriously. |data = 2018-08-22 |data dostępu = 2023-03-01 |opublikowany = Rolling Stone |url = https://www.rollingstone.com/music/music-features/monkees-michael-nesmith-vaporwave-714253/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20200127100540/https://www.rollingstone.com/music/music-features/monkees-michael-nesmith-vaporwave-714253/ |język = en}}</ref>.
+Krytyk muzyczny Scott Beauchamp napisał, że postawa vaporwave jest bardziej skoncentrowana na stracie, pojęciu znużenia i biernej zgody, „był pierwszym gatunkiem muzycznym, który przeżył całe swoje życie od narodzin do śmierci całkowicie online”. Zasugerował, że przejawy ''hipermodulacji'' – precyzyjnie dostrojone „mikrodoświadczenia” wynikające z algorytmów mediów społecznościowych kierujących różnych ludzi o podobnych zainteresowaniach w niejasne tematy – zainspirowały zarówno rozwój, jak i upadek vaporwave<ref name=":21">{{Cytuj |autor = Scott Beauchamp |tytuł = "Attention Online Shoppers..." |data = 2017-04-01 |data dostępu = 2023-03-01 |opublikowany = The Brooklyn Rail |url = https://brooklynrail.org/2017/04/music/Attention-Online-Shoppers |archiwum = https://web.archive.org/web/20170331230307/http://brooklynrail.org/2017/04/music/Attention-Online-Shoppers |język = en}}</ref>.
+=== Kapitalizm i technologia ===
+Vaporwave jest wiązany ze sceptycznym lub [[Akceleracjonizm|akceleracjonistycznym]] podejściem do [[Kapitalizm|kapitalizmu]] [[Konsumpcjonizm|konsumenckiego]]. Adam Harper w swoim artykule ''Dummy'' z 2012 porównał gatunek do [[Punk rock|punk rocka]] i postawy [[Antykapitalizm|antykapitalistycznej]]<ref name=":28" />. Stwierdził, że producentów vaporwave „można odczytywać jako sarkastycznych antykapitalistów ujawniających kłamstwa i pomyłki współczesnej [[Technokultura|technokultury]] i jej reprezentacji”. Uznał także, że vaporwave stanowi zarówno krytykę, jak i poddanie się kapitalizmowi<ref name=":5" />. Taka postawa byłaby charakterystyczna dla akceleracjonizmu, według którego opór wobec kapitalizmu jest bezcelowy, a wyłącznie przyczynianie się do jego rozrostu doprowadzi do załamania systemu<ref name=":27" />. Niemniej jednak, Jakub Strużyński z portalu Meakultura zauważył, że akceleracjonistycznej wizji przeczy „zbyt jawnie ironiczna, zbyt przerysowana [[Kamp (estetyka)|campowa]] estetyka vaporwave’u, co szczególnie łatwo zobaczyć w „bazarowej” estetyce przesytu marketingowego kiczu”. Według niego vaporwave „funkcjonuje jednak w ramach sztuki, a nie w relacji władzy wewnątrz społeczeństwa. Nie jest tak – jak ustrój polityczny – natrętny czy wszechobecny i niepowstrzymany, nie ingeruje w życie codzienne większości ludzi. Byłaby więc to po prostu krytyka pewnego ''modus operandi'', a nie jego celowe wspieranie, szczególnie że przywoływane dźwięki nie są dla większości społeczeństwa nieprzyjemne”<ref>{{Cytuj |autor = Jakub Strużyński |tytuł = Vaporwave, hauntologia, technokultura i kapitalizm |data = 2017-08-19 |data dostępu = 2023-03-04 |opublikowany = Czasopismo Meakultura |url = https://meakultura.pl/artykul/vaporwave-hauntologia-technokultura-i-kapitalizm-1851/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20230304143149/https://meakultura.pl/artykul/vaporwave-hauntologia-technokultura-i-kapitalizm-1851/ |język = pl}}</ref>. Natomiast dziennikarka muzyczna Katarzyna Warmuz w swoim artykule z 2016 oceniła, że nurt vaporwave jest bliski idei prezentowanej przez ruch [[Nowa lewica|nowej lewicy]]. Ma na to wskazywać przede wszystkim krytyczna postawa wobec systemu kapitalistycznego, konsumpcjonizmu, ale i zjawisko czerpania tego, „co wartościowe z przeszłości” i nadawaniu temu nowego znaczenia, na wzór filozofii [[Guy Debord|Guya Deborda]]<ref name=":27" />.
+Pedagog muzyczny Grafton Tanner napisał: „vaporwave to jeden ze stylów artystycznych, który ma na celu zmianę naszej postawy względem mediów elektronicznych, zmuszając nas do uznania nieznajomości wszechobecnej technologii... Vaporwave to muzyka „nie-czasu” i „[[Nie-miejsce|nie-miejsca]]”, ponieważ wyraża sceptycyzm wobec tego, co kultura konsumpcyjna zrobiła z czasem i przestrzenią”<ref>{{Cytuj |autor = Grafton Tanner |tytuł = Babbling Corpse: Vaporwave And The Commodification Of Ghosts |data = 2016 |isbn = 9781782797609 |wydawca = John Hunt Publishing}}</ref>. Komentując przyjęcie [[Rebranding|rebrandingu]] inspirowanego vaporwave i seapunkiem przez MTV International, Jordan Pearson z Motherboard, serwisu technologicznego Vice, zauważył, jak „cyniczny impuls, który ożywił vaporwave i związaną z nim estetykę opartą na Tumblrze, został dokooptowany i wymazany po obu stronach — tam, skąd pochodził materiał źródłowy i tam gdzie żyje”<ref name=":20" />. Natomiast Scott Beauchamp zaproponował paralelę między postawą punka „No Future” i jego „surową energią niezadowolenia” wywodzącą się z historycznej [[Dadaizm|dadaistycznej]] dystopii, a prezentowaną przez vaporwave „polityczną porażką i [[Anomia (stan społeczny)|społeczną anomią]]”<ref name=":21" />.
+Rafał Sowiński w 2017 zdefiniował postawę gatunku w następujący sposób: „Vaporwave stanowi interesujący przyczynek ku refleksji nad relacjami muzyki popularnej z kapitalizmem oraz oporem wobec niego. Apoteoza konsumpcji, standaryzacji i postępu technologicznego zostaje posunięta w tym nurcie do tak daleko idącej przesady, że przestaje być wiarygodna i staje się pastiszem komunikatu reklamowego”<ref name=":26" />. Natomiast w 2019 naukowiec Emile Frankel swojej książce ''Hearing the Cloud: Can Music Help Reimagin the Future?'' napisał, że vaporwave został zredukowany do „komercyjnej powłoki samego siebie” przez tych, którzy fetyszyzowali lata 80. i „retro synth-pop”. Porównał tę scenę do [[PC Music]], wytwórni, która prezentowała ironiczne podejście do komercji, a finalnie stała się „zwykłym popem”. „Wszystko, co stosuje ironię jako formę krytyki, grozi nieporozumieniem”<ref name=":9" />.
+== Podgatunki ==
+=== Future funk ===
+[[Plik:Palm Mall ( 猫 シ Corp.).jpg|mały|Okładka albumu ''Palm Mall'' zespołu [[Cat System Corp.]], która muzycznie reprezentuje styl mallsoft.]]
+Future funk to odgałęzienie inspirowane [[French house|french housem]]<ref>{{Cytuj |autor = Condé Nast |tytuł = The Endless Life Cycle of Japanese City Pop |data = 2021-02-24 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Pitchfork |url = https://pitchfork.com/features/article/the-endless-life-cycle-of-japanese-city-pop/ |język = en-US}}</ref>, które łączy elementy [[disco]] i [[house]] z vaporwave<ref name=":19" />. Wizualnie nawiązuje do [[anime]] z lat 80.<ref>{{Cytuj |autor = Jibril Yassin |tytuł = Tendencies Revamps the 80s with Some Shiny Future Funk |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/yp4gdx/tendencies-revamps-the-80s-with-some-shiny-future-funk |język = en}}</ref>, czepiąc obrazy z takich seriali jak ''[[Urusei Yatsura]]'', ''[[Chōjikū Yōsai Macross]]'' i ''[[Czarodziejka z Księżyca]]''<ref name=":24">{{Cytuj |autor = Timothy Donohoo |tytuł = Macross 82-99’s ‘Sailorwave’ Should Be Every Retro Anime Fan’s Soundtrack |data = 2020-10-05 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = CBR |url = https://www.cbr.com/macross-82-99-sailorwave-vaporwave-anime-music/ |język = en}}</ref>. Muzycznie future funk jest produkowany w ten sam sposób co vaporwave, w oparciu o [[Sampling (muzyka)|sample]], aczkolwiek z bardziej optymistycznym podejściem<ref>{{Cytuj |autor = Elisa Victoria |tytuł = Future funk, el género musical que te va a alegrar la vida |czasopismo = El País |data = 2017-08-16 |data dostępu = 2023-03-03 |issn = 1134-6582 |miejsce = Madrid |url = https://elpais.com/elpais/2017/08/14/tentaciones/1502713729_845896.html |archiwum = https://web.archive.org/web/20180115184842/https://elpais.com/elpais/2017/08/14/tentaciones/1502713729_845896.amp.html |język = es}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Moritz Sommet |tytuł = Intermediality and the discursive construction of popular music genres: the case of ‘Japanese City Pop’ |czasopismo = Handai ongaku gakuhō / Journal of Handai Music Studies |data = 2020-09-30 |data dostępu = 2023-03-03 |wolumin = 16 |url = https://folia.unifr.ch/global/documents/308987 |język = en}}</ref>. Większość sampli muzycznych pochodzi z japońskich albumów [[City pop|city popu]] z lat 80<ref name=":22" /><ref>{{Cytuj |autor = Douglas Markowitz |tytuł = 5 Vaporwave and Future Funk Tracks to Get You Ready for YUNG BAE |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Phoenix New Times |url = https://www.phoenixnewtimes.com/music/5-vaporwave-tracks-to-prepare-you-for-yung-bae-at-valley-bar-10913771 |archiwum = https://web.archive.org/web/20181029030954/https://www.phoenixnewtimes.com/music/5-vaporwave-tracks-to-prepare-you-for-yung-bae-at-valley-bar-10913771 |język = en}}</ref>.
+Jednym z najpopularniejszych artystów future funk jest [[Macross 82-99]], który był pionierem tego gatunku swoją serią ''Sailorwave'' w 2013<ref name=":24" />. Innymi znanymi artystami korzystającymi z tego gatunku są również: [[Skylar Spence]] (aka Saint Pepsi), [[Tsundere Valley]], [[Ducat]]<ref>{{Cytuj |autor = Rob Voice |tytuł = Interview: DUCAT & The Retro, Feel-Good World of Future Funk |data = 2020-05-11 |opublikowany = magneticmag.com |url = https://www.magneticmag.com/2020/05/interview-ducat-future-funk/ |język = en}}</ref>, and [[Yung Bae]]<ref>{{Cytuj |autor = Roman Gokhman |tytuł = Interview: Yung Bae 'straight up relaxin' yet won't stop creating |data = 2021-12-03 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = RIFF Magazine |url = https://riffmagazine.com/features/yung-bae-straight-up-relaxin/ |język = en}}</ref>.
+=== Hardvapour ===
+Hardvapour pojawił się pod koniec 2015<ref name=":25">{{Cytuj |autor = Matt Broomfield |tytuł = Inside ‘hardvapour’, the internet’s latest microgenre |data = 2016-04-28 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Dazed |url = https://www.dazeddigital.com/music/article/30896/1/inside-harvapour-the-internet-s-latest-microgenre |archiwum = https://web.archive.org/web/20170327161901/http://www.dazeddigital.com/music/article/30896/1/inside-harvapour-the-internet-s-latest-microgenre |język = en}}</ref> jako reimaginacja vaporwave z mroczniejszymi motywami, szybszym tempem i cięższym dźwięk<ref name=":19" />. Jest pod wpływem [[speedcore]] i [[Gabber (muzyka)|gabber]] oraz definiuje się wbrew utopijnym nastrojom przypisywanym czasami vaporwave. Przykładowymi artystami hardvapour są wosX i Subhumanizer<ref name=":25" />.
+=== Mallsoft ===
+Mallsoft wzmacnia wpływy [[Lounge (muzyka)|lounge]] w vaporwave<ref name=":19" />. Można to postrzegać w nawiązaniu do „koncepcji centrów handlowych jako dużych, bezdusznych przestrzeni [[Konsumpcjonizm|konsumpcjonizmu]]”, a twórczość z tego gatunku jako „badają społeczne konsekwencje [[Kapitalizm|kapitalizmu]] i [[Globalizacja|globalizacji]]”<ref>{{Cytuj |autor =  |tytuł = Disconscious – Hologram Plaza – Sunbleach ☀ |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Sunbleach |url = http://sunbleach.net/2016/08/07/disconscious-hologram-plaza/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20160901201552/http://sunbleach.net/2016/08/07/disconscious-hologram-plaza/ |język = en}}</ref>. Popularnymi artystami mallsoft są Disclaimer, Groceries, Hantasi i [[Cat System Corp.|Cat System Corp]]<ref name=":23" />.
+=== Inne ===
+* '''Eccojams''' – wczesny podgatunek, który według [[Oneohtrix Point Never|Daniela Lopatina]] zaczął się od prostego ćwiczenia polegającego na zapętleniu spowolnionego fragmentu pewnej piosenki i dodaniem wibrujących ech<ref name=":23" />.
+* '''Vaportrap''' korzysta z podkładu muzyki [[Trap (muzyka)|trap]], a także kładzie nacisk na sample z gier wideo i oprogramowania komputerowego z początku XXI wieku oraz tematy związane z niepokojem, pustką i nowoczesną technologią<ref>{{Cytuj |tytuł = Music of the Spectacle: Alienation, Irony and the Politics of Vaporwave |data = 2019-10-31 |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Bandcamp Daily |url = https://web.archive.org/web/20191031051457/https://daily.bandcamp.com/2016/08/23/politics-and-vaporwave/ |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Vaportrap - Music genre |data dostępu = 2023-03-03 |opublikowany = Rate Your Music |url = https://rateyourmusic.com/genre/vaportrap/ |język = en}}</ref>.
+* '''Simpsonwave''' – trend powstały na [[YouTube]] i spopularyzowany przez użytkownika Luciena Hughesa. Składają się na niego wideo ze scenami wyciętymi z amerykańskiego serialu animowanego ''[[Simpsonowie|The Simpsons]]'', do których zostaje dodany podkład muzyczny vaporwave. Na nagrania często zostają nałożone efekty VHS czy neonowych kolorów, co ma nadać im surrealistyczny i hipnotyczny charakter<ref>{{Cytuj |tytuł = Simpsonwave: Nostalgia and sentiment in dystopia |data dostępu = 2023-03-05 |opublikowany = libcom.org |url = https://libcom.org/article/simpsonwave-nostalgia-and-sentiment-dystopia |archiwum = https://web.archive.org/web/20230305115657/https://libcom.org/article/simpsonwave-nostalgia-and-sentiment-dystopia |język = en}}</ref>.
+* '''Late night lo-fi''' (albo '''late-nite lo-fi''') – spowolniony pop i jazz z lat 80., naśladujący programy nagrane na starych telewizorach 4:3<ref name=":30">{{Cytuj |autor = Dharma Bum |tytuł = Vaporwave, the Millennial legacy of Daniel Lopatin |data = 2020-02-21 |data dostępu = 2023-03-08 |opublikowany = Revista cultural el Hype |url = https://elhype.com/en/vaporwave-the-millennial-legacy-of-daniel-lopatin/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20230308175721/https://elhype.com/en/vaporwave-the-millennial-legacy-of-daniel-lopatin/ |język = en}}</ref>.
+* '''VHS pop''' – bardziej pozytywna odmiana late night lo-fi, z bogatszym dźwiękiem i żywą estetyką<ref name=":30" />.
+* '''Signalwave''' (lub czasami nazywana '''broken transmission''') – [[Sampling (muzyka)|samplowane]] i zniekształcone audycje radiowe i programy telewizyjne, zwłaszcza [[The Weather Channel]]<ref>{{Cytuj |autor = Jake Stevenson |tytuł = The Viability of Vaporwave |data = 2020-04-14 |data dostępu = 2023-03-09 |opublikowany = MOON LVNDING |url = https://www.moonlvnding.com/post/the-viability-of-vaporwave |archiwum = https://web.archive.org/web/20221003181354/https://www.moonlvnding.com/post/the-viability-of-vaporwave |język = en}}</ref>.
+* '''Fashwave''' – w dużej mierze jest to instrumentalna fuzja [[Synthwave (lata 2000.)|synthwave]] i vaporwave, która powstała na YouTube około 2015<ref>{{Cytuj |autor = Jonny Coleman |tytuł = "Fashwave" Is Fascist Synthesizer Music and Yes, It's an Actual Thing |data = 2016-12-19 |data dostępu = 2023-03-08 |opublikowany = LA Weekly |url = https://www.laweekly.com/fashwave-is-fascist-synthesizer-music-and-yes-its-an-actual-thing/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20161220234942/http://www.laweekly.com/music/fashwave-is-fascist-synthesizer-music-and-yes-its-an-actual-thing-7726607 |język = en}}</ref>, jako próba politycznego zawłaszczenia gatunku<ref name=":29">{{Cytuj |autor = Astrid Johnson |tytuł = Marxist memes: Socialists use humor to battle right-wing ideology online |data = 2017-09-29 |data dostępu = 2023-03-08 |opublikowany = People's World |url = https://peoplesworld.org/article/marxist-memes-socialists-use-humor-to-battle-right-wing-ideology-online/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20230308163238/https://peoplesworld.org/article/marxist-memes-socialists-use-humor-to-battle-right-wing-ideology-online/ |język = en}}</ref>. Gatunek ten łączy [[Narodowy socjalizm|nazistowską]] oraz [[Faszyzm|faszystowską]] symbolikę ze stylistyką vaporwave i synthwave. W sierpniu 2016 założyciel neonazistowskiego portalu [[Daily Stormer]] Andrew Anglin<ref>{{Cytuj |autor = Avi Selk |tytuł = Why the Islamophobic publisher of a neo-Nazi website is hiding from a group of Muslims |czasopismo = Washington Post |data dostępu = 2023-03-08 |issn = 0190-8286 |url = https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2017/10/24/why-the-islamophobic-publisher-of-a-neo-nazi-website-is-hiding-from-a-group-of-muslims/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20221127123156/https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2017/10/24/why-the-islamophobic-publisher-of-a-neo-nazi-website-is-hiding-from-a-group-of-muslims/ |język = en}}</ref>, twierdził, że prawicowi działacze powinni tworzyć synthwave zamiast gatunków rockowych tradycyjnie kojarzonych z ruchami skrajnie prawicowymi, ponieważ uważał, że synthwave reprezentuje „najbielszą muzykę wszechczasów”<ref>{{Cytuj |autor = Patrik Hermansson, David Lawrence, Joe Mulhall, Simon Murdoch |tytuł = The International Alt-Right: Fascism for the 21st Century? |data = 2020-01-31 |data dostępu = 2023-03-08 |isbn = 978-0-429-62709-5 |wydawca = Routledge |url = https://books.google.pl/books?id=43fNDwAAQBAJ&pg=PT96&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref>.
+* '''Labourwave''' lub '''laborwave''' – Gatunek muzycznie niewiele różniący się od vaporwave; do niektórych piosenek wplatane są zniekształcone przemówienia [[Lewica|lewicowych]] liderów politycznych lub klasycznych lewicowych pieśni. Wizualnie łączy estetykę vaporwave z symboliką oraz hasłami lewicowymi<ref name=":29" />, przy czym, mogą to być elementy związane z [[Symbolika anarchistyczna|anarchizmem]], [[Socjalizm wolnościowy|socjalizmem wolnościowym]], [[Syndykalizm|syndykalizmem]], jak również [[Marksizm|marksizmem]] czy [[Leninizm|leninizmem]]<ref>{{Cytuj |autor = Leonardo Galletti |tytuł = The Rapid Proliferation of “Laborwave” and What it Means |data = 2019-06-12 |data dostępu = 2023-03-08 |opublikowany = Medium |url = https://medium.com/@laborwavedesigns/the-rapid-proliferation-of-laborwave-and-what-it-means-4782d60d7b48 |archiwum = https://web.archive.org/web/20230308173210/https://medium.com/@laborwavedesigns/the-rapid-proliferation-of-laborwave-and-what-it-means-4782d60d7b48 |język = en}}</ref>.
-== Interpretacje ==
-Nurt vaporwave bywa interpretowany na wiele sposóbów, m.in. jako:
-* [[satyra]] skierowana przeciwko [[kapitalizm]]owi, [[konsumpcjonizm]]owi, [[hedonizm]]owi, [[Kultura popularna|kulturze masowej]] czy ruchowi [[New Age|new age]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Aux.tv - 2014/10/could-vaporwave-be-the-future-of-music<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |data dostępu = 2020-07-09 |opublikowany = aux.tv |url = http://www.aux.tv/2014/10/could-vaporwave-be-the-future-of-music/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20160527115918/http://www.aux.tv/2014/10/could-vaporwave-be-the-future-of-music/ |zarchiwizowano = 2016-05-27}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Michelle Lhooq |tytuł = Is Vaporwave The Next Seapunk? |data = 2013-12-28 |data dostępu = 2022-05-29 |opublikowany = www.vice.com |url = https://www.vice.com/en/article/3de8mb/is-vaporwave-the-next-seapunk |archiwum = https://web.archive.org/web/20210602220308/https://www.vice.com/en/article/3de8mb/is-vaporwave-the-next-seapunk |zarchiwizowano = 2021-06-02 |język = en}}</ref>,
-* eksploatacja estetyki [[hauntologia|hauntologii]]{{odn|Sowiński|2017|s=38–40}},
-* wyraz idei [[akceleracjonizm]]u{{odn|Sowiński|2017|s=41}},
-* [[mem internetowy]]{{odn|Sowiński|2017|s=41–42}},
-* przejaw estetyki [[Kamp (estetyka)|kampu]]{{odn|Sowiński|2017|s=43–44}}.
 == Przypisy ==
 {{Przypisy}}
-== Literatura ==
-* Graffton Tanner, ''Babbling Corpse. Vaporwave And The Commodification Of Ghosts'', 2016, {{ISBN|978-1782797593}}.
-* {{Cytuj |url = https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/kim/2017_1/kim2017104.pdf |autor = Rafał Sowiński |tytuł = Vaporwave. Kapitalizm zremiksowany |data dostępu = 2020-03-24 |issn = 1643-6038. |wolumin = 1 |odn = tak |czasopismo = Kognitywistyka i Media w Edukacji |data = 2017}}
 {{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Muzyka elektroniczna]]
 [[Kategoria:Cyberpunk]]