Acetylenek wapnia

Acetylenek wapnia
	karbid techniczny
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	acetylenek wapnia
	Inne nazwy i oznaczenia
	węglik wapnia, karbid
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CaC2
Masa molowa	64,10 g/mol
Wygląd	białe (czyste) lub szare (zanieczyszczone) ciało stałe
	Identyfikacja
Numer CAS	75-20-7
PubChem	{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.).{{PubChem}} Brakujące pola: cid oraz nazwa. Nieznane pola: 1.
Właściwości
	Gęstość
	2,22 g/cm³ (20 °C); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	rozkład
Temperatura topnienia	2300 °C (rozkład przy 1260)
Temperatura wrzenia	3280 °C (rozkład)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Niebezpieczeństwo
Zwroty H	H260
Zwroty P	P223, P231+P232, P370+P378, P422
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
	Łatwopalny; (F)
Zwroty R	R15
Zwroty S	S2, S8, S43
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	3 3 2 W
Numer RTECS	EV9400000
	Podobne związki
Inne aniony	węglan wapnia
Inne kationy	acetylenek magnezu, acetylenek miedzi(I), acetylenek miedzi(II)
Podobne związki	acetylenki
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 mar 2018, była oparta na tej wersji.

Acetylenek wapnia, węglik wapnia, pot. karbid, CaC₂ – nieorganiczny związek chemiczny wapnia z grupy węglików jonowych o strukturze acetylenku^[3].

Właściwości

bezbarwna substancja krystaliczna
temperatura topnienia 2300 °C
produkt techniczny jest czarny, szarawy lub brunatny ze słabym połyskiem
na powietrzu pokrywa się wodorotlenkiem wapnia i węglanem wapnia, pod wpływem pary wodnej i dwutlenku węgla
charakterystyczny zapach karbidu spowodowany jest zanieczyszczeniem fosforkiem wapnia, hydrolizującym do fosforiaku

Technicznie jest produkowany w piecach obrotowych w temperaturach 2200–2300 °C z koksu i wapna palonego:

3C + CaO → CaC₂ + CO↑

Produkt techniczny ma barwę szarą i jest zanieczyszczony węglem, tlenkiem wapnia oraz fosforkiem wapnia (Ca₃P₂, produkt redukcji fosforanu wapnia).

CaC₂ + 2H₂O → Ca(OH)₂ + C₂H₂↑

W temperaturze około 1100 °C reaguje z azotem cząsteczkowym dając cyjanamidek wapnia CaCN₂:

CaC₂ + N₂ → CaCN₂ + C

środek redukujący w hutnictwie^[4] metali ciężkich
produkcja azotniaku (nawozu sztucznego opartego na cyjanamidku wapnia)^[4]
produkcja acetylenu^[4]
dawniej jako źródło światła w przenośnych lampach karbidówkach^[5] (karbidkach^[6]) oraz w latarniach morskich (bezpośrednie spalanie acetylenu), dziś używany w niektórych latarkach czołowych, mających zastosowanie w speleologii
petarda domowej roboty (puszka karbidowa)
podgrzewacz jedzenia w wojskowych oraz turystycznych indywidualnych zestawach racji żywnościowej (np. amerykańskie zestawy MRE)
środek odstraszający przeciw kretom i nornicom w ogrodach^[7]

↑ ^a ^b ^c ^d Acetylenek wapnia. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2014-01-15]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b Acetylenek wapnia, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
↑ Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. 5. Warszawa: PWN, 2002, s. 805. ISBN 83-01-13654-5.
↑ ^a ^b ^c karbid. [w:] Encyklopedia Wiem [on-line]. onet.pl. [dostęp 2014-06-30].
↑ Witold Doroszewski (red.): karbidówka. [w:] Słownik języka polskiego PWN [on-line]. [dostęp 2014-06-30].
↑ Witold Doroszewski (red.): karbidka. [w:] Słownik języka polskiego PWN [on-line]. [dostęp 2014-06-30].
↑ Sposób użycia przeciwko kretom karbid-sklep.pl.