Adaldag
| Data urodzenia |
ok. 900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 kwietnia 988 |
| Arcybiskup Hamburga-Bremy | |
| Okres sprawowania |
937–988 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Sakra biskupia |
937 |
Adaldag (ur. ok. 900 roku, zm. 28 kwietnia 988 roku w Bremie) – arcybiskup Hamburga-Bremy w latach 937–988, kanclerz i doradca cesarza Ottona I.
Życie[edytuj | edytuj kod]
Adaldag prawdopodobnie pochodził z zamożnej rodziny saskiej, być może był krewnym królowej Matyldy, żony króla Niemiec Henryka I Ptasznika. Był uczniem biskupa Adalwarda z Verden. Jako kanonik z Hildesheim został pisarzem królewskim, a w 936/7 roku jest potwierdzony jako kanclerz królewski. W 937 roku otrzymał od Ottona I nominację na arcybiskupa Hamburga-Bremy, był też bliskim doradcą późniejszego cesarza (przede wszystkim w sprawach kościelno-politycznych). M.in. uczestniczył w drugiej wyprawie włoskiej Ottona (w latach 961–965), gdzie był świadkiem jego koronacji cesarskiej. Zaufanie cesarza do arcybiskupa objawiło się też poprzez powierzenie mu wówczas w opiekę zdetronizowanego papieża Benedykta V (Adaldag zabrał go ze sobą do Hamburga, gdzie ten służył jako diakon i zmarł). Adaldag współpracował też z następcami Ottona I: Ottonem II i Ottonem III.
Dbał o rozwój swej diecezji (także korzystając ze swych bliskich stosunków z władcami Niemiec): zapewnił uznanie jej jako ośrodka misji ewangelizacyjnych na terenie Skandynawii, a w 947/8 roku ustanowił trzy pierwsze biskupstwa podległe swojemu arcybiskupstwu, na terenach Jutlandii i Szlezwiku (w Szlezwiku, Ripen i Århus)[1]. Zdołał także dzięki temu odeprzeć zakusy arcybiskupów Kolonii, chcących podporządkować sobie na powrót Bremę, a argumentujących swoje roszczenia brakiem sufraganii Bremy[2]. Z kolei w 968 roku podporządkował sobie biskupstwo w Oldenburgu w Holsztynie (na terenach słowiańskich Wagrów). Brał też udział w próbie organizacji misji na Ruś, w 959 roku wyświęcając biskupa misyjnego Libutiusa, wysyłanego do Kijowa[3]. Od władców Niemiec otrzymał liczne przywileje, które stanowiły zręby pozycji ekonomicznej i politycznej arcybiskupów w północnych Niemczech. Zakładał klasztory, szkołę w Hamburgu i szpital w Bremie[4]. W 983 roku reakcja pogańska przerwała misje wśród Duńczyków i Słowian, a Hamburg został wówczas zniszczony przez Obodrytów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hans Geotting: Thiethard (928–954). W: Die Hildesheimer Bischöfe von 815 bis 1221 (1227). Hans Goetting (opr.). Berlin, New York: De Gruyter, 1984, s. 143, seria: Germania Sacra, Neue Folge 20, Die Bistümer der Kirchenprovinz Mainz, Bistum Hildesheim. 3. ISBN 3-11-010004-5. [dostęp 2011-01-25]. Autor wskazuje, iż 2 stycznia 948 roku papież Agapit II miał uznać arcybiskupstwo Bremy-Hamburga jako wiodące w misjach na Północy, nakazując pomoc – wobec braku własnych sufraganii – biskupom Halberstadt i Hildesheim, a już 7 czerwca tego samego roku na synodzie w Ingelheim zdecydowano o utworzeniu trzech wspomnianych sufraganii na terenach duńskich.
- ↑ To mógł być nawet główny powód powołania wspomnianych trzech biskupstw. Prawdopodobnie dwóch spośród trzech konsekrowanych biskupów nawet nie wyruszyło do swych diecezji, nie znamy także imion ich następców (w 988 poświadczone jest z kolei biskupstwo w Odense). Ich obecność w Bremie służyła Adaldagowi do umocnienia swej pozycji, bowiem razem z nimi mógł wyświęcać kolejnych biskupów. Jedynie trzeci z nich prowadził misje, nie tylko w Danii, ale także Szwecji i Norwegii. Birgit Sawyer, Peter Sawyer: Medieval Scandinavia: From Conversion to Reformation circa 800-1500. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2003, s. 107. ISBN 0-8166-1738-4. [dostęp 2011-01-25]. Birgit Sawyer, Peter Sawyer: Scandinavia Enters Christian Europe. W: The Cambridge History of Scandinavia. Knut Helle (red.). T. 1: Prehistory to 1520. Cambridge: Cambridge University Press, 2003, s. 149. ISBN 0-521-47299-7. [dostęp 2011-01-25].
- ↑ Georg Kretschmar: Der Kaiser tauft – Otto der Große und die Slawenmission. W: Bleibendes im Wandel der Kirchengeschichte. Bernd Möller, Gerhard Ruhbach (red.). Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Sibeck), 1973, s. 129–130. ISBN 3-16-135332-3. [dostęp 2011-01-25].
- ↑ Rosamond McKitterick: The Church. W: The New Cambridge Medieval History. Timothy Reuter (red.). T. III: C.900–C.1024. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 149. ISBN 0-521-36447-7. [dostęp 2011-01-25].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Otto Heinrich May: Adaldag. W: Neue Deutsche Biographie. T. 1. Berlin: Duncker & Humblot, 1953, s. 47–48. [dostęp 2011-01-24].
- Friedrich Wilhelm Bautz: Adaldag. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon. T. 1. Hamm: Verlag Traugott Bautz, 1990. ISBN 978-3-88309-013-9. [dostęp 2015-01-19].
- Wilhelm von Bippen: Adeldag. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 1. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1875, s. 72–73. [dostęp 2011-01-24].
- Adaldag: Erzbischof von Hamburg-Bremen (936-988). [w:] Die Genealogie der Franken und Frankreichs [on-line]. [dostęp 2015-11-30].