Akacja srebrzysta

Akacja srebrzysta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	brezylkowe
Rodzaj	akacja
Gatunek	akacja srebrzysta
	Nazwa systematyczna
	Acacia dealbata Link; Enum. hort. berol. alt. 2:445. 1822
Synonimy
	Acacia affinis Sweet; Acacia decurrens var. dealbata (Link) Muller; Acacia derwentii Siebert & Voss; Racosperma dealbatum (Link) Pedley; Acacia puberula Dehnh.;
	Acacia affinis Sweet; Acacia decurrens var. dealbata (Link) Muller; Acacia derwentii Siebert & Voss; Racosperma dealbatum (Link) Pedley; Acacia puberula Dehnh.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Akacja srebrzysta, srebrne witki^[6], mimoza (Acacia dealbata L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych i podrodziny brezylkowych (dawniej w mimozowych). Pochodzi z Australii, jest uprawiany w Nowej Zelandii, Ameryce Północnej i Europie, rozprzestrzenił się także w Afryce, na Azorach i Madagaskarze^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Drzewo wysokości do 25 metrów. Korona szeroka, stożkowata, najczęściej wyglądająca nieregularnie. U starszych okazów podzielona na poszczególne korony częściowe. Gałęzie długie i wiotkie^[7].
Pień: Kora u młodych drzew jasna, niebieskawo-zielona i dość gładka, z wiekiem coraz bardziej szara z głębokimi, podłużnymi rysami i bruzdami^[7].
Liście: Duże, długości 10-15 cm i szerokości około 5 cm, skrętoległe, podwójnie lub potrójniepierzaste. Po każdej stronie osi liścia znajduje się 10-12 listków pierwszego rzędu, z których każdy ma mniej więcej po 20-30 małych listeczków. Listeczki o długości około 3 mm są równowąskie, krótko zaostrzone, obustronnie, delikatnie, srebrzysto owłosione.
Kwiat: Drobny, żółty, zebrany w nieduże główki, w szczytowej części kwiatostanu kwiat złożony. Liczne pręciki i jeden słupek. Stoją na końcach pędów lub w pachwinach liści. Kwiatostan groniasty lub wiechowaty^[7]. Pachnące. Na półkuli południowej otwierają się latem, zaś na północ od równika wczesną wiosną^[8].
Owoc: Brązowe, płaskie strąki zebrane w grupach. Osiągają 7,5 cm długości.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Akacja srebrzysta nie wytwarza delikatnie pierzasto podzielnych liści, tylko przekształca ogonki i osie liściowe w szerokie liście pozorne. Pierwotnie gatunek występował w południowo-wschodniej Australii oraz na Tasmanii, często sadzony w obszarze śródziemnomorskim. W Europie Środkowej tylko w szklarniach ogrodów botanicznych^[7].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina uprawiana głównie ze względu na kwiat cięty. Oferowana pod niepoprawną nazwą mimozy^[7]. We Włoszech kwiaty z tego drzewa są podarunkiem na Dzień Kobiet^[9], popularne w dekoracjach festynów i pochodach karnawałowych. Sadzona również jako drzewo ozdobne w parkach lub przy promenadach. Olejek eteryczny pozyskiwany z liści i zwany "mimozą", stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym^{[potrzebny przypis]}.

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Acacia dealbata subsp. dealbata
Acacia dealbata subsp. subalpina Tindale & Kodela.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ ^a ^b Acacia dealbata. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2011-12-24].
↑ Acacia dealbata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ silver wattle, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-03-08] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 68-69. ISBN 83-7129-141-8.
↑ Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 387. ISBN 97883242-0842-5.
↑ la Repubblica/societa: 8 marzo, niente manifestazione tante feste diverse per le donne [online], www.repubblica.it [dostęp 2017-11-21] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. ISBN 83-09-00256-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[grin-3] Acacia dealbata. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).

[TPL-4] The Plant List. [dostęp 2011-12-24].

[iucn-5] Acacia dealbata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[britan-6] silver wattle, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-03-08] (ang.).

[Kremer-7] Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 68-69. ISBN 83-7129-141-8.

[Drzewa_Świata-8] Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 387. ISBN 97883242-0842-5.

[9] la Repubblica/societa: 8 marzo, niente manifestazione tante feste diverse per le donne [online], www.repubblica.it [dostęp 2017-11-21] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]