Aleksander Danielak
pułkownik nawigator | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
od 1937 |
Siły zbrojne | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Aleksander Danielak (ur. 17 marca 1919 w Złotonoszy, zm. 19 lipca 1972 w Warszawie) – pułkownik nawigator Wojska Polskiego.
Urodził się w Złotonoszy na Ukrainie Naddnieprzańskiej. Jego ojciec był radzieckim komunistą, członkiem WKP(b), lecz w 1920 jego rodzina po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przyjechała w jej nowe okrojone granice. Aleksander Danielak do szkoły uczęszczał w Łucku. Interesując się lotnictwem, ukończył kurs szybowcowy. W 1936 i 1937 starał się o przyjęcie do wojskowej szkoły pilotów, lecz nie został przyjęty z uwagi na działalność polityczną ojca. Powołany jednak został do służby wojskowej w 1 Pułku Lotniczym w Warszawie, gdzie udało mu się odbyć przeszkolenie jako strzelec pokładowy. W 1939 roku został przydzielony do 212 Eskadry Bombowej, latającej na nowoczesnych bombowcach PZL.37 Łoś, jako górny strzelec, w stopniu kaprala.
Podczas kampanii wrześniowej eskadra, przemianowana na 12 Eskadrę Bombową, weszła w skład Brygady Bombowej. 4 września 1939, podczas pierwszego lotu bojowego, po bombardowaniu kolumny motorowej w okolicy Wielunia, samolot Danielaka nr 72.16 został zestrzelony przez myśliwce. Danielak i dolny strzelec Konstanty Gołębiowski uratowali się na spadochronach, wcześniej zestrzeliwując (według relacji Gołębiowskiego) jeden myśliwiec Bf 109 (pozostali dwaj członkowie załogi, dowodzonej przez ppor. Kazimierza Dzika, zdołali z oparzeniami awaryjnie wylądować). Danielak następnie walczył w obronie Warszawy w Lotniczym Oddziale Szturmowym, gdzie został ranny w rękę. Po upadku Warszawy, udało mu się uniknąć niewoli, po czym przedostał się do rodziny, na tereny polskie pod okupacją radziecką.
W 1944 Danielak zgłosił się do formowanego w ZSRR lotnictwa Ludowego Wojska Polskiego. Po przeszkoleniu na nawigatora, w stopniu starszego sierżanta, następnie chorążego, został przydzielony do 2 Pułku Nocnych Bombowców "Kraków". Latał tam jako strzelec-nawigator lekkiego samolotu bombowego Po-2, w załodze z pilotem por. Borysem Gawryłowem (Rosjaninem), następnie Jerzym Nieciengiewiczem. Wykonywał głównie misje na bombardowanie nocne pozycji niemieckich, uczestnicząc w działaniach na całym szlaku bojowym pułku, od 11 września 1944. W nocy z 13 na 14 września 1944, jako pierwsza załoga, zapoczątkował zrzuty zaopatrzenia i broni ze strony radzieckiej dla powstańców warszawskich. Podczas wojny wykonał 119 lotów bojowych, wojnę ukończył w stopniu porucznika nawigatora. Tuż po wojnie brał udział w walkach z oddziałami UPA w Bieszczadach, wykonując 11 lotów bojowych.
Po wojnie pozostał w polskim lotnictwie wojskowym. W 1950 ukończył akademię lotniczą w ZSRR. Był jednym z najbardziej aktywnych kombatantów popularyzujących tradycje polskiego lotnictwa przez prelekcje, spotkania z młodzieżą i artykuły wspomnieniowe. Uzyskał stopień pułkownika nawigatora. Zmarł 19 lipca 1972 w Warszawie.
Odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Walecznych
- Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Brązowy Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Srebrny Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
- Brązowy Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Bibliografia
- Jerzy R. Konieczny, Tadeusz Malinowski: "Mała encyklopedia lotników polskich", Warszawa 1983, ISBN 83-206-0337-4
- Biografia wraz z fotografią Aleksandra Danielaka
- Obrońcy Warszawy (1939)
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Pułkownicy Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Podoficerowie lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy walk z ukraińskim podziemiem zbrojnym 1939–1947 (Polska Ludowa)
- Urodzeni w 1919
- Złotonosza
- Zmarli w 1972