Viktor Fischl

Viktor Fischl, później Awigdor Dagan (ur. 30 czerwca 1912 w Hradcu Králové, zm. 28 maja 2006 w Jerozolimie) – czeski i izraelski poeta, prozaik, tłumacz i publicysta oraz dyplomata.

Życiorys

Maturę zdał w gimnazjum realnym w Hradcu Králové w 1930. Potem ukończył studia socjologiczne i prawnicze na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 1938 otrzymał stopień doktora praw. Od roku 1933 zajmował się pracą dziennikarską, współpracował z Czeskim Radiem, redagował syjonistyczny tygodnik „Židovské zprávy”.

W marcu 1939 wyjechał do Wielkiej Brytanii, działał tam w Ministerstwie Spraw Zagranicznych czechosłowackiego rządu emigracyjnego. Był bliskim współpracownikiem Jana Masaryka, z którym się zaprzyjaźnił. Był też sekretarzem czeskiego PEN Clubu na wygnaniu. Po wojnie w latach 1945–1947 pracował jako attaché kulturalny w ambasadzie czechosłowackiej w Londynie. W 1947 wrócił do Pragi i otrzymał stanowisko w wydziale informacyjnym Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Po puczu komunistycznym w lutym 1948 i zagadkowej śmierci Jana Masaryka zdecydował się na wyjazd do Izraela. Od 1955 do 1977 był izraelskim dyplomatą. Początkowo wysłano go do Azji (Japonia, Birma). Później pełnił funkcję ambasadora w Polsce (1961-1964), Jugosławii, Norwegii, Islandii i Austrii.

Twórczość

Zaczynał jako poeta, wydał m.in. tomy: Jaro (1933, Wiosna), Kniga noci (1936, Księga nocy), Hebrejské melodie (1936, Melodie hebrajskie), Evropské žalmy (Londyn 1941, Psalmy europejskie). Jedną z najważniejszych książek pisarza są wspomnieniowe Hovory s Janem Masarykem (Tel Awiw 1951, Rozmowy z Janem Masarykiem).

Twórczość prozatorska to m.in. powieści: Hrací hodiny (1982, Zegar z kurantem) i Dvorní šašci (po hebrajsku 1982, po czesku 1990, Dworskie błazny) oraz tomy opowiadań Jeruzalémské povídky (po hebrajsku 1982, po czesku 1985, Opowiadania jerozolimskie) i Figarova zlatá svatba (1987, Złote wesele Figara).

Działalność translatorska

Przełożył na czeski m.in. teksty poświęcone syjonizmowi. Tłumaczył również poezje Antoniego Słonimskiego (Alarm) oraz Franza Werfla. Znany jest ze swych przekładów Psalmów i Pieśni nad pieśniami.

Recepcja polska

Po polsku wyszły w 2000 Opowieści jerozolimskie w przekładzie Andrzeja S. Jagodzińskiego. Ponadto „Literatura na Świecie” (1993, nr 11) opublikowała fragmenty Dworskich błaznów w tłumaczeniu Leszka Engelkinga. Powieść Pieśń koguta w przekładzie Krzysztofa Rejmera (2016), tomik wierszy Praskie przechadzki – wybór i przekład Katarzyny Boruń-Jagodzińskiej (2017).

Nagrody i wyróżnienia

Pierwsza proza Fischla Píseň o lítosti (Pieśń o żalu, opublikowana po czesku dopiero w 1982) otrzymała w 1948 nagrodę Europejskiego Klubu Literackiego. W 2005 pisarz otrzymał za całokształt twórczości prestiżową Nagrodę Jaroslava Seiferta. W 1996 odznaczono go Orderem Tomáša Garrigue Masaryka III klasy. W 1999 nadano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze.

Literatura

• Dana Emingerová, Dva životy – Hovory s Viktorem Fischlem, Praha 2002, ISBN 80-86103-53-6.
• Leszek Engelking, Wadzenie się z Bogiem – o Opowieściach jerozolimskich. “Nowe Książki” 2000, nr 9