Bengazi

Bengazi

بنغازي

Państwo	Libia
Gmina	Bengazi
Populacja (2011) • liczba ludności	631 555
Nr kierunkowy	61
Położenie na mapie Libii Bengazi
32°07′N 20°04′E
Strona internetowa

Bengazi (ar. بنغازي, Banghāzī) – miasto w Libii, nad zatoką Wielka Syrta (Morze Śródziemne), stolica Cyrenajki. Około 631,5 tys. mieszkańców. Drugie co do wielkości miasto kraju. Znajduje się tam jedyna poza Trypolisem polska placówka konsularna w Libii.

Historia

Bengazi pod rządami włoskimi

W starożytności w obrębie dzisiejszego miasta swe kolonie zakładali osadnicy greccy, kartagińscy i rzymscy.

Współczesne Benghazi po raz pierwszy zostało odnotowane na mapach w XVI wieku jako Marsa ibn Ghazi. Od 1578 roku znajdowało się w kręgu wpływów osmańskich. W 1817 doszło do brutalnych starć pomiędzy lokalnymi arabskimi plemionami a Turkami. W 1835 przeszło pod bezpośrednie władanie tureckie. W 1911 roku, podczas wojny trypolitańskiej, zostało zdobyte przez Włochów i na mocy zawartego w następnym roku traktatu pokojowego wraz z resztą Cyrenajki weszło w skład włoskiej kolonii o nazwie Libia. W latach międzywojennych reżim Mussoliniego prowadził akcję italianizacji Cyrenajki, za pomocą prób asymilacji rdzennej ludności oraz osiedlania włoskich kolonistów. W 1939 roku Włosi stanowili już 35% mieszkańców miasta.

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej Bengazi było miastem o znaczeniu strategicznym. Stanowiło ważny węzeł komunikacyjny i port, a w jego okolicach znajdowały się bazy lotnicze. Aż pięciokrotnie przechodziło z rąk do rąk. W lutym 1941 roku zostało zdobyte w ramach Operacji Compass przez australijską 6 Dywizję Piechoty, aby dwa miesiące później zostać odbite przez Afrika Korps. W grudniu 1941 zostało opanowane przez Brytyjczyków, a ponownie odbite przez Niemców już w styczniu 1942 roku. Ostatecznie wpadło w ręce 8 Armii Montgomery'ego w listopadzie 1942 roku, po klęsce wojsk Osi pod El Alamein. W wyniku działań wojennych zostało znacznie zniszczone.

Po 1945 roku

Bengazi w latach 60. XX wieku

Do 1949 roku miasto znajdowało się pod zarządem brytyjskim. W latach 1949-1951 było stolicą Emiratu Cyrenajki, który stał się potem częścią niepodległego Królestwa Libii. Bengazi zachowało jednak status miasta stołecznego, dzieląc go z Trypolisem. Do zakończonych rozlewem krwi protestów doszło również w styczniu 1964 roku, a we wrześniu 1969 roku miasto zostało opanowane przez rewolucjonistów. W tym samym roku Bengazi utraciło status miasta stołecznego, po przejęciu władzy nad Libią przez Muammara Kaddafiego.

Po odkryciu w 1964 roku w pobliżu miasta złóż ropy naftowej nastąpił jego gwałtowny rozwój gospodarczy. W latach 70. XX wieku zaszły znaczne przemiany w strukturze ludności. Usunięto slumsy i zbudowano na ich miejscu budynki mieszkalne, co spowodowało znaczny przypływ imigrantów i nowych osadników z prowincji.

15 kwietnia 1986 samoloty sił powietrznych i morskich USA zbombardowały Bengazi w ramach operacji El Dorado Canyon w odwecie za zamach terrorystyczny na dyskotekę „La Belle” w Berlinie, gdzie 5 kwietnia zginęło m.in. dwóch żołnierzy amerykańskich, a wielu zostało rannych.

Powstanie 2011

Protesty w Bengazi w 2011 roku

W 2011 roku ludność miasta zbuntowała się przeciwko władzom centralnym. 15 lutego ok. 500-600 osób demonstrowało w Bengazi przeciwko reżimowi Muammara Kaddafiego. Doszło do walk z policją, w wyniku których rannych zostało 14 osób, w tym 10 funkcjonariuszy. Kolejne krwawe starcia miały miejsce następnego dnia, a 17 lutego przeciwko demonstrantom zostało wysłane wojsko, które jednak w wyniku kilkudniowych walk zostało wyparte z miasta. Wydarzenia te zainicjowały zbrojne wystąpienia ludności w innych częściach Libii, które przerodziło się w antyrządowe powstanie. Mimo prób odbicia miasta przez siły Kadafiego w marcu, Bengazi pozostało pod kontrolą powstańców, stanowiąc do czasu zdobycia przez nich Trypolisu główny ośrodek polityczny i militarny rebelii.

Po obaleniu Kadafiego Bengazi stało się przyczółkiem muzułmańskich ugrupowań ekstremistycznych. Rozpoczęły one walkę zarówno z obcokrajowcami przebywającymi w Bengazi (np. zamach 11 września 2012 na siedzibę konsulatu USA, w którym zginął ambasador USA J. Christopher Stevens i 3 innych pracowników konsulatu) jak i konkurencyjnymi ugrupowaniami (zamach z 13 maja 2013 w którym zginęło 15 cywilów).

Religia

Zdecydowaną większość mieszkańców stanowią muzułmanie. W mieście istnieją również małe grupy chrześcijan.

Chrześcijanie

Niewielkie wspólnoty chrześcijańskie składają się głównie lub wyłącznie z obcokrajowców. W Bengazi rezyduje biskup rzymskokatolicki, który obsługuje głównie społeczność maltańską. Koptyjski Kościół Ortodoksyjny jest największym i najbardziej historycznym chrześcijańskich kościołem w Libii, jego wiernymi są egipscy Koptowie. Istnieją również małe wspólnoty prawosławne (Serbski Kościół Prawosławny, Rosyjski Kościół Prawosławny), greckokatolickie i anglikańskie. Te ostatnie składają się głównie z afrykańskich imigrantów i stanowią część anglikańskiej diecezji Egiptu. Działa tu także mała grupa zielonoświątkowców, w jednym z dwóch libijskich zborów.

Po roku 1967 wydalono wszystkich Żydów, którzy mieli tu większość placówek handlowych. Pod koniec lat 70. XX wieku zostali zmuszeni do opuszczenia miasta i kraju także chrześcijanie pochodzenia włoskiego i greckiego.

Zobacz też

• Port lotniczy Bengazi-Benina
• Stadion 28 Marca

Bibliografia

• Daniela Scetar i Friedrich Köthe, Libya