Bitwa pod Markuszowem (1792)
| wojna polsko-rosyjska 1792 | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
atak Kozaków na polską straż tylną | ||
| Wynik |
wygrana Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w latach 1773–1793  | |||
| 51°22′31″N 22°15′25″E/51,375278 22,256944 | |||
Bitwa pod Markuszowem odbyła się 26 lipca 1792 roku w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792. Była ostatnim starciem tej wojny.
Tło historyczne[edytuj | edytuj kod]
Między innymi wskutek dysproporcji sił, wojna w obronie Konstytucji 3 maja zamieniła się w jeden wielki odwrót wojsk polskich. Wobec niemożności utrzymania linii Bugu, książę Józef Poniatowski prowadził swój korpus w kierunku stolicy, unikając stoczenia decydującej bitwy, dbając o zachowanie armii. W staczanych bitwach obronnych osiągał zresztą niemałe sukcesy (Zieleńce). Pod koniec lipca stanął kwaterą w Kurowie, gdzie dosięgła go wieść o przejściu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na stronę konfederacji targowickiej.
Przebieg bitwy[edytuj | edytuj kod]
Pod Markuszowem znajdowała się straż tylna wojsk polskich. Na nią uderzyli od wschodu (od strony Garbowa) niezorientowani w sytuacji politycznej Kozacy. Zrozpaczony zachowaniem krewniaka dowódca polski pociągnął wierne mu wojska (12 szwadronów kawalerii) w bezsensowną już walkę, osobiście dowodząc i wykazując się przy tym niebywałą brawurą, wedle współczesnych przekazów - szukając śmierci. Kozacy zostali odparci i odrzuceni w kierunku Garbowa. W bitwie tej zginęło około 20 Polaków, w tym generalny inspektor kawalerii gen. Janusz Stanisław Iliński.
Konsekwencje[edytuj | edytuj kod]
Bitwa z powodu swoich rozmiarów nie miałaby większego znaczenia nawet w innej sytuacji politycznej, w tej zaś była ona pozbawiona znaczenia w ogóle. Wskutek zachowania króla okazało się, że było to ostatnie zwycięstwo wojsk polskich w tej wojnie. Choć armia polska zachowała zdolność bojową, wskutek decyzji władz wojna była przegrana.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Derdej, Zieleńce-Mir-Dubienka 1792, wyd. 2, Warszawa: Bellona, 2008, ISBN 978-83-11-11039-7, OCLC 316465584.