Piaskowiec (ptak)

Piaskowiec
	Calidris alba
	(Pallas, 1764)
	; Szata godowa
	; Szata spoczynkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	biegusy
Plemię	Calidrini
Rodzaj	Calidris
Gatunek	piaskowiec
Synonimy
	Tringa alba Pallas, 1764; Trynga alba Pallas, 1764; Tringa leucophaea Pallas, 1764; Arenaria leucophaea carteri Mathews, 1916; Tringa arenaria Linnaeus, 1766; Charadrius rubidus J.F. Gmelin, 1789;
	Tringa alba Pallas, 1764; Trynga alba Pallas, 1764; Tringa leucophaea Pallas, 1764; Arenaria leucophaea carteri Mathews, 1916; Tringa arenaria Linnaeus, 1766; Charadrius rubidus J.F. Gmelin, 1789;
Podgatunki
	C. alba alba (Pallas, 1764); C. alba rubida (J.F. Gmelin, 1789);
	C. alba alba (Pallas, 1764); C. alba rubida (J.F. Gmelin, 1789);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Zasięg występowania w sezonie lęgowym. Czarna linia wyznacza południową granicę
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Piaskowiec^[5] (Calidris alba) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). W sezonie lęgowym występuje w Arktyce, zimuje na wybrzeżach i wyspach wszystkich kontynentów, prócz Antarktydy. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Piaskowiec zamieszkuje w zależności od podgatunku^[2]^[6]:

C. alba alba – północny skraj Kanady (Wyspa Ellesmere’a), północna i wschodnia Grenlandia, Svalbard, Ziemia Północna, Półwysep Tajmyr; zimuje na wybrzeżach Europy Zachodniej i Południowej, Afryki, południowej Azji oraz Australii i niektórych wysp Oceanii. W Polsce podczas przelotów spotykany licznie na wybrzeżu, w głębi kraju nieregularnie i nielicznie.
C. alba rubida – północno-wschodnia Syberia (Wyspy Nowosyberyjskie, ujście Leny), Alaska (nielicznie) i północna Kanada (oprócz Wyspy Ellesmere’a); zimuje na wschodnich wybrzeżach Azji oraz wybrzeżach amerykańskich począwszy od środkowej części Ameryki Północnej po południowe krańce Ameryki Południowej.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd: Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu godowym wierzch ciała rdzawy z ciemnymi plamkami, które są większe na grzbiecie i pokrywach skrzydłowych. Spód ciała i podgardle białe. Prosty dziób i nogi czarne. W szacie spoczynkowej wierzch ciała popielatoszary, a czoło, brew i spód białe. W przedniej części pokrywy skrzydłowej charakterystyczna czarna plama. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w upierzeniu spoczynkowym, jednak wierzch ich ciała pokrywają czarne plamy.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 19–21 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 34–40 cm
masa ciała ok. 35–110 g

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Tundra, poza okresem lęgowym głównie morskie wybrzeża.
Gniazdo: Na ziemi.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg lub dwa, w krótkim odstępie czasu (zdarzają się sporadyczne przypadki poliandrii), składając w czerwcu–lipcu 4 jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 24–32 dni przez obydwoje rodziców, lub jeśli złożone zostały dwa lęgi, każde z rodziców wysiaduje tylko jeden z nich.
Pożywienie: Bezkręgowce i nasiona roślin.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje piaskowca za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Wetlands International w 2015 roku szacowała liczebność światowej populacji na 620–700 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany^[4].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[7].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Calidris alba, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Van Gils, J., Wiersma, P. & Boesman, P.: Sanderling (Calidris alba). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-18].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e D. Lepage: Sanderling Calidris alba. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Calidris alba, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-13].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-22]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Calidris alba (Piaskowiec). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 57–60. ISBN 83-86564-43-1.

[itis-1] Calidris alba, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Van Gils, J., Wiersma, P. & Boesman, P.: Sanderling (Calidris alba). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-18].

[avibase-3] D. Lepage: Sanderling Calidris alba. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-22]. (ang.).

[iucn-4] Calidris alba, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-13].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-22]. (ang.).

[7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]