Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd Dęba
| gmina wiejska | |||
| 1943-1944[1] | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Dystrykt | |||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Populacja (1943) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1943) | |||
| |||
Położenie na mapie Polski  | |||
| 50°25′45″N 21°50′52″E/50,429167 21,847778 | |||
Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd Dęba (pol. Okręg Wojskowych Dóbr Ziemskich – Poligon Wehrmachtu Dęba-Południe[2]) – dawna jednostka administracyjna (na równi z gminą wiejską[3]) funkcjonująca na obszarze Landkreis Debica (dystrykt krakowski, Generalne Gubernatorstwo) w latach 1940–1944 pod okupacją niemiecką w Polsce. Siedzibą obszaru była Dęba (dawna wieś, obecnie w granicach miasta Nowa Dęba).
Jednostka powstała 1 lipca 1943 dla potrzeb administracji hitlerowskiego poligonu wojskowego w Dębie, także nazywanym Truppenübungsplatz Mielec (poligonem mieleckim).
Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd Dęba powstał z części 11 gmin (w tym 4 zniesionych), obejmując w całości lub częściowo 47 wsi[4]:
- gmina Baranów – wsie Dąbrowica, Durdy i Knapy;
- gmina Chmielów – wsie Alfredówka, Dęba, Jadachy, Rozalin i Tarnowska Wola;
- gmina Cmolas (zniesiona) – wsie Cmolas, Hadykówka, Jagodniki, Ostrowy Baranowskie. Poręby Dymarskie, Trzęsówka i Zarębki;
- gmina Dzikowiec (zniesiona) – wsie Dzikowiec, Kopcie i Mechowiec;
- gmina Grębów – wsie Grębów, Krawce i Stale;
- gmina Kolbuszowa Dolna (zniesiona) – wsie Kolbuszowa Dolna, Kosowy, Nowa Wieś, Przyłęk, Siedlanka i Świerczów i Toporów;
- gmina Majdan (zniesiona) – wsie Brzostowa Góra, Huta Komorowska, Komorów, Krzątka, Majdan, Rusinów i Wola Rusinowska;
- gmina Mielec – wsie Cyranka, Rzochów i Wojsław;
- gmina Padew – wieś Babule;
- gmina Przecław – wieś Rzemień;
- gmina Reichsheim (Hyki Kolonia) – wsie Chorzelów, Czajkowa, Grochowe, Hyki-Dębiaki, Reichsheim, Trześń i Wola Chorzelowska.
Wszystkie dotychczasowe wsie (lub ich części), które weszły w skład jednostki, zostały formalnie zniesione, a wiele z nich zostało zrównanych z ziemią.
Obejmując kilkaset km², była to pod względem powierzchni druga (po gminie Górno a przed SS-Gutsbezirk Truppenübungsplatz Heidelager) jednostka w dystrykcie krakowskim[5]. 1 marca 1943 liczyła 30.451 mieszkańców[4].
Jednostkę zniesiono latem 1944, kiedy to teren został opuszczony przed zbliżającymi się wojskami radzieckimi.
22 sierpnia 1944, na mocy dekretu PKWN, podział administracyjny Polski został odtworzony według stanu z 1939[6].
Obecnie na terenie byłego poligonu znajduje się Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Nowa Dęba.
Źródła[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Góra, Wojna i okupacja na ziemiach polskich 1939-1945, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1984, ISBN 83-05-11290-X
- Link do historycznej mapy obszaru (część południowa), stan na 1944
- Link do historycznej mapy obszaru (część północna), stan na 1944
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jednostka poza administracją polską.
- ↑ Historia. [dostęp 2017-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)].
- ↑ Gemeindeverzeichnis Kreishauptmannschaft Dębica
- ↑ a b Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Mapa. [dostęp 2017-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-27)].
- ↑ Dz.U. 1944 nr 2 poz. 8
