Heliodoxa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Heliodoxa[1]
Gould, 1850[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – brylancik rubinowy (H. rubinoides)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

krótkonogie

Rodzina

kolibrowate

Podrodzina

paziaki

Plemię

Heliantheini

Rodzaj

Heliodoxa

Typ nomenklatoryczny

Trochilus leadbeateri Bourcier, 1847

Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Heliodoxa – rodzaj ptaków z podrodziny paziaków (Lesbiinae) w rodzinie kolibrowatych (Trochilidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Centralnej (Panama) i Południowej (Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Brazylia, Ekwador, Peru i Boliwia)[16].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 10–17 cm; masa ciała 5,1–10,2 g; samce są z reguły większe i cięższe od samic[16].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Leadbeatera: epitet gatunkowy Trochilus leadbeateri Bourcier, 1843; Benjamin Leadbeater (1773–1851), brytyjski wypychacz i ornitolog zajmujący się handlem związanym z historią naturalną[17]. Gatunek typowy: Trochilus leadbeateri Bourcier, 1843.
  • Clytolaema: gr. κλυτος klutos „wspaniały”, od κλεω kleō „świętować”; λαιμος laimos „gardło”[18]. Gatunek typowy: Trochilus rubineus J.F. Gmelin}, 1788 (= Trochilus rubricauda Boddaert, 1783).
  • Heliodoxa: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; δοξα doxa „chwała, wspaniałość”, od δεχομαι dekhomai „chwalić”[19].
  • Ionolaima: gr. ιον ion „fioletowy”; λαιμος laimos „gardło”[20]. Gatunek typowy: Trochilus schreibersii Bourcier, 1847.
  • Phaiolaima: gr. φαιος phaios „brązowy”; λαιμος laimos „gardło”[21]. Gatunek typowy: Trochilus rubinoides Bourcier & Mulsant, 1846.
  • Eugenia: Cesarzowa Eugenia (1826–1920; rządziła w latach 1853–1870), żona Napoleona III[22]. Gatunek typowy: Eugenia imperatrix Gould, 1856.
  • Agapeta: gr. αγαπητος agapētos „serdecznie kochany”, od αγαπη agapē, αγαπης agapēs „miłość”[23]. Gatunek typowy: Aphantochroa gularis Gould, 1860; młodszy homonim Agapeta Hübner, 1822 (Lepidoptera).
  • Aspasta: gr. ασπαστος aspastos „pożądany, mile widziany”[24]. Nowa nazwa dla Leadbeatera Bonaparte, 1849.
  • Polyplancta: gr. πολυπλαγκτος poluplanktos „ciągle w ruchu” (tj. z rodzaju), od πολυς polus „więcej”; πλαγκτος planktos „wędrowny”, od πλαζω plazō „wędrować”[25]. Gatunek typowy: Trochilus (Lampornis) aurescens Gould, 1846.
  • Lampraster: gr. λαμπρος lampros „znakomity”; αστηρ astēr, αστερος asteros „gwiazda”[26]. Gatunek typowy: Lampraster branickii Taczanowski, 1874.
  • Placophorus: gr. πλαξ plax, πλακος plakos „płyta” (np. metal); φορος phoros „noszący”, od φερω pherō „nosić”[27]. Gatunek typowy: Aphantochroa ? gularis Gould, 1860.
  • Hypolia: gr. ὑπο hupo „pod”; λειος leios „gładki”[28]. Gatunek typowy: Trochilus leadbeateri Bourcier, 1843; młodszy homonim Hypolia Ridgway, 1875 (Fringillidae).
  • Xanthogenyx: gr. ξανθος xanthos „żółty”; γενυς genus „szczęka”[29]. Gatunek typowy: Xanthogenyx salvini d’Hamonville, 1883 (= Heliodoxa xanthogonys Salvin & Godman, 1882).
  • Agapetornis: rodzaj Agapeta F. Heine, Sr., 1863; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[30]. Nowa nazwa dla Agapeta F. Heine, Sr., 1863.
  • Smaragdochroa: gr. σμαραγδος smaragdos „szmaragd”; χροα khroa, χροας khroas „wygląd, kolor”, od χρως khrōs, χρωτος khrōtos „cera, karnacja”[31]. Gatunek typowy: Heliodoxa jacula Gould, 1850.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[32]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Heliodoxa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ J. Gould. Description of Two New Species with the characters of a New Genus of Trochilidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 95, 1849. (ang.). 
  3. ↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 70. (łac.).
  4. ↑ J. Gould: A monograph of the Trochilidæ, or family of humming-birds. Cz. 4. London: Printed by Taylor and Francis, 1861, s. ryc. 249 i tekst. (ang.).
  5. ↑ a b H.G.L. Reichenbach. Aufzalilung der Colibris Oder Trocbilideen in ihrer wahren natürlichen Verwandtschaft, nebst Schlüssel ihrer Synonymik. „Journal für Ornithologie”. 1, s. 4, 9, 1854. (niem.). 
  6. ↑ J. Gould. Correspondance. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 41, s. 1157, 1855. (fr.). 
  7. ↑ Heine 1863 ↓, s. 178.
  8. ↑ Heine 1863 ↓, s. 179.
  9. ↑ Heine 1863 ↓, s. 182.
  10. ↑ W. Taczanowski. Description des Oiseaux nouveaux du Perou central. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1874 (1), s. 140, 1874. (fr.). 
  11. ↑ É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 1. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1874, s. 137, 143. (fr.).
  12. ↑ É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibri. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. Nouvelle série. 22, s. 213, 1875. (fr.). 
  13. ↑ L. d’Hamonville. Nouveautés ornithologiques. „Bulletin de la Société zoologique de France”. 8, s. 77, 1883. 
  14. ↑ Ch. Chubb: The birds of British Guiana, based on the collection of Frederick Vavasour McConnell. Cz. 2. London: B. Quaritch, 1916, s. 419 (przypis). (ang.).
  15. ↑ E. Simon. Notes critiques sur les Trochilidés. „Revue Française d’Ornithologie”. 6, s. 53, 1919. (fr.). 
  16. ↑ a b K.L. Schuchmann: Family Trochilidae (Hummingbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 615–617. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Leadbeatera [dostęp 2020-03-28].
  18. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Clytolaema [dostęp 2022-10-09].
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliodoxa [dostęp 2020-03-28].
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ionolaima [dostęp 2020-03-28].
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phaiolaima [dostęp 2020-03-28].
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Eugenia [dostęp 2020-03-28].
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Agapeta [dostęp 2020-03-28].
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Aspasta [dostęp 2020-03-28].
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Polyplancta [dostęp 2020-03-28].
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lampraster [dostęp 2020-03-28].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Placophorus [dostęp 2020-03-28].
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hypolia [dostęp 2020-03-28].
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Xanthogenyx [dostęp 2020-03-28].
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Agapetornis [dostęp 2020-03-28].
  31. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Smaragdochroa [dostęp 2020-03-28].
  32. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Heliantheini Reichenbach, 1853 (wersja: 2022-08-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-09].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • F. Heine. Trochilidica. „Journal für Ornithologie”. 11, s. 173–217, 1863. (niem.). 
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Heliodoxa&oldid=71422731”