Hruszowa

Hruszowa
Грушава
	; Nieistniejący dwór w Hruszowej Rodziewiczów
Państwo	Białoruś
Obwód	brzeski
Rejon	kobryński
Sielsowiet	Horodec
Populacja (2009); • liczba ludności	; 415
Nr kierunkowy	+375 1642
Kod pocztowy	225889
Tablice rejestracyjne	1
	Położenie na mapie obwodu brzeskiego Hruszowa
	Położenie na mapie Białorusi Hruszowa
	52°14′27,7″N 24°43′52,0″E/52,241028 24,731111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hruszowa^[1] (błr. Грушава, Hruszawa; ros. Грушево, Gruszewo; hist. Hruszowo, Gruszewo^[2], Hruszewo^[3]) – wieś na Białorusi, w rejonie kobryńskim obwodu brzeskiego, około 25 km na wschód od Kobrynia^[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze znane dziś wzmianki o Hruszowej^[a] pochodzą z 1404 roku, gdy wieś ta została nadana przez księcia Witolda Romanowi Fiedorowiczowi z kniaziów Kobryńskich^[5]. W 1454 roku majątkiem władał Siemion Romanowicz, po nim dziedziczką była jego córka Anna Fiedorowa (w 1495 roku). W XVI wieku dobra te były własnością Paców, później Sanguszków. Z dokumentów z 1528 roku wynika, że dobra kobryńskie były własnością królewską. W 1563 roku wybudowano we wsi pierwszą cerkiew prawosławną^[6]. W 1677 roku wieś Hruszową kupił Samuel Łubkowski.

Wieś królewska ekonomii kobryńskiej położona była w końcu XVIII wieku powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego^[7].

Przed rozbiorami Hruszowa leżała w województwie brzeskolitewskim Rzeczypospolitej. Po rozbiorach znalazła się na terenie powiatu kobryńskiego, należącego do guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później grodzieńskiej (1801–1915) Imperium Rosyjskiego^[2].

Po zduszeniu insurekcji kościuszkowskiej majątek został przejęty przez władze carskie i podarowany przez carycę Katarzynę II księciu Aleksandrowi Suworowowi, od którego w 1812 roku Hruszową kupił Antoni Rodziewicz (zm. w 1839 roku), chorąży kobryński, dziad Marii Rodziewiczównej (możliwe, że majątek kupił jego ojciec, Seweryn). Kolejnymi właścicielami majątku byli: Teodor (1818–1875), syn Antoniego, później brat Teodora, Henryk (zm. w 1881 roku). Ostatnią właścicielką Hruszowej, aż do 1939 roku, była Maria Rodziewiczówna (1864–1944), córka Henryka.

Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Hruszowa znalazła się na terenie Polski, w gminie Horodec powiatu kobryńskiego województwa poleskiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi^[8].

Dwór w Hruszowej[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Dwór w Hruszowej.

Antoni Rodziewicz wybudował tu obszerny dwór w 1825 roku. Składał się on z trzech utrzymanych w tym samym stylu murowanych budynków, rozlokowanych wokół dziedzińca. Centralny, dziewięcioosiowy piętrowy dom miał portyk o czterech potężnych kolumnach w wielkim porządku dźwigających trójkątny fronton. Napis na frontonie głosił: „Boże, błogosław mieszkańcom. Dom ten zbudowany w jubileuszowym roku 1825 przez Antoniego i Eleonorę z Giełgudów Rodziewiczów”^[9]^[4].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Historyczna polska odmiana nazwy tej wsi jest przymiotnikowa (dop. Hruszowej, vide Rodziewiczówna, Aftanazy), współczesna białoruska odmiana, według pozycji Nazwy nasielenych punktau Respubliki Biełaruś, Bresckaja Wobłasć (wyd. Technałohija, Mińsk, 2010), jest rzeczownikowa (dop. Hruszawie).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 37. ISBN 978-83-254-1988-2.
↑ ^a ^b Gruszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 876 .
↑ Hruszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 591 .
↑ ^a ^b Hruszowa na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-08-05].
↑ Грушево, усадьба Родевичей. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 355–360. ISBN 985-11-0305-5. (ros.).
↑ Грушава, Hruszowa, Грушево. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 191–193. ISBN 985-6302-37-4. (biał.).
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 107.
↑ Грушево na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-08-05]. (ros.).
↑ Hruszowa, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 56–57, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[U-5] Historyczna polska odmiana nazwy tej wsi jest przymiotnikowa (dop. Hruszowej, vide Rodziewiczówna, Aftanazy), współczesna białoruska odmiana, według pozycji Nazwy nasielenych punktau Respubliki Biełaruś, Bresckaja Wobłasć (wyd. Technałohija, Mińsk, 2010), jest rzeczownikowa (dop. Hruszawie).

[ksng-1] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 37. ISBN 978-83-254-1988-2.

[S2-2] Gruszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 876 .

[S15-3] Hruszewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 591 .

[R-4] Hruszowa na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-08-05].

[F-6] Грушево, усадьба Родевичей. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 355–360. ISBN 985-11-0305-5. (ros.).

[N-7] Грушава, Hruszowa, Грушево. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 191–193. ISBN 985-6302-37-4. (biał.).

[8] Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 107.

[A-9] Грушево na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-08-05]. (ros.).

[RA-10] Hruszowa, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 56–57, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]