Jan Pełka

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Kanty Jerzy Pełka
1/4 zwycięstw
kapitan pilot kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1912
Częstochowa

Data i miejsce śmierci

20 lutego 1949
Calera de Barquín

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Royal Air Force

Jednostki

dywizjon 303
dywizjon 307

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Medal Lotniczy Kawaler Orderu Świętego Sawy (Serbia)

Jan Kanty Jerzy Pełka (ur. 2 lutego 1912 w Częstochowie, zm. 20 lutego 1949 w Calera de Barquín) – kapitan pilot Wojska Polskiego, polski pilot doświadczalny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Po maturze studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Podczas studiów wstąpił do Aeroklubu Warszawskiego, gdzie przeszedł przeszkolenie w zakresie pilotażu szybowcowego. W 1936 roku był uczestnikiem badawczej wyprawy szybowcowej w Góry Świętokrzyskie[1]. Podczas wiosennej części wyprawy 1 maja wykonał na szybowcu SG-3 siedmiogodzinny lot żaglowy, a 3 maja wykonał przelot na odległość 110 kilometrów[2]. Podczas zlotu szybowcowego w sierpniu 1936 roku, rozegranego podczas zawodów Gordona Bennetta w Warszawie, zajął trzecie miejsce w konkursie na celność lądowania[3]. Podczas jesiennej części wyprawy, 11 września, wykorzystał korzystne warunki termiczne i wykonał na CW-5 przelot na odległość 150 km[4]. 6 maja 1937 roku został wybrany kierownikiem sekcji szybowcowej Aeroklubu Warszawskiego. W maju i czerwcu 1937 roku na szybowcu Sokół-bis wziął udział w rajdzie propagującym polskie lotnictwo w Rumunii, Bułgarii, Grecji, Jugosławii, Austrii i na Węgrzech zorganizowanym przez Aeroklub Warszawski. Pilotując szybowiec na zmianę z Antonim Majcherczykiem, pokonał trasę o długości 3400 kilometrów[5][6]. Za udział w tym rajdzie rząd jugosłowiański nadał mu order św. Sawy kl. V[7]. W lipcu 1937 roku był członkiem ekipy technicznej obsługującej polską reprezentację podczas XVIII Zawodów Krajowych w Rhön[8]. W sierpniu 1937 roku był członkiem ekipy Aeroklubu Warszawskiego startującej w Krajowych Zawodach Lotniczych, która zdobyła pierwsze miejsce[9]. Również w 1937 roku uzyskał Srebrną Odznakę Szybowcową (nr 600 na świecie). Od 20 do 25 sierpnia 1938 roku uczestniczył, jako członek reprezentacji Aeroklubu Warszawskiego, w VIII Krajowych Zawodach Lotniczych[10]. Studia ukończył w czerwcu 1939 roku z dyplomem inżyniera mechanika, po czym jako konstruktor rozpoczął pracę w Wytwórni Silników nr 1 PZL w Warszawie na Okęciu[11].

Z chwilą wybuchu II wojny światowej został wraz z wytwórnią ewakuowany na wschód, a następnie do Rumunii, skąd przedostał się do Francji. Tam wstąpił do wojska i został przydzielony do Szkoły Podchorążych Armii Polskiej w Coëtquidan. W trybie nadzwyczajnym otrzymał awans do stopnia podporucznika[12][a]. Po upadku Francji ewakuował się drogą morską do Wielkiej Brytanii, gdzie został skierowany do lotnictwa. Otrzymał numer służbowy RAF 793410, a następnie P-1892[13].

Po krótkim przeszkoleniu w Eastchurch otrzymał w lipcu 1940 roku przydział w charakterze mechanika lotniczego do dywizjonu 303 na lotnisku Northolt[12]. Zgłosił się na przeszkolenie w pilotażu i od 2 kwietnia 1941 roku szkolił się w 25 Elementary Flying Training School (EFTS) w Hucknall. Następnie został skierowany do 16 Secondary Flying Training School (SFTS) w Newton. 13 maja 1942 roku zakończył szkolenie i został skierowany na kurs oficerski, który ukończył 19 czerwca. Po jego ukończeniu otrzymał stopień podporucznika i numer służbowy P-1892. Zaraz po tym przydzielono go do 54 Operational Training Unit (OTU) w Charter Hall. Przebywał w niej do 19 września 1942 roku, następnie otrzymał skierowanie do 307. dywizjonu[11].

Od 19 września 1942 do 30 grudnia 1943 roku w trakcie 86 lotów operacyjnych i bojowych wylatał ponad 500 godzin, w tym część w ramach Coastal Command[11]. 14 czerwca 1943 roku wziął udział w ataku na grupę czterech wynurzonych U-Bootów. Pomimo zacięcia broni pokładowej nie przerwał ataku, aby skupić na sobie część ognia broni przeciwlotniczej U-Bootów[14][b]. 19 czerwca 1943 roku wziął udział w grupowym zestrzeleniu wodnopłata patrolowego Blohm & Voss Bv 138, zaliczono mu 1/4 zestrzelenia pewnego[15]. 1 września 1943 roku otrzymał awans na stopień porucznika[16].

30 października 1944 roku otrzymał przydział do Eskadry A w Aircraft and Armament Experimental Establishment (AAEE) w Boscombe Down. Zajmował się badaniem w locie samolotów myśliwskich, do listopada 1946 roku wylatał 260 godzin na 28 typach samolotów. W trakcie służby w AAEE przyczynił się do usunięcia szeregu usterek w samolotach używanych w RAF. 1 stycznia 1946 roku został awansowany do stopnia kapitana[17].

Po demobilizacji w grudniu 1946 roku wyjechał do Argentyny i zatrudnił się w Instituto de Investigaciones Aeronauticas y Espaciales w Córdobie. 20 lutego 1949 roku utonął podczas kąpieli w rzece Calera, został pochowany na cmentarzu polskim koło Córdoby[16].

Na liście Bajana został sklasyfikowany na pozycji 374[18].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nie jest to potwierdzone w innych materiałach
  2. ↑ W kronice dywizjonu 307 odnotowano, że skończyła mu się amunicja. On sam, we wspomnieniach opublikowanych w książce Lwowskie Puchacze, pisał o zacięciu broni pokładowej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Skrzydlata Polska i 2'1937 ↓, s. 48.
  2. ↑ Skrzydlata Polska i 11'1936 ↓, s. 327.
  3. ↑ Skrzydlata Polska i 11'1936 ↓, s. 284.
  4. ↑ Skrzydlata Polska i 8'1937 ↓, s. 140.
  5. ↑ Skrzydlata Polska i 6'1937 ↓, s. 146.
  6. ↑ Skrzydlata Polska i 7'1937 ↓, s. 153–155.
  7. ↑ Skrzydlata Polska i 11'1937 ↓, s. 277.
  8. ↑ Skrzydlata Polska i 8'1937 ↓, s. 196.
  9. ↑ Skrzydlata Polska i 9'1937 ↓, s. 202.
  10. ↑ Skrzydlata Polska i 8'1938 ↓, s. 214.
  11. ↑ a b c Jędrzejewski 2014 ↓, s. 484.
  12. ↑ a b Płoszajski Cz. 1 1993 ↓, s. 9.
  13. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 443.
  14. ↑ Damsz 2009 ↓, s. 227–228.
  15. ↑ Kronika 307 Dywizjonu Myśliwców Nocnych, część 5. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego. s. 39. [dostęp 2020-11-07]. (pol.).
  16. ↑ a b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 485.
  17. ↑ Płoszajski Cz. 1 1993 ↓, s. 118.
  18. ↑ Lista Bajana. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2020-11-07]. (pol.).
  19. ↑ Pełka Jan Kanty Jerzy. listakrzystka.pl. [dostęp 2020-11-05]. (pol.).
  20. ↑ Płoszajski Cz. 2 1998 ↓, s. 81.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Pełka&oldid=72818613”