Janowa Góra

Janowa Góra

wieś
Domy w Janowej Górze
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Stronie Śląskie
Wysokość	660-770 m n.p.m.
Liczba ludności	4
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-550
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855635
Położenie na mapie gminy Stronie Śląskie Janowa Góra
Położenie na mapie Polski Janowa Góra
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Janowa Góra
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Janowa Góra
50°15′16″N 16°50′08″E

Dom w Janowej Górze

Kościół św. Jana Nepomucena w Janowej Górze

Janowa Góra (niem. Johannesberg) – zanikająca wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Stronie Śląskie w dolinie potoku, prawego dopływu Siennej Wody w Masywie Śnieżnika.

Położenie

Janowa Góra leży w dolinie Czarnej Wody, u zachodniego i północnego podnóża Rudki i Janowca, na wysokości około 660–770 m n.p.m.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Nazwa miejscowości

W historycznych dokumentach wymieniane są następujące dawne nazwy wsi: Sankt Johann, Johannesbergkh (1631), Johannßberg (1632/1633), Johann berg (1641), Johannsberg (1762), Johannisberg (1789, 1801–1857, 1871–1885), Johannesberg (1631, 1867, 1895–1945). Obecną nazwę, nawiązującą do lokalnej tradycji, nadała w 1946 r. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości.

Historia

Założona została przez mincerza Wilhelma von Oppersdorfa jako osada górnicza w latach 1582–1585 na terenie dóbr kameralnych. Już w średniowieczu wydobywano tu srebro w kopalni St. Johann, założonej kilkanaście lat wcześniej niż wieś, od której wzięła swą nazwę. Obok rud srebra występowały tu również rudy ołowiu i miedzi. Podobnie jak w przypadku innych kopalni w okolicy (Bolesławów, Kąty Bystrzyckie) upadek wydobycia przyniosła wojna trzydziestoletnia.

W roku 1638 wieś została zakupiona przez Althannów z Międzylesia wraz z całym kluczem strońskim. W XVII w. dość często zmieniała właścicieli, by w końcu w 1838 r. stać się własnością królewny Marianny Orańskiej. W 1826 r. wzniesiono we wsi niewielki kościół cmentarny pw. św. Jana Nepomucena o cechach późnobarokowych – murowany, jednonawowy z półkolistą absydą, bezwieżowy, nakryty dachem dwuspadowym z sygnaturką o smukłym hełmie (nr. w rej. zab. 1791, z 22 grudnia 1971 r.).

Ze względu na walory krajobrazowe i dobre warunki śniegowe, do roku 1939 wieś była chętnie odwiedzana zimą. W okresie międzywojennym próbowano, jednak bez sukcesu, wznowić w pobliżu Johannesbergu wydobycie rud, tym razem żelaza.

Po 1945 r. wieś została zaludniona tylko nieznacznie. Większość domów została zrujnowana, a po dawnej wsi pozostało tylko kilka gospodarstw. W latach 50. poszukiwano tu rud uranowych w związku z istniejącą nieopodal kopalnią Kopaliny, jednak bez większych rezultatów.

Do dziś z dawnej wsi przetrwały jedynie cztery domy: w dolnej części, przy szosie do Siennej, gdzie funkcjonował do lat 80. Dom Pracy Twórczej pracowników radia i telewizji, oraz w górnej części, gdzie hodowano owce. W jednym ze starych domostw jeszcze w latach 80. i 90. istniała baza turystyczna Oddziału Bialskiego PTTK pod nazwą „Rysiówka”.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest:

• kościół, obecnie nieużytkowany, z k. XVIII w.

Współczesność

Szansą dla wsi stał się rozwój turystyki i sportów zimowych. W pobliskiej wsi Sienna powstał duży ośrodek narciarski i kolej linowa na Czarną Górę. Od kilku lat w całej okolicy, również w Janowej Górze, budowane są obiekty bazy noclegowej i gastronomicznej.

Przyroda

Stare sztolnie w Janowej Górze są siedliskiem nietoperzy. W 2002 r. podczas inwentaryzacji chiropterologicznej stwierdzono tu występowanie m.in. nocka orzęsionego Myotis emarginatus.

Turystyka

• Przez wieś prowadzi znakowana ścieżka przyrodnicza prowadząca ze szczytu Czarnej Góry do Jaskini Niedźwiedziej.
• Okolica ma duże walory krajobrazowe. Kościół popadający w ruinę, można oglądać tylko z zewnątrz.

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.
• Studium środowiska kulturowego gminy Stronie Śląskie woj. wałbrzyskie, opracowanie pod red. Iwony Rybka-Cegleckiej dla Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Wrocław 1996
• Krzysztof R. Mazurski Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Sudety. Oficyna Wydawnicza Oddziału Wrocławskiego PTTK, Wrocław 1995, ISBN 83-85550-48-8.
• Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, mapa turystyczna, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1991

Linki zewnętrzne

• Archiwalne fotografie: Weinhäuser am Johannesberg
• Współczesne fotografie kościoła: [1], [2], [3] i pozostałości cmentarza: [4].