Jerzy Jankiewicz

Jerzy Stanisław Jankiewicz

2 i 1/2 zwycięstwa
major pilot
Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1913 Kijów
Data i miejsce śmierci	25 maja 1942 La Manche (w pobliżu Dunkierki)
Przebieg służby
Lata służby	1932 – 1942
Siły zbrojne	– Siły Powietrzne RP – RAF
Jednostki	1 Pułk Lotniczy, Dywizjon RAF 601 Dywizjon 303 Dywizjon RAF 124 Dywizjon RAF 222
Stanowiska	dowódca: Dywizjon 303 i Dywizjon RAF 222
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, bitwa o Anglię
Odznaczenia

Jerzy Stanisław Jankiewicz (ur. 15 lipca 1913 w Kijowie, zm. 25 maja 1942 w rejonie La Manche) – polski pilot, major Wojska Polskiego, uczestnik bitwy o Anglię, pierwszy polski pilot który dowodził angielskim dywizjonem myśliwskim.

Życiorys

Był synem Stanisława Andrzeja i Elżbiety, urodził się w Kijowie.

W 1932 r. zdał maturę w Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu. A następnie wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył 15 sierpnia 1934 roku jako obserwator.

Po ukończeniu szkoły został przydzielony eskadry treningowej 1 Pułku Lotniczego, skąd został skierowany na kurs szybowcowy do Wojskowego Ośrodka Szybowcowego w Ustjanowej a następnie na teoretyczny kurs pilotażu do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie. Po odbyciu tych kursów powrócił w listopadzie 1934 roku do 1 Pułku Lotniczego, gdzie otrzymał przydział do 13 Eskadry Towarzyszącej jako obserwator.

W 1935 roku odbył trzymiesięczny praktyczny kurs pilotażu w CWOL w Dęblinie i uzyskał tytuł i uprawnienia pilota. Po czym powrócił do macierzystej 13 Eskadry Towarzyszącej, gdzie nadal był obserwatorem. W dniu 26 listopada 1935 roku został przeniesiony do 11 Eskadry Liniowej już jako pilot. W dniu 16 marca 1936 roku ponowne skierowany do eskadry treningowej pułku a stamtąd na kurs wyższego pilotażu do Lotniczej Szkoły Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu, który ukończył w dniu 17 lipca 1936 roku uzyskując uprawnienia pilota myśliwskiego.

We wrześniu 1936 roku został przeniesiony do 113 Eskadry Myśliwskiej, gdzie był pilotem, a następnie zastępcą dowódcy eskadry, a jednocześnie w okresie od 1 do 24 sierpnia 1937 roku pełnił obowiązki dowódcy 114 Eskadry Myśliwskiej.

Od 1 czerwca 1938 roku do grudnia 1938 roku był urlopowany z wojska, a po powrocie do 1 Pułku Lotniczego w styczniu 1939 roku został dowódcą plutonu obsługi samolotów eskadry szkolnej pułku, a w dniu 9 marca 1939 roku został oficerem taktycznym IV/1 dywizjonu myśliwskiego.

W lipcu 1939 roku jako pilot znający język angielski został skierowany wraz z ppor. pil. Michałem Liniewskim i technikiem lotniczym Feliksem Świątkiem do Wielkiej Brytanii, gdzie odbył praktykę w pilotażu samolotu Hawker Hurricane i wrócił do Polski w końcu sierpnia 1939 roku.

Od 2 września 1939 roku był w dyspozycji Dowódcy Lotnictwa z przydziałem na instruktora pilotażu samolotów Hawker Hurricane, które miały być dostarczone z Wielkiej Brytanii w ramach brytyjskiej pożyczki na cele wojenne. W dniu 11 września 1939 roku udał się do Rumunii wraz z zespołem, który miał odebrać spodziewaną dostawę samolotów Hawker Huricane w porcie Konstancji. Wobec odwołania tej dostawy, przez Jugosławię i Grecję w dniu 23 października 1939 roku dotarł do Francji.

W dniu 27 października 1939 roku zgłosił się do polskiej stacji zbornej lotnictwa w Lyonie, a następnie został skierowany do stacji zbornej w Le Bourget pod Paryżem. Od lutego 1940 roku w Wielkiej Brytanii nadzorował przeróbkę samolotu pasażerskiego Lockheed L-14 należącego do PLL LOT w celu przystosowania go do lotów kurierskich do okupowanej Polski, upadek Francji spowodował zaniechanie tych działań gdyż loty z Wielkiej Brytanii nie były możliwe.

Wtedy też został przydzielony do lotnictwa myśliwskiego i skierowany do Centrum Lotnictwa Polskiego w Blackpool, gdzie odbył przeszkolenie teoretyczne i w dniu 17 lipca 1940 roku został skierowany do 15 Szkoły Pilotażu Początkowego RAF w Carlisle, a po jej ukończeniu 1 sierpnia został skierowany do 6 Oddziału Wyszkolenia Bojowego RAF.

Po ukończeniu szkolenia w dniu 17 sierpnia 1940 roku otrzymał przydział do 601 Dywizjonu Myśliwskiego RAF jako pilot. Od tego czasu rozpoczął loty bojowe w trwającej wówczas bitwie o Anglię. W tym dywizjonie latał do 22 października 1940 roku, zestrzelił w tym czasie 1 samolot na pewno, 1 prawdopodobnie i 1 uszkodził.

W dniu 23 października 1940 roku został przydzielony do 303 Dywizjonu Myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych, gdzie na początku 1941 roku został przeszkolony w pilotażu na samolotach Supermarine Spitfire i rozpoczął na nich loty bojowe.

W dniu 21 lutego 1941 roku w związku z ukończeniem tury lotów bojowych, został przeniesiony na naziemne stanowisko dowodzenia dywizjonu.

W dniu 13 kwietnia 1941 roku wrócił do lotów bojowych i został dowódcą eskadry A dywizjonu, a od 5 maja eskadry B Dywizjonu 303. W dniu 9 sierpnia 1941 roku został dowódcą Dywizjonu 303, funkcję tę pełnił do dnia 19 listopada 1941 roku gdy ukończył drugą już turę bojową i został skierowany na odpoczynek operacyjny.

W czasie odpoczynku operacyjnego pełnił funkcję oficera ds. wyszkolenia myśliwskiego w sztabie płk. Pawlikowskiego, oficera łącznikowego w Dowództwie Lotnictwa Myśliwskiego RAF.

Po ukończeniu przepisowego okresu odpoczynku operacyjnego, w dniu 6 maja 1942 roku otrzymał przydział do 124 Dywizjonu RAF, gdzie wykonywał kilka lotów bojowych jako dowódca eskadry. A następnie w dniu 20 maja 1942 roku jako pierwszy polski oficer, został dowódcą brytyjskiego 222 Dywizjonu Myśliwskiego RAF.

W dniu 25 maja 1942 roku na czele dowodzonego przez siebie dywizjonu odbywał lot bojowy w ramach operacji o kryptonimie "Rodeo 51", na tzw. swobodne polowanie w rejonie Dunkierki, ponieważ na początku lotu z powodu awarii samolotu wycofał się z niej dowódca Skrzydła North Weald, przejął dowodzenie całą formacją. W czasie tej operacji na zachód od Dunkierki doszło do walki z myśliwcami niemieckimi, w trakcie tej walki został zestrzelony i wpadł do morza. Ciała nie odnaleziono, drugi pilot brytyjski zestrzelony w tej walce dostał się do niewoli.

Zestrzelenia

W okresie swojej kariery myśliwskiej uzyskał wynik zwycięstw: 2 1/2 – 1 i 1/3 – 2. Został sklasyfikowany na 101. pozycji na liście "Bajana".

Zestrzelenia pewne:

• Bf 109 – 25 września 1940
• Ju 52 – 15 maja 1941 (wspólnie z sierż. pil. Wacławem Giermerem)
• Bf 109 – 22 czerwca 1942

Zestrzelenia prawdopodobne:

• Bf 110 – 4 września 1940
• Bf-109 – 6 lipca 1941 (wspólnie z ppor. pil. Bolesławem Drobińskim i sierż. pil. Stanisławem Bełzą)

Uszkodzone samoloty wroga:

• Bf-109 – 17 sierpnia 1940
• Bf-110 – 17 października 1941

Awanse

• podporucznik obserwator (11 sierpnia 1934)
• porucznik pilot (19 marca 1938)
• kapitan pilot (20 marca 1941)
• major pilot (1 września 1941)

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (5 września 1941)
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie) (1 lutego 1941 – dwukrotnie, 24 czerwca 1941)
• Distinguished Flying Cross (19 września 1941)

Wizerunek pilota został umieszczony na samolocie myśliwskim MiG-29 nr 54 z 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego.

Bibliografia

• Wojtek Matusiak. Pierwszy Polak – dowódca jednostki RAF. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 8–9 (129–130) (sierpień – wrzesień 2011), s. 181-185. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. ISSN 1641-9561. 
• Cumft Olgierd; Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich : poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1989, s. 300. ISBN 83-11-07329-5.