Kościół Santa Maria del Carmine w Pawii
45°11′14″N 9°09′11″E/45,187222 9,153056| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 Fasada świątyni | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Adres |
Chiesa di Santa Maria del Carmine, | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Lombardii  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||||
| 45°11′14″N 9°09′11″E/45,187222 9,153056
| |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Kościół Santa Maria del Carmine – rzymskokatolicki kościół w Pawii pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Jest kościołem parafialnym parafii Santa Maria del Carmine. Administracyjnie należy do diecezji Pawii[1].
Należy do najbardziej znaczących zabytków architektury gotyckiej w Lombardii. Jest, po katedrze, największym kościołem w Pawii (wymiary 80 × 40 m).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Karmelici przybyli do Pawii pod koniec XIII wieku, osiedlając się początkowo poza murami miasta, na gruntach ofiarowanych im przez franciszkanów. W 1364 roku, w związku z zarządzeniem Galeazza II Viscontiego, który zamierzał rozbudować swój zamek, musieli opuścić zajmowany teren[2]. Otrzymali w zamian kościół Santi Faustino e Giovita, należący do kanoników regularnych z San Pietro in Ciel d’Oro. Budowę nowego kościoła pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel rozpoczęli około 1370 roku, prawdopodobnie według projektu architekta Bernarda da Venezia, który zaprojektował również zamek Viscontiego oraz inne budynki, w tym Santa Maria del Carmine w Mediolanie; na jego autorstwo wskazują podobne rozwiązania projektowe i strukturalne odnośnych budynków. Prace budowlane posuwały się dość wolno i z przerwami. Około 1390 roku książę Mediolanu, Gian Galeazzo Visconti przekazał dużą darowiznę na rzecz kościoła, ale kilka lat później, w związku z rozpoczęciem budowy klasztoru Certosa di Pavia, prace zostały ponownie przerwane i wznowione dopiero 30 lat później. W 1461 roku zbudowano fasadę, modyfikując jej pierwotny projekt. Praca nad wystrojem wnętrza kontynuowano jeszcze w 1490 roku[3]. W 1511 roku kościół został konsekrowany[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół karmelitów wraz z przylegającym do niego południa klasztorem zajmuje cały kwartał[5]. Należy do najbardziej udanych przykładów gotyku lombardzkiego[6]. Jego fasada zdradza jeszcze inspirację romańską, ale jej dekoracje są już gotyckie. Sześć pilastrów, wspartych na przyporach i zwieńczonych pinaklami dzieli ją na pięć części. W przyziemiu zbudowano trzy portale, a ścianę nad nimi przepruto czterema ostrołukowymi biforiami i dużą rozetą, ozdobioną wokół fryzem z główkami aniołów. W niszach po obu stronach rozety umieszczono scenę Zwiastowania z posągami Archanioła Gabriela i Maryi, a powyżej, w kwadratowej niszy, obramowanej gzymsem – rzeźbę Ojca Przedwiecznego, udzielającego błogosławieństwa[4][7]. Za prezbiterium wznosi się wysoka kampanila na planie kwadratu[3]. Jej komora dzwonna przepruta została ażurowymi triforiami i zwieńczona stożkową wieżyczką z latarnią[7].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Santa Maria del Carmine jest po katedrze największym kościołem w Pawii. Ma 80 m długości i 40 m szerokości[4]. Został wzniesiony na planie krzyża łacińskiego. Korpus nawowy składa się z trzech naw. Podstawowym elementem planu kościoła jest ulubiony przez Bernarda da Venezia modulo ad quadratum (plan kwadratu), w oparciu o który zaprojektował on przęsło. Nawa główna składa się z czterech przęseł, natomiast prezbiterium i ramiona transeptu są jednoprzęsłowe. Każdemu przęsłu nawy głównej odpowiadają cztery mniejsze, kwadratowe przęsła w nawach bocznych; w tych, które znajdują się przy ścianach zbudowano po dwie kaplice. Podobny schemat kwadratowych kaplic powtórzono po stronie wschodniej transeptu. Plan kwadratu da Venezia powtórzył również w ujęciu pionowym (nawa główna jest dwukrotnie wyższa od naw bocznych). Takie zastosowanie matematycznych proporcji zapewniło rygorystyczną równowagę wewnętrznej przestrzeni budynku. Korpus nawowy przekryto sklepieniem krzyżowo-żebrowym, zróżnicowanym kolorystycznie dzięki żebrom z terakoty. Sklepienie wspierają masywne filary i półkolumny[3]. Filary wspierają również ostrołukowe arkady, oddzielające nawę główną od bocznych[6]. Jako podstawowego materiału do budowy sklepień, filarów i arkad użyto ciemnoczerwonej cegły[4], uzupełniając ją takimi materiałami, jak terakota i szary kamień z Angery[3].
Dzieła sztuki[edytuj | edytuj kod]
Prezbiterium[edytuj | edytuj kod]
Ołtarz główny w prezbiterium, odnowiony w 1832 roku, ma kształt niewielkiej świątyni na planie okręgu, wewnątrz której znajduje się posąg Chrystusa Zmartwychwstałego, flankowany posągami Anioła Zwiastującego i Maryi, pochodzącymi z poprzedniego ołtarza. W antepedium z białego marmuru umieszczono scenę ze św. Weroniką, flankowaną medalionami: Chrystus w Ogrójcu (po prawej) i Ecce homo (po lewej). Na lewej ścianie znajduje się gotyckie, kamienne tabernakulum, udekorowane sceną Zwiastowania. Na tylnej ścianie zamontowano organy, zbudowane w 1836 roku przez braci Lingiardi i zmodernizowane w 1872 roku. W oknie rozety, zdobiącej górną partię ściany, znajduje się witraż Madonna z Dzieciątkiem na tronie, przypisywany Vincenzowi Foppie[2].
Zakrystia[edytuj | edytuj kod]
Obszerne pomieszczenie zakrystii zostało pierwotnie zaprojektowane jako kaplica przy prawym ramieniu transeptu. Ścianę wejściową pokrywają sztukaterie. Portal flankują nisze z posągami św. Franciszka i św. Jana Chrzciciela. W niszy tympanonu znajduje się posąg Madonna z Dzieciątkiem. Po jego bokach bokach umieszczono, wsparte przez puttach herby rodowe[2].
Transept[edytuj | edytuj kod]
Transept zdobi kilka fresków wotywnych, odrestaurowanych w latach 60. XX wieku. Na ścianie zachodniej prawego ramienia transeptu znajdują się trzy przedstawienia Matki Boskiej z Dzieciątkiem pomiędzy świętymi i darczyńcami, zrealizowane na początku XV wieku, natomiast ramieniu północnym – portrety świętych Krzysztofa i Alberta z klęczącymi darczyńcami, datowane na połowę XV wieku[2].
Kaplice[edytuj | edytuj kod]
Kaplice naw bocznych zostały zbudowane i udekorowane przez możnowładców pawijskich oraz gildie rzemieślnicze. Obraz ołtarzowy w szóstej kaplicy po prawej stronie, namalowany przez Guglielma Caccię, przedstawia św. Annę i etapy wytwarzania wełny. W piątej kaplicy po lewej stronie znajduje się grobowiec błogosławionego Bernardyna z Feltre, patrona piekarzy[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Parrocchia Santa Maria del Carmine: Parrocchia di Santa Maria del Carmine. www.parrocchiemap.it. [dostęp 2018-04-24]. (wł.).
- ↑ a b c d Pavia Tour: Santa Maria del Carmine. www.paviatour.it. [dostęp 2018-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-03)]. (wł.).
- ↑ a b c d Lombardia Beni Culturali: Chiesa di S. Maria del Carmine – complesso. www.lombardiabeniculturali.it. [dostęp 2018-04-24]. (wł.).
- ↑ a b c d Angelo Lanfranchi: Tracce Carmelitane – S. Maria del Carmine a Pavia. www.carmeloveneto.it. [dostęp 2018-04-24]. (wł.).
- ↑ WebDiocesi: Santa Maria del Carmine. www.webdiocesi.chiesacattolica.it. [dostęp 2018-04-24]. (wł.).
- ↑ a b c Touring Club Italiano: S. Maria del Carmine. www.touringclub.it. [dostęp 2018-04-24]. (wł.).
- ↑ a b Guide Italia: Basilica di San Michele Maggiore. guide.travelitalia.com. [dostęp 2018-04-24]. (wł.).