Kolej leśna Puszczy Kampinoskiej
| Dane podstawowe | |
| Długość |
(1946 rok) |
|---|---|
| Rozstaw szyn |
600 mm |
| Historia | |
| Lata budowy |
1916 |
| Rok otwarcia |
1916 |
| Rok likwidacji |
1961 |
Kolej leśna Puszczy Kampinoskiej – sieć kolei leśnej funkcjonującej w zachodniej części Puszczy Kampinoskiej w latach 1915–1961 o rozstawie szyn 600 mm i maksymalnej (w roku 1946) długości 33 km[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
I wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Budowę wąskotorowej kolei leśnej rozpoczęli Niemcy okupujący Królestwo kongresowe od 1915 roku i prowadzący rabunkową wycinkę puszczy. W 1916 roku[2] powstała pierwsza linia z bindugi nad Wisłą (naprzeciwko wsi Wychódźc) do Polesia. Rok później zbudowano linię z Polesia do Bielin. Do końca I wojny światowej powstały linie do: tartaku w Piaskach Królewskich, Zamczyska i Grochali. Powstało wówczas zaplecze techniczne kolei w Polesiu, przeniesione później do wsi Rybitew[1]. Po odzyskaniu niepodległości kolej została przejęta przez państwo polskie[3].
II RP[edytuj | edytuj kod]
Kolej została wybudowana jako kolej tymczasowa. W związku z tym wymagała przebudowy na kolej stałą. Przebudowy dokonano w latach 1922–1926[3].
W 1923 roku do Piask Królewskich została doprowadzona Sochaczewska Kolej Wąskotorowa. Od tamtej pory większość drewna transportowano do Piask i tam ładowano na wagony kolei sochaczewskiej, która przewoziła drewno do Sochaczewa, gdzie przeładowywano je na kolej normalnotorową PKP. Zaprzestano wówczas spławiania drewna Wisłą. Linia z bindugi do Polesia została wówczas rozebrana. W tym samy roku powstała nowa linia z Bielin do wsi Zalasek[1]
W 1926 roku wybudowano nową parowozownię i siedzibę kolei w Zamczysku[1].
Po 1939 roku[edytuj | edytuj kod]
Po kampanii wrześniowej kolej była intensywnie eksploatowana przez Niemców prowadzących rabunkową wycinkę puszczańskich lasów[2]. W 1944 roku okupanci przedłużyli linię z Zalasek do Kampinosu[3][1].
Po II wojnie światowej przewozy drewna zaczęły maleć. W 1949 roku rozebrano tory na odcinku Zalasek – Kampinos, w 1958 odcinek Grochale – Rybitew[1].
W 1959 roku utworzono Kampinoski Park Narodowy. Zaprzestano wówczas wycinki lasu. Ostatecznie kolej zlikwidowano w 1961 roku, zaś tabor przewieziono na kolej leśną w Zagnańsku[1][2][3].
Przewozy[edytuj | edytuj kod]
W dwudziestoleciu międzywojennym kolej przewoziła średnio rocznie od 10 do 12 tysięcy m³ drewna. Ścięte drzewo (dłużycę) przerabiano w tartaku w Piaskach Królewskich na deski, skąd transportowano je dalej koleją sochaczewską do stacji stycznej z siecią PKP w Sochaczewie[3].
Okazjonalnie uruchamiano pociągi pasażerskie dla pracowników kolei i ich rodzin[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Bogdan Pokropiński, Sochaczewska kolej wąskotorowa, wyd. 1, 2012, s. 7,9,46, ISBN 978-83-206-1845-7 (pol.).
- ↑ a b c Jerzy Królikowski, Kolejowa Puszcza Kampinoska. Część I. Kolejka leśna [online], Kurier Kampinoski, 1 marca 2013 [dostęp 2023-11-30] (pol.).
- ↑ a b c d e Dzieje Sochaczewskiej Kolei Wąskotorowej [online], MKW w Sochaczewie, 19 listopada 2020 [dostęp 2023-11-30] (pol.).