Kroplik brązowobrzuchy
| Clytospiza monteiri[1] | |||
| (Hartlaub, 1860) | |||
.jpg) Osobnik sfotografowany w Ugandzie | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Clytospiza | ||
| Gatunek |
kroplik brązowobrzuchy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Kroplik brązowobrzuchy[3] (Clytospiza monteiri) – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae). Występuje w centralnej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał Gustav Hartlaub. Opis ukazał się w 1860 w „Proceedings of the Zoological Society of London”. Holotyp pochodził z Bembe w Angoli. Autorowi został on dostarczony przez rdzennego mieszkańca w klatce. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Pytelia monteiri[4]. W 1896 George Ernest Shelley wydzielił kroplika brązowobrzuchego do osobnego rodzaju Clytospiza[5]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny podtrzymuje tę klasyfikację. Uznaje również gatunek za monotypowy[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi od 12[7] do 13[8] cm, a masa ciała – 13,5–16 g[7]. Występuje nieznaczny dymorfizm płciowy w upierzeniu. Samica wygląda niemal identycznie jak samiec, jednak na kantarku ma bardziej szare pióra, a czerwony obszar na gardle zastąpiony jest białym. Na spodzie ciała są mniej intensywnie brązowe, a na kuprze i pokrywach nadogonowych bardziej pomarańczowoczerwone w porównaniu do samca. U samca niemal cała głowa (poza ciemnym kantarkiem) jest ciemnoszara lub łupkowa. Od brody do środka niższej części gardła biegnie czerwony pasek. Grzbiet, barkówki i reszta skrzydeł ma barwę matowobrązową. Skrzydła są stosunkowo krótkie i zaokrąglone. Kuper i pokrywy nadogonowe mają barwę krwistoczerwoną. Sterówki brązowawe lub brązowoczarne, ogon zaokrąglony na krawędziach, rozłożony zdaje się być stopniowany. Cały spód ciała poniżej gardła ma kasztanowobrązową barwę tła i białe kropki na piersi i po bokach, zaś na brzuchu i pokrywach podogonowych są to już paski. Dziób krótki, ale wysoki u nasady; ma kolor czarny lub szaroniebieski u nasady. Tęczówka czerwona; obrączka oczna jasnoniebieska. Nogi i stopy brązowe[9].
Wymiary szczegółowe dla nieokreślonej liczby osobników: długość skrzydła 55–61 mm, ogona: 43–55 mm, skoku – 17–18 mm, dzioba: 11–13 mm[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kropliki brązowobrzuche zamieszkują obszar od południowo-wschodniej Nigerii i Kamerunu na wschód po Sudan Południowy, Ugandę i skrajnie zachodnią Kenię; ponadto zasiedlają południowy Gabon, południowe Kongo, północno-zachodnią i północno-wschodnią Angolę (Kabinda na południe po Kwanzę Południową oraz północno-wschodnia Lunda Północna) oraz południowo-zachodnią i południową Demokratyczną Republikę Konga[7].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia kroplików brązowobrzuchych są sawanny pokryte wysoką trawą lub wilgotne zarośla, zarośla lantany, obrzeża lasów, przecinki oraz gęsto porośnięte obrzeża upraw[9]. Odnotowywane były na wysokości od 1000 do 1500 m n.p.m.[8] Zwykle te astryldy pojawiają się w parach lub małych grupach, prawdopodobnie rodzinnych. Żerują niemal wyłącznie na ziemi. Żywią się różnorodnymi ziarnami, głównie pochodzącymi od traw. Zjadają również bezkręgowce[9], w tym termity i pajęczaki[7].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Okres lęgowy w Kamerunie trwa od października do listopada, w Gabonie ptaki te rozmnażają się w kwietniu, od sierpnia do grudnia w północno-wschodniej Demokratycznej Republice Konga, a w Ugandzie w grudniu i od maja do czerwca[7]. Jest to koniec pory deszczowej i początek suchej. W naturze stwierdzano gniazda tych ptaków w starych gniazdach mniszek srokatych (Spermestes cucullata) i innych gniazdach niezidentyfikowanych gatunków. Stare gniazda były ponownie wyściełane włosiem, piórami, miękkim materiałem roślinnym oraz skórą węży. Zimmerman et al. (1996) wspomnieli o starym gnieździe wikłacza używanym przez kropliki brązowobrzuche do rozrodu i wypoczynku. Opisywano również małe, zamknięte gniazda, prawdopodobnie zbudowane przez same ptaki[8].
Jest to przypuszczalnie ptak nieobecny w hodowli (w Wielkiej Brytanii). Jedyne dostępne obserwacje z niewoli sporządził Goodwin (1982). Zniesienie liczy od 4 do 6 jaj. Podczas inkubacji i opieki nad młodymi w gnieździe samiec znosi do niego fragmenty zielonych traw i pióra; może ich nieść naraz 5. Samica, jeśli akurat jest w gnieździe, umieszcza w nich owe pióra. Zawsze podczas inkubacji lub opieki nad pisklętami samica przysłania wejście do gniazda piórem. Inkubacja trwa około 13 dni. Młode są w pełni opierzone po 19–21 dniach życia[8].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje kroplika brązowobrzuchego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). BirdLife International ocenia trend populacji jako stabilny[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Clytospiza monteiri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Clytospiza monteiri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Estrildidae Bonaparte, 1850 - astryldowate - Waxbills (Wersja: 2020-03-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-30].
- ↑ G. Hartlaub. On some Birds collected in Angola. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 28, s. 111, 1860.
- ↑ G. E. Shelley: The birds of Africa. 1896, s. 296–298.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e Payne, R.: Brown Twinspot (Clytospiza monteiri). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (26 maja 2016)].
- ↑ a b c d Ian Hinze: Brown Twinspot (Clytospiza monteiri). The National Finch and Softbill Society. [dostęp 2016-05-26].
- ↑ a b c d Peter Clement: Finches and Sparrows. A&C Black, 2010, s. 347. ISBN 978-1-4081-3530-3.
- ↑ Brown Twinspot Clytospiza monteiri. BirdLife International. [dostęp 2016-05-26].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i krótki filmik. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).