Mistrzostwa Czarnogóry w piłce nożnej mężczyzn

Mistrzostwa Czarnogóry w piłce nożnej (czarnog. Првијенство Црне Горе у фудбал) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Czarnogórze.

Historia

Mistrzostwa Czarnogóry w piłce nożnej rozgrywane są od 2006 roku (Wcześniej od 1923 były rozgrywane w składzie połączonej Jugosławii). Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Prva Liga, Druga Liga, Treća Liga oraz niższych klasach.

12 kwietnia 1913 w Cetynii powstał pierwszy czarnogórski klub piłkarski SK Crnogorac Cetinje, potem następne. 1 grudnia 1918 po zakończeniu I wojny światowej i po rozpadzie Austro-Węgier zamieszkane przez Słowian południowych komitaty Królestwa Chorwacji wraz z ziemiami Styrii i Krainy postanowiły zjednoczyć się z Serbią w Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, późniejszą Jugosławię.

Po założeniu jugosłowiańskiej federacji piłkarskiej – NSJ (chorw. Nogometni Savez Jugoslavije) w kwietniu 1919 roku w Zagrzebiu, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych ligowych Mistrzostw Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców w sezonie 1923. Na początku czarnogórskie kluby występowały w rozgrywkach prowadzonych przez Splitski nogometni podsavez – był to III poziom hierarchii jugosłowiańskiej piłki nożnej, a 8 marca 1931 roku powstał pododdział piłkarski w Cetynii, zwany Cetinjski nogometni podsavez – poprzednik federacji piłkarskiej Czarnogóry – FSCG. Był to już II poziom rozgrywek eliminacyjnych. Mistrzostwa Jugosławii do 1927 roku rozgrywki odbywały się systemem pucharowym. W sezonie 1928 organizowane pierwsze ligowe rozgrywki. W rozgrywkach brało udział 6 zespołów, grając systemem kołowym. W sezonie 1931/32 i 1935/36 rozgrywano systemem pucharowym. Zwycięzca turnieju otrzymywał tytuł mistrza Jugosławii.

3 października 1929 zmieniono nazwę państwa na „Królestwo Jugosławii”, również Związek Piłkarski w maju 1930 został przeniesiony do Belgradu i przyjął serbską nazwę FSJ (Fudbalski savez Jugoslavije). Wiosną 1931 zostały organizowane pierwsze mistrzostwa pododdziału piłkarskiego w Cetinje. Pododdział w mistrzostwach Jugosławii reprezentował jedynie klub: SK Crnogorac Cetinje (1935/36). W 1939 zmieniono system mistrzostw Jugosławii, tworząc oddzielne ligi serbską i słoweńsko-chorwacką, w których wyłaniano drużyny kwalifikujące do końcowej fazy mistrzostw Jugosławii. Kluby z Pododdziału Cetinje zostały zakwalifikowane do Ligi Serbskiej, jednak nikt nie zakwalifikował się do najwyższej ligi. Podczas okupacji niemieckiej w latach 1941–1943 czarnogórskie kluby uczestniczyły w rozgrywkach regionalnych mistrzostw Serbii, jednak nigdy nie zakwalifikowały się do części finałowej.

W 1945 po utworzeniu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii kontynuowano rozgrywki o mistrzostwo Jugosławii w najwyższej lidze, zwanej Prva savezna liga. W 1946 roku rozgrywano kwalifikacje w Czarnogórze oraz innych republikach dla uczestnictwa w przyszłych mistrzostwach Jugosławii. Najlepszymi klubami Czarnogóry w tym czasie były: FK Budućnost Podgorica (26 sezonów) i FK Sutjeska Nikšić (9 sezonów), które grały w pierwszej lidze Jugosławii oraz w rozgrywkach Pucharu Jugosławii.

Po upadku SFR Jugosławii 27 kwietnia 1992 roku formalnie powstała Federalna Republika Jugosławii (jug. Savezna Republika Jugoslavija), obejmująca tylko Serbię i Czarnogórę. Od sezonu 1992/93 rozpoczęto mistrzostwa SR Jugosławii, w pierwszej lidze uczestniczyło w sumie 7 klubów czarnogórskich FK Budućnost Podgorica (11 sezonów), FK Sutjeska Nikšić (11 sezonów), FK Zeta Golubovci (6 sezonów), Rudar Pljevlja (6 sezonów), FK Mogren (6 sezonów), Kom Podgorica (1 sezon) i Jedinstvo Bijelo Polje (1 sezon).

4 lutego 2003 roku Federalna Republika Jugosławii została rozwiązana, a w jej miejscu powstało państwo związkowe nazwane Serbią i Czarnogórą. 3 czerwca 2006 roku proklamowano niepodległość przez Czarnogórę.

Rozgrywki zawodowej Prwej ligi zainaugurowano w sezonie 2006/07.

Mistrzowie i pozostali medaliści

Nieoficjalne

1923–1941

Mistrzostwa Jugosławii (do 1929 Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców)

Sezon K T Zwycięzca Wynik Finalista Data, miejsce Br. Król strzelców Uwagi Prvijenstvo Zetske i Primorske banovine (czarnog. Првијенство Зетске и Приморске бановине) 1922     1 Crnogorac Cetinje 3:0 Lovćen Cetinje ? ? ? ? klubów 1923     2 Crnogorac Cetinje 5:1 Bokelj Kotor ? ? ? ? klubów 1924     3 Crnogorac Cetinje 3:0 Bokelj Kotor ? ? ? ? klubów 1925, wiosna     1 Lovćen Cetinje 2:1 Bokelj Kotor ? ? ? ? klubów 1925, jesień     2 Lovćen Cetinje 3:0 Balšić Podgorica ? ? ? ? klubów 1926     1 Balšić Podgorica 2:1 Crnogorac Cetinje ? ? ? ? klubów 1927, wiosna     3 Lovćen Cetinje  ? Balšić Podgorica ? ? ? ? klubów 1927, jesień     2 Balšić Podgorica 2:1 Crnogorac Cetinje ? ? ? ? klubów 1928, wiosna     4 Crnogorac Cetinje 4:3 Bokelj Kotor ? ? ? ? klubów 0:0 1928, jesień     4 Lovćen Cetinje 3:0 FK Berane ? ? ? ? klubów 1929, wiosna     3 Balšić Podgorica 2:0 Arsenal Tivat ? ? ? ? klubów 1929, jesień     5 Crnogorac Cetinje 2:1 Sutjeska Nikšić ? ? ? ? klubów 1930, wiosna     4 Balšić Podgorica 3:0 Arsenal Tivat ? ? ? ? klubów 1930, jesień     5 Balšić Podgorica 1:0 Arsenal Tivat ? ? ? ? klubów Prvijenstvo Cetinjskog nogometnog podsaveza (czarnog. Првенство Цетињског ногометног подсавеза) 1931, wiosna     6 Crnogorac Cetinje 2:1 Obilić Nikšić ? ? ? ? klubów 1931, jesień     7 Crnogorac Cetinje 2:1 Budućnost Podgorica ? ? ? ? klubów 1932, wiosna     8 Crnogorac Cetinje 8:3 Obilić Nikšić ? ? ? ? klubów 1932, jesień     1 Budućnost Podgorica 6:3 Lovćen Cetinje ? ? ? ? klubów 1933, wiosna     2 Budućnost Podgorica 2:0 Lovćen Cetinje ? ? ? ? klubów 2:2 1933, jesień     3 Budućnost Podgorica 1:0 Lovćen Cetinje ? ? ? ? klubów 1:1 1934     4 Budućnost Podgorica 2:0 Lovćen Cetinje ? ? ? ? klubów 1:1 1935     5 Lovćen Cetinje 2:1 Budućnost Podgorica ? ? ? ? klubów 1936     9 Crnogorac Cetinje ? ? ? ? ? klubów 1937     1 Arsenal Tivat ? ? ? ? ? klubów 1938     10 Crnogorac Cetinje ? ? ? ? ? klubów 1939     6 Balšić Podgorica ? ? ? ? ? klubów 1940     7 Balšić Podgorica ? ? ? ? ? klubów

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Srpska liga u fudbalu 1939/40     3 BSK Belgrad Jugoslavija Belgrad Slavija Sarajewo ? ? 10 klubów 1940/41     4 BSK Belgrad Jugoslavija Belgrad Vojvodina Nowy Sad ? ? 10 klubów 1941/42     2 SK 1913 Belgrad BSK Belgrad Vitez Belgrad ? ? 10 klubów 1942/43     5 BSK Belgrad SK 1913 Belgrad Obilić Belgrad ? ? 10 klubów 1943/44     6 BSK Belgrad SK 1913 Belgrad Obilić Belgrad ? ? 10 klubów, nie dokończono

1945–1992

Mistrzostwa SFR Jugosławii

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Crnogorska republikanska liga (czarnog. Црногорска републиканска лига) 1946     1 Budućnost Titograd Lovćen Cetynia Sutjeska Nikšić ? ? ? klubów 1946/47     1 Sutjeska Nikšić Bokelj Kotor Lovćen Cetynia ? ? ? klubów 1947/48     1 Bokelj Kotor Lovćen Cetynia Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1948/49     2 Sutjeska Nikšić Lovćen Cetynia Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1950     2 Bokelj Kotor Arsenal Tivat Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1951     1 FK Berane Sutjeska Nikšić Jedinstvo Bijelo Polje ? ? ? klubów 1952     2 Budućnost Titograd Sutjeska Nikšić Iskra Danilovgrad ? ? ? klubów 1953     3 Budućnost Titograd Lovćen Cetynia FK Berane ? ? ? klubów 1953/54     3 Bokelj Kotor Sutjeska Nikšić Arsenal Tivat ? ? ? klubów 1954/55     3 Sutjeska Nikšić Mladost Titograd Radnički Nikšić ? ? ? klubów 1955/56     4 Bokelj Kotor Iskra Danilovgrad Gorštak Kolašin ? ? ? klubów 1956/57     5 Bokelj Kotor Rudar Pljevlja Čelik Nikšić ? ? ? klubów 1957/58     1 Rudar Pljevlja Zora Spuž Gorštak Kolašin ? ? ? klubów 1958/59     1 Mladost Titograd Arsenal Tivat Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1959/60     1 Lovćen Cetynia Iskra Danilovgrad Jedinstvo Bijelo Polje ? ? ? klubów 1960/61     2 OFK Titograd Jedinstvo Bijelo Polje Bokelj Kotor ? ? ? klubów 1961/62     3 OFK Titograd Bokelj Kotor Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1962/63     2 Lovćen Cetynia Jedinstvo Bijelo Polje Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1963/64     4 OFK Titograd Lovćen Cetynia Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1964/65     3 Lovćen Cetynia OFK Titograd Iskra Danilovgrad ? ? ? klubów 1965/66     2 Rudar Pljevlja OFK Titograd Jedinstvo Bijelo Polje ? ? ? klubów 1966/67     5 OFK Titograd Rudar Pljevlja Jedinstvo Bijelo Polje ? ? ? klubów 1967/68     6 OFK Titograd Čelik Nikšić Jedinstvo Bijelo Polje ? ? ? klubów 1968/69     1 Zabjelo Titograd Rudar Pljevlja Arsenal Tivat ? ? ? klubów 1969/70     1 Iskra Danilovgrad Bokelj Kotor Mornar Bar ? ? ? klubów 1970/71     6 Bokelj Kotor Rudar Pljevlja Arsenal Tivat ? ? ? klubów 1971/72     1 Jedinstvo Bijelo Polje Rudar Pljevlja Arsenal Tivat ? ? ? klubów 1972/73     2 Iskra Danilovgrad OFK Petrovac Grafičar Titograd ? ? ? klubów 1973/74     4 Lovćen Cetynia Jedinstvo Bijelo Polje Zeta Golubovci ? ? ? klubów 1974/75     7 OFK Titograd Zeta Golubovci FK Grafičar Podgorica ? ? ? klubów 1975/76     2 Jedinstvo Bijelo Polje Zeta Golubovci Mogren Budva ? ? ? klubów 1976/77     4 Sutjeska Nikšić OFK Titograd OFK Petrovac ? ? ? klubów 1977/78     3 Jedinstvo Bijelo Polje OFK Petrovac OFK Titograd ? ? ? klubów 1978/79     8 OFK Titograd Iskra Danilovgrad Lovćen Cetynia ? ? ? klubów 1979/80     5 Lovćen Cetynia Tekstilac Bijelo Polje Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1980/81     1 Mogren Budva Titeks Titograd Čelik Nikšić ? ? ? klubów 1981/82     6 Lovćen Cetynia Čelik Nikšić Zeta Golubovci ? ? ? klubów 1982/83     2 FK Berane Zeta Golubovci Rudar Pljevlja ? ? ? klubów 1983/84     9 OFK Titograd Zeta Golubovci Bokelj Kotor ? ? ? klubów 1984/85     7 Lovćen Cetynia Čelik Nikšić Bokelj Kotor ? ? ? klubów 1985/86     7 Bokelj Kotor OFK Igalo Zeta Golubovci ? ? ? klubów 1986/87     10 OFK Titograd OFK Igalo Jedinstvo Bijelo Polje ? ? ? klubów 1987/88     8 Bokelj Kotor Jedinstvo Bijelo Polje Lovćen Cetynia ? ? ? klubów 1988/89     1 Mornar Bar Luka Bar Dečić Tuzi ? ? ? klubów 1989/90     8 Lovćen Cetynia Dečić Tuzi Kom Titograd ? ? ? klubów 1990/91     11 OFK Titograd Ribnica Konik Kom Titograd ? ? ? klubów 1991/92     1 Kom Titograd Iskra Danilovgrad Čelik Nikšić ? ? ? klubów

1992–2006

Mistrzostwa SR Jugoslavije

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Crnogorska republikanska liga (czarnog. Црногорска републиканска лига) 1992/93     9 Lovćen Cetynia Kom Podgorica Luka Bar ? ? ? klubów 1993/94     3 Iskra Danilovgrad Mornar Bar Mladost Podgorica ? ? ? klubów 1994/95     2 Mornar Bar Mladost Podgorica Kom Podgorica ? ? ? klubów 1995/96     1 OFK Igalo Čelik Nikšić Mladost Podgorica ? ? ? klubów 1996/97     3 FK Berane Ibar Rožaje Lovćen Cetynia ? ? ? klubów 1997/98     1 Zeta Golubovci Lovćen Cetynia Zabjelo Podgorica ? ? ? klubów 1998/99     12 Mladost Podgorica Jedinstvo Bijelo Polje Grbalj Radanovići ? ? ? klubów 1999/00     4 Iskra Danilovgrad Zabjelo Podgorica Crvena Stijena Podgorica ? ? ? klubów 2000/01     3 Mornar Bar OFK Petrovac Ribnica Konik ? ? ? klubów 2001/02     2 Kom Podgorica Jezero Plav Grbalj Radanovići ? ? ? klubów 2002/03     1 Grbalj Radanovići Zora Spuž Crvena Stijena Podgorica ? ? ? klubów 2003/04     1 Dečić Tuzi Lovćen Cetynia Crvena Stijena Podgorica ? ? ? klubów 2004/05     1 Zora Spuž FK Gusinje Iskra Danilovgrad ? ? ? klubów 2005/06     4 FK Berane Mladost Podgorica Ibar Rožaje ? ? ? klubów

Oficjalne

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Prva crnogorska liga (czarnog. Прва лига Црне Горе) 2006/07     1 Zeta Golubovci Budućnost Podgorica Grbalj Radanovići 16 Damir Čakar (Rudar Pljevlja) 12 klubów 2007/08     1 Budućnost Podgorica Zeta Golubovci Mogren Budva 13 Ivan Jablan (Lovćen Cetynia) 12 klubów 2008/09     1 Mogren Budva Budućnost Podgorica Sutjeska Nikšić 18 Fatos Bećiraj (Budućnost Podgorica) 12 klubów 2009/10     1 Rudar Pljevlja Budućnost Podgorica Mogren Budva 28 Ivan Bošković (Grbalj Radanovići) 12 klubów 2010/11     2 Mogren Budva Budućnost Podgorica Rudar Pljevlja 20 Ivan Vuković (Budućnost Podgorica) 12 klubów 2011/12     2 Budućnost Podgorica Rudar Pljevlja Zeta Golubovci 22 Admir Adrović (Budućnost Podgorica) 12 klubów 2012/13     1 Sutjeska Nikšić Budućnost Podgorica Čelik Nikšić 15 Admir Adrović (Budućnost Podgorica) 12 klubów 2013/14     2 Sutjeska Nikšić Lovćen Cetynia Čelik Nikšić 15 Stefan Mugoša (Mladost Podgorica) 12 klubów 2014/15     2 Rudar Pljevlja Sutjeska Nikšić Budućnost Podgorica 21 Goran Vujović (Sutjeska Nikšić) 12 klubów 2015/16     1 Mladost Podgorica Budućnost Podgorica Rudar Pljevlja 19 Marko Šćepanović (Mladost Podgorica) 12 klubów 2016/17     3 Budućnost Podgorica Zeta Golubovci Mladost Podgorica 14 Zoran Petrović (Mladost Podgorica) 12 klubów 2017/18     3 Sutjeska Nikšić Budućnost Podgorica Mladost Podgorica 14 Igor Ivanović (Sutjeska Nikšić) 10 klubów 2018/19     4 Sutjeska Nikšić Budućnost Podgorica Zeta Golubovci 17 Nikola Krstović (Zeta Golubovci) 10 klubów 2019/20     4 Budućnost Podgorica Sutjeska Nikšić Iskra Danilovgrad 10 Marko Ćetković (Sutjeska Nikšić) 10 klubów 2020/21     5 Budućnost Podgorica Sutjeska Nikšić Dečić Tuzi 16 Božo Marković (Sutjeska Nikšić) 10 klubów 2021/22     5 Sutjeska Nikšić Budućnost Podgorica Dečić Tuzi 15 Adnan Bašić (OFK Petrovac) 10 klubów 2022/23     6 Budućnost Podgorica Sutjeska Nikšić Arsenal Tivat 25 Tyrone Conraad (Sutjeska Nikšić) 10 klubów

Uwagi:

¹ W marcu 1999 rozpoczęły się naloty sił NATO na FR Jugosławii (operacja Allied Force), wskutek których doszło do przerwania rozgrywek sezonu 1998/99 po 24 kolejkach. Rozgrywki nie zostały dokończone, a tytuł przyznano aktualnemu liderowi, drużynie Partizan Belgrad.

² 4 lutego 2003 – Federalna Republika Jugosławii została rozwiązana, a w jej miejscu powstało państwo związkowe nazwane Serbią i Czarnogórą, w związku z tym od sezonu 2003/04 Prva liga FR Јugoslavije zmieniła nazwę na Prva liga Srbije i Crne Gore.

³ Przed startem sezonu 2004/05 liga zmieniła nazwę z Prva liga Srbije i Crne Gore na Super liga Srbije i Crne Gore.

⁴ W wyniku przeprowadzonego 21 maja 2006 referendum niepodległościowego zadeklarowano zerwanie dotychczas istniejącej federacji Czarnogóry z Serbią (Serbia i Czarnogóra). W związku z tym po sezonie 2005/06 wszystkie czarnogórskie zespoły wystąpiły z ligi Serbii i Czarnogóry, a od nowego sezonu 2006/07 przystąpiły do rozgrywek Prvej crnogorskiej ligi.

Statystyka

Klasyfikacja według klubów

W dotychczasowej historii oficjalnych Mistrzostw Czarnogóry na podium oficjalnie stawało w sumie 15 drużyn. Liderem klasyfikacji są Budućnost Podgorica i Sutjeska Nikšić, które zdobyły po 5 tytułów mistrzowskich.

Stan po zakończeniu sezonu 2022/2023.

Rudar Pljevlja

Sutjeska Nikšić

Mogren Budva

Zeta Golubovci

Mladost Podgorica

Budućnost Podgorica

Lokalizacja drużyn mistrzowskich
10 i więcej mistrzostw Czarnogóry

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięskie sezony
1.	Budućnost Podgorica	6	9	1	2007/08, 2011/12, 2016/17, 2019/20, 2020/21, 2022/23
2.	Sutjeska Nikšić	5	4	1	2012/13, 2013/14, 2017/18, 2018/19, 2021/22
3.	Rudar Pljevlja	2	1	2	2009/10, 2014/15
4.	Mogren Budva	2	0	2	2008/09, 2010/11
5.	Zeta Golubovci	1	2	2	2006/07
6.	Mladost Podgorica	1	0	2	2015/16
7.	Lovćen Cetynia	0	1	0
8.	Čelik Nikšić	0	0	2
	Dečić Tuzi	0	0	2
10.	Arsenal Tivat	0	0	1
	Grbalj Radanovići	0	0	1
	Iskra Danilovgrad	0	0	1

Klasyfikacja według miast

Siedziby klubów: Stan po zakończeniu sezonu 2022/2023.

Miasto	Liczba tytułów	Drużyny
Podgorica	7	Budućnost Podgorica (6), Mladost Podgorica (1)
Nikšić	5	Sutjeska Nikšić (5)
Budva	2	Mogren Budva (2)
Pljevlja		Rudar Pljevlja (2)
Golubovci	1	Zeta Golubovci (1)

Uczestnicy

Są 19 zespołów, które wzięli udział w 11 sezonach Mistrzostw Czarnogóry, które były prowadzone od 2006/07 aż do sezonu 2017/18 łącznie. Tylko Budućnost Podgorica, Rudar Pljevlja, Zeta Golubovci, Grbalj Radanovići, Sutjeska Nikšić i OFK Petrovac były zawsze obecne w każdej edycji.

Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2017/18.

• 11 razy: Budućnost Podgorica, Rudar Pljevlja, Zeta Golubovci, Grbalj Radanovići, Sutjeska Nikšić, OFK Petrovac
• 9 razy: Dečić Tuzi, FK Lovćen, Mladost Podgorica, Mogren Budva
• 6 razy: Mornar Bar
• 5 razy: Kom Podgorica
• 4 razy: FK Bokelj
• 3 razy: FK Berane, Jedinstvo Bijelo Polje
• 2 razy: Čelik Nikšić, Iskra Danilovgrad
• 1 raz: Jezero Plav, OFK Bar

Zobacz też

• Tabela wszech czasów mistrzostw Czarnogóry w piłce nożnej
• I liga czarnogórska w piłce nożnej mężczyzn
• Puchar Czarnogóry

Bibliografia

• Oficjalna strona I ligi (serb.)
• Liga Prva, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02] .
• Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
• Oficjalna strona FSCG (serb.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)