Nawcz
54°30′19″N 17°56′33″E/54,505278 17,942500| wieś | |
 Kościół - Pomnik w Nawczu w 2011 roku. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
261[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
84-218[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GWE |
| SIMC |
0167303 |
Położenie na mapie gminy Łęczyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wejherowskiego  | |
| 54°30′19″N 17°56′33″E/54,505278 17,942500[1]
| |
Nawcz (kaszb. Nôwcz) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Łęczyce.
Według danych na dzień 31 grudnia 2011 roku wieś zamieszkuje 253 mieszkańców na powierzchni 4,82 km²[4].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest na trasie obecnie zawieszonej linii kolejowej Kartuzy – Lębork, na której był przystanek kolejowy Nawcz. Najbliżej położonym miastem jest Lębork, wieś znajduje się na południowy wschód od tego miasta.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0167310 | Borówko | kolonia |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy dokument poświadczający istnienie miejscowości pochodzi z 1356 roku – akt nadania Rozłazina. Przez kolejne wieki miejscowość była własnością różnych rodów szlacheckich. Od 1658 roku stosowano jednolitą nazwę Navitz, po 1947 r. zmieniono na Nawcz.
W czasie drugiej wojny w Nawczu w okresie od 02.02.1945 do 09.03.1945 roku przetrzymywano 800 więźniów hitlerowskiego obozu Stutthof przybyłych Marszem Śmierci. Około 600 osób zmarło lub zostało zabitych. W 1961 roku utworzono koło Nawcza „Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci”, na który przeniesiono zwłoki zmarłych i pomordowanych[7].
Na cmentarzu w Nawczu znajdują się groby 538[8] pomordowanych przez Niemców więźniów Stutthofu, którym niedane było nigdy osiągnąć celu marszu śmierci.
W latach 1992–1994 na miejscu baraków w których przetrzymywano więźniów obozu Stutthof wybudowano kościół-pomnik ofiar, który jest kościołem filialnym parafii w Rozłazinie.
Pomiędzy 1945–1954 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego, powiatu lęborskiego, gminy Rozłazino.
Po zniesieniu gmin i pozostawienie w ich miejscu gromad, w latach 1957–1975 miejscowość dministracyjnie należała do województwa gdańskiego, powiatu lęborskiego.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Obecnie miejscowość zaliczana jest do ziemi lęborskiej włączonej w skład powiatu wejherowskiego[9].
W latach siedemdziesiątych XX wieku odświeżono projekt zachodniej obwodnicy kolejowej trójmiejskich portów. Niezrealizowany projekt przewidywał wyprowadzenie nowej linii z Kościerzyny (francuska magistrala węglowa) do Sierakowic (do istniejącej już linii Kartuzy-Lębork) w Nawczu miało powstać nowe odgałęzienie wschodnie w kierunku Luzina doprowadzające do linii Szczecin – Słupsk – Gdynia.
Miejsca pamięci[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz Ofiar Marszu Śmierci koło Nawcza
- kościół-pomnik w Nawczu
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86142
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 808 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Sołectwa. Gmina Łęczyce. [dostęp 2009-08-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ ks. W. Palmowski, Dzieje parafii Rozłazino, Kraków 2000, s 112,113
- ↑ Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1966, s. 103.
- ↑ Studium Ochrony Krajobrazu Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2005 i załącznik Ryc 32. Proponowane formy ochrony krajobrazu na tle obszarów oraz regionów historyczno-kulturowych.
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
