Nornik łąkowy

Nornik łąkowy
	Microtus pennsylvanicus
	(Ord, 1815)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	karczowniki
Plemię	Arvicolini
Rodzaj	nornik
Gatunek	nornik łąkowy
Synonimy
	Mus pennsylvanica Ord, 181; Arvicola breweri S.F. Baird, 1857; Arvicola terraenovae Bangs, 1894; Microtus enixus Bangs, 1896; Microtus fontigenus Bangs, 1896; Microtus provectus Bangs, 1908;
	Mus pennsylvanica Ord, 181; Arvicola breweri S.F. Baird, 1857; Arvicola terraenovae Bangs, 1894; Microtus enixus Bangs, 1896; Microtus fontigenus Bangs, 1896; Microtus provectus Bangs, 1908;
Podgatunki
	M. p. pennsylvanicus (Ord, 1815); M. p. acadicus Bangs, 1897; M. p. breweri (S.F. Baird, 1858); M. p. copelandi Youngman, 1967; M. p. enixus Bangs, 1896; M. p. fontigenus Bangs, 1896; M. p. labradorius Bailey, 1898; M. p. magdalenensis Youngman, 1967; M. p. nigrans Rhoads, 1897; M. p. provectus Bangs, 1908; M. p. shattucki Howe, 1901; M. p. terraenovae (Bangs, 1894);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nornik łąkowy^[15] (Microtus pennsylvanicus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Nornik łąkowy występuje we wschodniej Ameryce Północnej zamieszkując w zależności od podgatunku^[16]:

M. pennsylvanicus pennsylvanicus – skrajnie południowo-wschodni Quebec i Nowy Brunszwik, Kanada oraz Dakota Południowa, północna i wschodnia Nebraska oraz skrajnie północno-wschodni Kansas na wschód od wybrzeża Oceanu Atlantyckiego od Maine na południe do Karoliny Południowej, Stany Zjednoczone.
M. pennsylvanicus acadicus – Wyspa Księcia Edwarda i Nowa Szkocja, Kanada.
M. pennsylvanicus breweri – nornik piaskowy – Muskeget Island, Massachusetts, Stany Zjednoczone.
M. pennsylvanicus copelandi – skrajnie południowy Nowy Brunszwik, Kanada.
M. pennsylvanicus enixus – środkowy i północno-wschodni Quebec oraz Labrador, Kanada.
M. pennsylvanicus fontigenus – zachodnie Ontario i południowy Quebec, Kanada.
M. pennsylvanicus labradorius – północno-zachodni Quebec, Kanada.
M. pennsylvanicus magdalenensis – Wyspy Magdaleny, Quebec, Kanada.
M. pennsylvanicus nigrans – wschodnia Wirginia i północno-wschodnia Karolina Północna, Stany Zjednoczone.
M. pennsylvanicus provectus – Block Island, Rhode Island, Stany Zjednoczone.
M. pennsylvanicus shattucki – wyspy Isleboro i North Haven, Maine, Stany Zjednoczone.
M. pennsylvanicus terraenovae – Nowa Fundlandia, Kanada.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1815 roku amerykański przyrodnik George Ord nadając mu nazwę Mus pennsylvanica^[2]. Holotyp pochodził z łąki poniżej Filadelfii, w Pensylwanii, w Stanach Zjednoczonych^[17].

We wcześniejszych ujęciach systematycznych M. pennsylvanicus obejmował zarówno M. drummondii, jak i M. dukecampbelli jako podgatunki, chociaż obecnie te dwa taksony są uważane za odrębne gatunki na podstawie danych genetycznych^[16]. Dane genetyczne wskazują, że gatunek ten jest gatunkiem siostrzanym M. drummondii z którym tworzą grupę sisotrzana z M dukecampbelli^[16]. M' breweri jest zwykle uważany za odrębny gatunek, lecz badania przeprowadzone w 2020 roku wykazały, że jest podgatunekiem M. pennsylvanicus^[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World wstępnie rozpoznają dwanaście podgatunków choć zachodzi potrzeba przebadania ich pod kątem nowoczesnych technik^[16].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Microtus: gr. μικρος mikros „mały”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[19].
pennsylvanicus: Pensylwania, Stany Zjednoczone^[20].
acadicus: Akadia (fr. Acadie, ang. Acadia) (była kolonia francuska (obecnie Nowa Szkocja), Kanada)^[20].
breweri: dr Thomas Mayo Brewer (1814–1880), amerykański polityk, redaktor gazety, wydawca, owolog^[21].
enixus: łac. enixus „wytrwały, gorliwy”^[22].
fontigenus: łac. fontigena „urodzona przy źródłach lub studniach” (termin poetycki odnoszący się do Muz)^[6].
labradorius: Labrador, Kanada^[20].
magdalenensis: Wyspy Magdaleny, Quebec, Kanada^[20].
nigrans: łac. nigrans, nigrantis „czarny, koloru czarnego, ciemny”, od nigrare „być czarnym”, od niger „czarny”^[20].
provectus: łac. provectus „zaawansowany”^[23].
shattucki: prof. George Cheyne Shattuck, Jr. (1813-1893), amerykański lekarz w Harvard Medical School w latach 1855–1873^[20].
terraenovae: łac. terra „ziemia”; novus new (tj. Nowa Fundlandia, Kanada)^[20].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 107–131 mm, długość ogona 33–64 mm, długość ucha 12–16 mm, długość tylnej stopy 18–24 mm; masa ciała około 44 g^[24]. Garnitur chromosomowy wynosi 2n = 46, FN = 50^[24].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Występuje na terenach trawiastych i lasach często w pobliżu wody. Nornik łąkowy z łatwością przystosowuje się do najrozmaitszych środowisk. Tworzy kolonie, jednak w ich obrębie każdy dorosły osobnik ma własne terytorium. Gryzonie te robią wiodące w runi ścieżki. Żywi się pokarmem roślinnym, jak kora, nasiona, korzenie i trawy. Gniazda z trawy buduje w płytkich chodnikach biegnących pod ścieżkami lub w głębszych norach.

Samice w ciągu roku wydają na świat od 3 do 13 miotów, a liczba młodych w miocie może dochodzić do 10. Ciąża trwa 3 tygodnie, a w ciągu 3 tygodni samice są już dojrzałe płciowo.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Microtus pennsylvanicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b G. Ord: Zoology. W: W. Guthrie: A new geographical, historical, and commercial grammar; and present state of the several kingdoms of the world. Wyd. 2. Cz. 2. Philadelphia: Johnson & Warner, 1815, s. 292. (ang.).
↑ S.F. Baird: General Report upon the Zoology of the Several Pacific Railroad Routes. Cz. 1: Mammals. Washington: A. P. Nicholson, 1858, s. 525.
↑ O. Bangs. Description of a new field mouse (Arvicola terraenovae sp. nov.) from Codroy, Newfoundland. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 9, s. 129, 1894. (ang.).
↑ O. Bangs. Preliminary description of a new vole from Labrador. „The American naturalist”. 30 (360), s. 1051, 1896. (ang.).
↑ ^a ^b O. Bangs. On a small collection of mammals from Lake Edward, Quebec. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 10, s. 48, 1896. (ang.).
↑ O. Bangs. Notes on the mammals of Block Island, Rhode Island. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 4, s. 20, 1908. (ang.).
↑ O. Bangs. Preliminary description of a new race of the eastern vole from Nova Scotia. „The American naturalist”. 31 (363), s. 239, 1897. (ang.).
↑ Youngman 1967 ↓, s. 581.
↑ V.O. Bailey. Descriptions of eleven new species and subspecies of voles. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 12, s. 88, 1898. (ang.).
↑ Youngman 1967 ↓, s. 579.
↑ S.N. Rhoads & R.T. Young. Notes on a collection of small mammals from northeastern North Carolina. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 49, s. 307, 1897. (ang.).
↑ R.H. Howe, Jr.. A new race of Microtus pennsylvanicus. „Proceedings of the Portland Society of Natural History”. 2, s. 201, 1901. (ang.).
↑ F.F. Cassola F.F., Microtus pennsylvanicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-12-04] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 362. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Mynomes) pennsylvanicus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-04].
↑ D.J. Jackson & J.A. Cook. A precarious future for distinctive peripheral populations of meadow voles (Microtus pennsylvanicus). „Journal of Mammalogy”. 101 (1), s. 36–51, 2020. DOI: 10.1093/jmammal/gyz196. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 55–56. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 82.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 186.
↑ ^a ^b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 342. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
P.M. Youngman. Insular populations of the meadow vole, Microtus pennsylvanicus, from northeastern North America, with descriptions of two new subspecies. „Journal of Mammalogy”. 48 (4), s. 579–588, 1967. DOI: 10.2307/1377581. (ang.).
dr P. Whitfield: Ilustrowana Encyklopedia Zwierząt. Warszawa: 1997. ISBN 83-7066-683-3.

[itis-1] Microtus pennsylvanicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Ord-2] G. Ord: Zoology. W: W. Guthrie: A new geographical, historical, and commercial grammar; and present state of the several kingdoms of the world. Wyd. 2. Cz. 2. Philadelphia: Johnson & Warner, 1815, s. 292. (ang.).

[Baird-3] S.F. Baird: General Report upon the Zoology of the Several Pacific Railroad Routes. Cz. 1: Mammals. Washington: A. P. Nicholson, 1858, s. 525.

[Bangs1894-4] O. Bangs. Description of a new field mouse (Arvicola terraenovae sp. nov.) from Codroy, Newfoundland. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 9, s. 129, 1894. (ang.).

[Bangs1896a-5] O. Bangs. Preliminary description of a new vole from Labrador. „The American naturalist”. 30 (360), s. 1051, 1896. (ang.).

[Bangs1896b-6] O. Bangs. On a small collection of mammals from Lake Edward, Quebec. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 10, s. 48, 1896. (ang.).

[Bangs1908-7] O. Bangs. Notes on the mammals of Block Island, Rhode Island. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 4, s. 20, 1908. (ang.).

[Bangs1897-8] O. Bangs. Preliminary description of a new race of the eastern vole from Nova Scotia. „The American naturalist”. 31 (363), s. 239, 1897. (ang.).

[CITEREFYoungman1967581-9] Youngman 1967 ↓, s. 581.

[Bailey-10] V.O. Bailey. Descriptions of eleven new species and subspecies of voles. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 12, s. 88, 1898. (ang.).

[CITEREFYoungman1967579-11] Youngman 1967 ↓, s. 579.

[Rhoads-12] S.N. Rhoads & R.T. Young. Notes on a collection of small mammals from northeastern North Carolina. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 49, s. 307, 1897. (ang.).

[Howe-13] R.H. Howe, Jr.. A new race of Microtus pennsylvanicus. „Proceedings of the Portland Society of Natural History”. 2, s. 201, 1901. (ang.).

[iucn-14] F.F. Cassola F.F., Microtus pennsylvanicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-12-04] (ang.).

[Cichocki&inni-15] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-16] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 362. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-17] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Mynomes) pennsylvanicus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-04].

[Jackson&Cook-18] D.J. Jackson & J.A. Cook. A precarious future for distinctive peripheral populations of meadow voles (Microtus pennsylvanicus). „Journal of Mammalogy”. 101 (1), s. 36–51, 2020. DOI: 10.1093/jmammal/gyz196. (ang.).

[Palmer-19] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.).

[Jobling-20] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Beolens&inni-21] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 55–56. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=112_82]-22] Jaeger 1944 ↓, s. 82.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=216_186]-23] Jaeger 1944 ↓, s. 186.

[Pardiñas&inni-24] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 342. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]