Patrick Swayze
Patrick Swayze (marzec 1989) | |
Imię i nazwisko |
Patrick Wayne Swayze |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
18 sierpnia 1952 |
Data i miejsce śmierci |
14 września 2009 |
Zawód |
aktor, tancerz, piosenkarz, choreograf, producent |
Współmałżonek |
Lisa Niemi |
Lata aktywności |
1979–2009 |
Patrick Wayne Swayze[1][2] (ur. 18 sierpnia 1952 w Houston[3], zm. 14 września 2009 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, tancerz, piosenkarz i choreograf[4].
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się jako najstarszy syn i jedno z pięciorga dzieci inżyniera chemicznego roślin Jessiego Wayne’a Swayzego (1925-1982)[5] i tancerki-choreograf Yvonne Helen Karnes Swayze (1927-2013)[6][7][8][9]. Miał dwóch młodszych braci - Donalda Carla (ur. 10 sierpnia 1958)[10] i Seana Kyle'a (ur. 13 października 1962) oraz dwie siostry – Bambi[11] i Vicky Lynn (1949-1994)[12].
Uczęszczał do szkoły Black Middle School w Oak Forest w stanie Illinois[13]. Edukację kontynuował w Houston w stanie Teksas, gdzie uczęszczał do katolickiej szkoły im. Świętej Róży z Limy, liceum Waltrip High School oraz San Jacinto College. Wystąpił jako łyżwiarz w Galleria Ice Skating Pavilion w Houston. Ojciec widział w nim zawodowego sportowca. Jednak dobrze zapowiadającej się karierze futbolowej przeszkodziła kontuzja kolana, groziła mu amputacja. Po serii skomplikowanych operacji znów musiał uczyć się chodzić.
Taniec okazał się ozdrowieńczą terapią. Uczył się go w Houston Jazz Ballet Company, Harkness Ballet Theater School, Joffrey Ballet School w Nowym Jorku oraz Eliot Feld Ballet Company[14]. W wieku osiemnastu lat zadebiutował na scenie jako książę zakochany w Królewnie Śnieżce w spektaklu Disneyland na paradzie (Disneyland on Parade)[15]. Wkrótce został profesjonalnym tancerzem, podróżował po kraju ze znanym zespołem baletowym Buffalo Ballet Company.
Kariera
W 1975 roku trafił też na scenę broadwayowską w przedstawieniu Dobry czas Charleya (Goodtime Charley), a potem odniósł sukces w musicalach West Side Story[16].
12 czerwca 1975 poślubił tancerkę i uczennicę swojej matki, Lisę Niemi[17].
Po raz pierwszy pojawił się na kinowym ekranie w komedii Skatetown, U.S.A. (1979) ze Scottem Baio i Katherine Kelly Lang, gdzie dostrzegł go Francis Ford Coppola i zaangażował do roli Darrela 'Darry'ego' Curtisa w dramacie kryminalnym Outsiderzy (The Outsiders, 1983), który wypromował takie sławy jak Matt Dillon, Sofia Coppola, Rob Lowe, Tom Cruise, Diane Lane i Tom Waits. Na szklanym ekranie pojawił się w sitcomie CBS M*A*S*H (1981) jako szeregowy Gary Sturgis oraz serialu ABC Renegaci (Renegades, 1983) z Tracy Scoggins. Następnie zagrał sfrustrowanego i zadziornego buntownika, którego ojciec zaginął na wojnie wietnamskiej w sensacyjnym filmie wojennym Teda Kotcheffa Niespotykane męstwo (Uncommon Valor, 1983) u boku Gene’a Hackmana. Pierwszą główną rolą była postać Jeda w kontrowersyjnym dramacie wojennym Czerwony świt (Red Dawn, 1984) z Charliem Sheenem i Jennifer Grey.
Międzynarodową sławę zyskał rolą arystokraty Orry'ego Maina w miniserialu ABC – ekranizacji powieści Johna Jakesa Północ-Południe (North and South, 1985) i sequelu Północ-Południe (North and South, Book II, 1986)[18]. Niedługo potem wystąpił w melodramacie sportowym Youngblood (1986) u boku Roba Lowe jako zawodnik hokejowy. Dużym sukcesem cieszyła się nominowana do nagrody Złotego Globu kreacja instruktora tańca w musicalu Dirty Dancing w 1987, gdzie zaprezentował swój talent taneczny, a także możliwości wokalne i autorskie w balladzie "She's Like the Wind"[19], zdobywając nagrodę BMI Film & TV. Natomiast za postać policjanta z pochodzenia człowieka gór prowadzącego prywatne śledztwo w Chicago w sprawie morderstwa młodszego brata w filmie sensacyjnym Prawo krwi (Next of Kin, 1989) oraz za rolę tytułową w filmie sensacyjnym Wykidajło (Road House, 1989) był nominowany do Złotej Maliny jako najgorszy aktor. Rola ukochanego w zaświatach w melodramacie komediowym Uwierz w ducha (Ghost, 1990) przyniosła mu nominację do Złotego Globu i nagrody Saturna.
Zaskoczył krytyków i widzów swoimi kolejnymi kreacjami, odbiegającymi daleko od jego dotychczasowego ekranowego wizerunku, jako nominowany do nagrody MTV czarny charakter przywódca bandy gangsterów-surferów w filmie akcji Na fali (Point Break, 1991) oraz w nominowanej do nagrody Złotego Globu roli jednej z trzech drag queen w komedii Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar, 1995)[20]. 18 sierpnia 1997 roku otrzymał gwiazdę w Alei Gwiazd w Hollywood przy 7018 Hollywood Blvd.
W styczniu 2008 stwierdzono u niego nowotwór trzustki, uznawany za bardzo trudny do wyleczenia. Na początku maja przeszedł operację, w trakcie której usunięto mu część zaatakowanego przez raka żołądka[21]. Zmarł w nocy[22] z 14 na 15 września 2009 w Los Angeles[23] w wieku 57 lat. Zgodnie z jego życzeniem jego ciało zostało skremowane, a jego prochy zostały rozsypane na jego ranczu w Nowym Meksyku[24][25].
Filmografia
Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
---|---|---|---|
1979 | Skatetown, U.S.A. | Ace Johnson | William A. Levey |
1980 | The Comeback Kid (TV) | Chuck | Peter Levin |
1981 | M*A*S*H - odc.: "Blood Brothers" | szeregowy Gary Sturgis | Larry Gelbart |
Return of the Rebels (TV) | K.C. Barnes | Noel Nosseck | |
1983 | Niespotykane męstwo (Uncommon Valor) | Kevin Scott | Ted Kotcheff |
Outsiderzy (The Outsiders) | Darrel "Darry" Curtis | Francis Ford Coppola | |
Renegaci (The Renegades, serial TV) | bandyta | ||
1984 | Czerwony świt (Red Dawn) | Jed Eckert | John Milius |
Pigs vs. Freaks (TV) | Doug Zimmer | Dick Lowry | |
Grandview, U.S.A. | Ernie "Slam" Webster | Randal Kleiser | |
1985 | Północ-Południe (North and South, miniserial TV) | Orry Main | |
1986 | Youngblood | Derek Sutton | Peter Markle |
Niesamowite historie (Amazing Stories, serial TV) | Eric David Peterson | Mick Garris | |
Północ-Południe II (North and South, Book II, minserial TV) | Orry Main | ||
1987 | Dirty Dancing | Johnny Castle | Emile Ardolino |
Stalowy świt (Steel Dawn) | Nomad | Lance Hool | |
1988 | Tiger Warsaw | Chuck "Tiger" Warsaw | Amin Q. Chaudhri |
1989 | Prawo krwi (Next of Kin) | Truman Gates | John Irvin |
Wykidajło (Road House) | James Dalton | Rowdy Herrington | |
1990 | Uwierz w ducha (Ghost) | Sam Wheat | Jerry Zucker |
Saturday Night Live | gość (27 października 1990) z Chrisem Farleyem | ||
1991 | Na fali (Point Break) | Bodhi | Kathryn Bigelow |
1992 | Miasto radości (City of Joy) | Max Lowe | Roland Joffé |
Gracz (The Player) | w roli samego siebie | Robert Altman | |
1993 | Tata na wagarach (Father Hood) | Jack Charles | Darrell Roodt |
1994 | Niebo i piekło: Północ-Południe III (Heaven & Hell: North and South, Book III, miniserial TV) | Orry Main | |
1995 | Niezwykła opowieść (Tall Tale) | kowboj Pecos Bill | Jeremiah S. Chechik |
Trzy życzenia (Three Wishes) | Jack McCloud | Martha Coolidge | |
Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar) | Vida Boheme | Beeban Kidron | |
1998 | Listy od zabójcy (Letters From a Killer) | Race Darnell | David Carson |
Czarny pies (Black Dog) | Jack Crews | Kevin Hooks | |
2000 | Pierwsza miłość nie rdzewieje (Forever Lulu) | Ben Clifton | John Kaye |
2001 | Donnie Darko | Jim Cunningham | Richard Kelly |
Zielony smok (The Green Dragon) | sierżant Jim Lance | Timothy Linh Bui | |
2002 | Obudzić się w Reno (Waking Up in Reno) | Roy Kirkendall | Jordan Brady |
2003 | Ostatni taniec (One Last Dance) | Travis MacPhearson (także producent) | Lisa Niemi |
11:14 | Frank | Greg Marcks | |
2004 | Dirty Dancing 2 (Dirty Dancing: Havana Night) | instruktor tańca | Guy Ferland |
Whoopi - odc.: "The Last Dance" | Tony | Terry Hughes | |
Smokiem i mieczem (George and the Dragon) | Garth | Tom Reeve | |
Kopalnie króla Salomona (King Solomon's Mines) | Allan Quatermain | Steve Boyum | |
2005 | Wszystko zostaje w rodzinie (Keeping Mum) | Lance | Niall Johnson |
Ikona (Icon) | Jason Monk | Charles Martin Smith | |
2006 | Lis i Pies 2 (The Fox and the Hound 2) | Cash (głos) | Jim Kammerud |
2007 | Oskarżony (Jump!) | Richard Pressburger | Joshua Sinclair |
Milion na gwiazdkę (Christmas in Wonderland) | Wayne Saunders | James Orr | |
2009 | Błękitny deszcz (Powder Blue) | Velvet Larry | Timothy Linh Bui |
Bestia (The Beast, serial TV) | Charles Barker | John Badham |
Przypisy
- ↑ Patrick Swayze - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2017-03-14]. (węg.).
- ↑ Patrick Swayze - Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-03-14]. (rum.).
- ↑ Larry Billman: Film choreographers and dance directors: an illustrated biographical encyclopedia, with a history and filmographies, 1893 through 1995. McFarland & Co., Publishers, 1997, s. 652. ISBN 978-0-89950-868-9.
- ↑ Patrick Wayne Swayze (1952-2009) - Genealogy. Geni. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Jesse Wayne Swayze (1925-1982). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Yvonne Helen Karnes Swayze (1927-2013). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Ancestry of Patrick Swayze. Genealogy. [dostęp 2009-09-15]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze Biography (1952?-). Film Reference. [dostęp 2009-09-15]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze's mother Patsy dies aged 86.... Daily Mail. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Don Swayze w bazie Notable Names Database (ang.)
- ↑ Patrick Swayze. TCM.com. [dostęp 2011-04-16]. (ang.).
- ↑ Vicky Lynn Swayze (1949-1994). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Craig Hlavaty (2013-09-17): Patrick Swayze's Houston-born mother dies after stroke - Houston. Chron.com. [dostęp 2009-09-15]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze - biografia aktora. Newsweek Polska. [dostęp 2009-09-15]. (pol.).
- ↑ Patrick Swayze. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze. Internet Broadway Database. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Roz Zurko: Lisa Niemi Swayze and Patrick Swayze a Hollywood Love Story for Over Three Decades. Associated Content. [dostęp 2009-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-21)]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze. TV.com. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze Obituary. Legacy.com. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze. SensaCine.com. [dostęp 2017-03-14]. (hiszp.).
- ↑ Patrick Swayze chory na raka. TVN24.pl, 2008-03-06. [dostęp 2009-07-12]. (pol.).
- ↑ Zmarł Patrick Swayze. Polki.pl. (pol.).
- ↑ 'Dirty Dancing' star Patrick Swayze dies at 57. Seattle Times, 2009-09-14. [dostęp 2009-09-14]. (ang.).
- ↑ Patrick Swayze spocznie na swoim ulubionym ranczu. Onet.pl. [dostęp 2009-09-17]. (pol.).
- ↑ Patrick Swayze (1952-2009). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-03-14]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Patrick Swayze w bazie IMDb (ang.)
- Patrick Swayze w bazie Filmweb
- Patrick Swayze w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000114499568
- VIAF: 84230844
- LCCN: n88266630
- GND: 118843923
- LIBRIS: 53hlrw1p1s2q41l
- BnF: 13924637h
- SUDOC: 070750068
- NLA: 35378898
- NKC: js20040107005
- BNE: XX1265826
- NTA: 073695998
- BIBSYS: 99026087
- CiNii: DA18760922
- Open Library: OL6708795A
- PLWABN: 9810695597905606
- NUKAT: n2008075398
- J9U: 987007429090705171
- PTBNP: 1458909
- CONOR: 7550051
- KRNLK: KAC2020K9615
- LIH: LNB:BQab;=Bm