Pieprznik szary

Pieprznik szary

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	Agaricomycetes
Rząd	pieprznikowce
Rodzina	kolczakowate
Rodzaj	pieprznik
Gatunek	pieprznik szary
Nazwa systematyczna
Cantharellus cinereus (Pers.) Fr. Syst. mycol. (Lundae) 1: 320 (1821)

Lejkowniczek pełnotrzonowy

Lejkowiec dęty

Pieprznik szary (Cantharellus cinereus Pers:. Fr.) – gatunek grzybów z rodziny kolczakowate (Hydnaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cantharellus, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1798 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Merulius cinereus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Elias Fries w 1821 r.

Synonimów ma ponad 20.

Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 roku.

Morfologia

Pieprznik szary zaliczany jest do tzw. grzybów wielkoowocnikowych. Część podziemna plechy, grzybnia, jest najczęściej niewidoczna, natomiast owocniki z podstawkami wykształcającymi zarodniki wyrastają ponad warstwę mchów na dnie lasu. Widać wyraźną granicę pomiędzy jasnymi listwami hymenoforu a ciemnoszarym trzonem.

Kapelusz

Średnica 2–6 cm, lejkowaty o nieregularnie faliście wygiętym brzegu. Ciemnoszara powierzchnia, pokryta drobnymi łuseczkami lub naga.

Hymenofor

Szary, w formie biało omszonych listewek podobnych do blaszek, rozwidlony i zbiegających nieraz prawie do nasady owocnika.

Trzon

Długości 3–8 cm, średnicy od 0,5 do 1 cm, szaro-brązowy, pusty w środku. Jaśniejszy od kapelusza.

Miąższ

Szarobrązowy do czarniawego, cienki, zazwyczaj elastyczny o owocowym dość mocnym (czasem niemiłym) zapachu i łagodnym smaku.

Wysyp zarodników

Kremowożółtawy lub biały, zarodniki 9–10 × 5–6 µm, eliptyczne, gładkie, wewnątrz często z jedną, dużą gutulą.

Występowanie i siedlisko

Gatunek rzadki, występuje w Europie i na północy Ameryki Północnej.

Rośnie w lasach liściastych i iglastych, na żyznych glebach. Zwłaszcza w okolicy buczyny i dębów, często pośród mchów. Owocniki pojawiają się od lipca do października.

Znaczenie

Gatunek mikoryzowy. Grzyb jadalny.

Gatunki podobne

• Lejkowiec dęty (Craterellus cornucopioides) – większy, brak listew lub listwy lekko pomarszczone, hymenium gładkie lub wzdłużnie żyłkowany.
• Lejkowniczek pełnotrzonowy (Pseudocraterellus undulatus) – nieregularnie kędzierzawy brzeg kapelusza i jasnoszare hymenium.

Pomylenie pieprznika jadalnego z którymkolwiek z innych gatunków pieprzników z punktu widzenia grzybiarzy nie ma znaczenia, gdyż wszystkie one są jadalne. Pieprznika szarego od góry trudno rozpoznać. Jasnoszare listwy na spodniej stronie kapelusza ułatwiają identyfikację gatunku.